Аzerbaycan Edebiyatı Örneğinde Anı Türünde Çocukluk Konusu: Sovyet ve Post-Sovyet Dönemi Deneyimi
Azerbaycan edebiyatında bedii-belgesel eserlerin ortaya çıkışı diğer Sovyet cumhuriyetlerinde olduğu gibi, XX. yüzyılın birinci yarısına tesadüf eder. Anı-otobiyografik eserlerde yazarın ya bütün yaşamı ya da hayatının belirli bir kısmı kendi yansısını bulmaktadır. Çocukluk dönemini yansıtan...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Selcuk University
2023-06-01
|
| Series: | Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://sefad.selcuk.edu.tr/index.php/sefad/article/view/1426/1167 |
| _version_ | 1826994257796268032 |
|---|---|
| author | Lala Hasanova |
| author_facet | Lala Hasanova |
| author_sort | Lala Hasanova |
| collection | DOAJ |
| description | Azerbaycan edebiyatında bedii-belgesel eserlerin ortaya çıkışı diğer
Sovyet cumhuriyetlerinde olduğu gibi, XX. yüzyılın birinci yarısına
tesadüf eder. Anı-otobiyografik eserlerde yazarın ya bütün yaşamı ya
da hayatının belirli bir kısmı kendi yansısını bulmaktadır. Çocukluk
dönemini yansıtan anı-otobiyografik romanlar özellikle ilgiyi
çekmektedir. Makalede, edebi-belgesel basın örneklerinin analizi
sırasında konuyla ilgili farklı modeller incelenmiş, söz konusu
eserlerdeki tip modelleri, mekân, zaman özellikleri ele alınmıştır.
Sovyetler döneminde yazılan eserlerde boşa harcanan, yok edilen
çocukluk yıllarının tasvirinin yerine ferahlatıcı Sovyet hayatı anlatılmış
olmakla birlikte, muhacir edebiyatında ve post-Sovyet döneminin ilk
aşamalarında aileleri Sovyet hükûmetince takibe maruz kalan
yazarların anılarında (1990’lı yıllarda) çocukluk dönemi “kaybedilmiş
cennet” olarak betimlenmektedir. Çünkü kurgusal romanlar genelde
yazarlarca devletin siparişiyle yazılarak yeni egemenliğin eskisinden
daha iyi olduğunu göstermek için bir araç olarak düşünülmüştü ve bu
eserlerde söz konusu yeni devletin övülmesi, eskisinin eleştirilmesiydi.
Post-Sovyet döneminde, 2000’li yıllardan başlayarak geleneksel olarak
öze dönüş gözlemlenmekte ve anı-otobiyografik eserlerde gerçeği
açıklamak – itiraflar yer almaktadır. Natık Resulzade’nin “Golfstrim,”
Ali Amirli’nin “Ağdam’da neyim kaldı?” gibi kurgusal romanlarından
yazarların kendi hayatlarının acılı, ağrılı anlarını yazıya dökmekle
çocukluklarında yaşadıkları zorlukları sanki omuzlarından atmaya,
onlardan kurtulmaya çalıştıkları görülüyor. Araştırmada teoriktipolojik ve tarihsel-karşılaştırmalı analiz yöntemleri kullanılmıştır. |
| first_indexed | 2024-03-13T03:59:54Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-5070c338be2a4bf380b09c2e2ed0765c |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1300-4921 2458-908X |
| language | English |
| last_indexed | 2025-02-18T09:15:37Z |
| publishDate | 2023-06-01 |
| publisher | Selcuk University |
| record_format | Article |
| series | Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi |
| spelling | doaj.art-5070c338be2a4bf380b09c2e2ed0765c2024-11-02T22:46:02ZengSelcuk UniversitySelçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi1300-49212458-908X2023-06-0149516410.21497/sefad.1313175Аzerbaycan Edebiyatı Örneğinde Anı Türünde Çocukluk Konusu: Sovyet ve Post-Sovyet Dönemi DeneyimiLala HasanovaAzerbaycan edebiyatında bedii-belgesel eserlerin ortaya çıkışı diğer Sovyet cumhuriyetlerinde olduğu gibi, XX. yüzyılın birinci yarısına tesadüf eder. Anı-otobiyografik eserlerde yazarın ya bütün yaşamı ya da hayatının belirli bir kısmı kendi yansısını bulmaktadır. Çocukluk dönemini yansıtan anı-otobiyografik romanlar özellikle ilgiyi çekmektedir. Makalede, edebi-belgesel basın örneklerinin analizi sırasında konuyla ilgili farklı modeller incelenmiş, söz konusu eserlerdeki tip modelleri, mekân, zaman özellikleri ele alınmıştır. Sovyetler döneminde yazılan eserlerde boşa harcanan, yok edilen çocukluk yıllarının tasvirinin yerine ferahlatıcı Sovyet hayatı anlatılmış olmakla birlikte, muhacir edebiyatında ve post-Sovyet döneminin ilk aşamalarında aileleri Sovyet hükûmetince takibe maruz kalan yazarların anılarında (1990’lı yıllarda) çocukluk dönemi “kaybedilmiş cennet” olarak betimlenmektedir. Çünkü kurgusal romanlar genelde yazarlarca devletin siparişiyle yazılarak yeni egemenliğin eskisinden daha iyi olduğunu göstermek için bir araç olarak düşünülmüştü ve bu eserlerde söz konusu yeni devletin övülmesi, eskisinin eleştirilmesiydi. Post-Sovyet döneminde, 2000’li yıllardan başlayarak geleneksel olarak öze dönüş gözlemlenmekte ve anı-otobiyografik eserlerde gerçeği açıklamak – itiraflar yer almaktadır. Natık Resulzade’nin “Golfstrim,” Ali Amirli’nin “Ağdam’da neyim kaldı?” gibi kurgusal romanlarından yazarların kendi hayatlarının acılı, ağrılı anlarını yazıya dökmekle çocukluklarında yaşadıkları zorlukları sanki omuzlarından atmaya, onlardan kurtulmaya çalıştıkları görülüyor. Araştırmada teoriktipolojik ve tarihsel-karşılaştırmalı analiz yöntemleri kullanılmıştır.https://sefad.selcuk.edu.tr/index.php/sefad/article/view/1426/1167çocuklukanıazerbaycan edebiyatı“kaybedilmiş cennetyeni otobiyografizm |
| spellingShingle | Lala Hasanova Аzerbaycan Edebiyatı Örneğinde Anı Türünde Çocukluk Konusu: Sovyet ve Post-Sovyet Dönemi Deneyimi Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi çocukluk anı azerbaycan edebiyatı “kaybedilmiş cennet yeni otobiyografizm |
| title | Аzerbaycan Edebiyatı Örneğinde Anı Türünde Çocukluk Konusu: Sovyet ve Post-Sovyet Dönemi Deneyimi |
| title_full | Аzerbaycan Edebiyatı Örneğinde Anı Türünde Çocukluk Konusu: Sovyet ve Post-Sovyet Dönemi Deneyimi |
| title_fullStr | Аzerbaycan Edebiyatı Örneğinde Anı Türünde Çocukluk Konusu: Sovyet ve Post-Sovyet Dönemi Deneyimi |
| title_full_unstemmed | Аzerbaycan Edebiyatı Örneğinde Anı Türünde Çocukluk Konusu: Sovyet ve Post-Sovyet Dönemi Deneyimi |
| title_short | Аzerbaycan Edebiyatı Örneğinde Anı Türünde Çocukluk Konusu: Sovyet ve Post-Sovyet Dönemi Deneyimi |
| title_sort | аzerbaycan edebiyati orneginde ani turunde cocukluk konusu sovyet ve post sovyet donemi deneyimi |
| topic | çocukluk anı azerbaycan edebiyatı “kaybedilmiş cennet yeni otobiyografizm |
| url | https://sefad.selcuk.edu.tr/index.php/sefad/article/view/1426/1167 |
| work_keys_str_mv | AT lalahasanova azerbaycanedebiyatıornegindeanıturundecocuklukkonususovyetvepostsovyetdonemideneyimi |