Pytania o muzykę w kościele Mariackim w Krakowie w pierwszej połowie XVI stulecia i o postać Jana z Lublina
Pozyskanie informacji o dźwiękowej oprawie liturgii w kościele Mariackim w Krakowie w pierwszych dekadach obecności tam dzieła Wita Stwosza, sprawia trudności z powodu braku źródeł stricte muzycznych. Z dokumentów przechowanych w krakowskich archiwach: Archiwum Narodowym w Krakowie, Archiwum Kuri...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Institute of Art of the Polish Academy of Sciences
2018-10-01
|
| Series: | Muzyka |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.ispan.pl/index.php/m/article/view/509 |
| _version_ | 1797322758435110912 |
|---|---|
| author | Elżbieta Zwolińska |
| author_facet | Elżbieta Zwolińska |
| author_sort | Elżbieta Zwolińska |
| collection | DOAJ |
| description |
Pozyskanie informacji o dźwiękowej oprawie liturgii w kościele Mariackim
w Krakowie w pierwszych dekadach obecności tam dzieła Wita Stwosza, sprawia trudności
z powodu braku źródeł stricte muzycznych. Z dokumentów przechowanych w krakowskich archiwach: Archiwum Narodowym w Krakowie, Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, Archiwum Bazyliki Mariackiej a także w Bibliotece Jagiellońskiej można jednak pozyskać pewne informacje o warunkach uprawiania muzyki w tej świątyni. W artykule poruszono sprawy budowy organów, działających tam organistów, wokalnych zadań kolegium mansjonarzy i kantora z pozostającymi w jego pieczy scholarami, działalności patrycjuszowskiego bractwa Najświętszej Marii Panny; zwrócono też uwagę na mariackiego mansjonarza i altarystę Jana z Lublina, wysuwając ostrożnie domniemanie tożsamości tej postaci z posesorem i twórcą jednego z najważniejszych zabytków staropolskich, mianowicie tabulatury organowej Jana z Lublina.
Kościół Mariacki objęty był w dawnych wiekach patronatem władz miejskich Krakowa, które zapewniały m. in. wynagrodzenie organistów, kantorów, czuwały nad fundacją kolegium mansjonarzy, jak też finansowały budowę i konserwację organów. Warunki do włączania muzyki w przebieg liturgii były zatem dobre, zapiski archiwalne świadczą o dbałości o instrumenty i o wykonawców. Analiza tych materiałów umożliwiła uzupełnienie i weryfikację niektórych faktów czy nazwisk, jednak w sprawach zasadniczych nie pozwoliła na wyjście poza domysły i pytania: ze źródeł nie wynika, czy śpiew – jako niezbędny element liturgii – ograniczał się wówczas w tej świątyni do monodii chorałowej, czy w niektórych okolicznościach sięgano po muzykę figuralną, co z uwagi na rangę kościoła mogłoby wydawać się oczywiste. Można przypuszczać, że muzyczną oprawę liturgii kształtował naprzemienny śpiew i gra na organach, czyli będąca ówcześnie w użyciu technika alternatim, w której zadanie polifonicznego opracowania melodii liturgicznych należało do organistów.
|
| first_indexed | 2024-03-08T05:17:56Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-51ef9bb80fa34bf5b2aa8a287f80c7d1 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0027-5344 2720-7021 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-08T05:17:56Z |
| publishDate | 2018-10-01 |
| publisher | Institute of Art of the Polish Academy of Sciences |
| record_format | Article |
| series | Muzyka |
| spelling | doaj.art-51ef9bb80fa34bf5b2aa8a287f80c7d12024-02-06T14:24:19ZengInstitute of Art of the Polish Academy of SciencesMuzyka0027-53442720-70212018-10-0163310.36744/m.509Pytania o muzykę w kościele Mariackim w Krakowie w pierwszej połowie XVI stulecia i o postać Jana z LublinaElżbieta Zwolińska Pozyskanie informacji o dźwiękowej oprawie liturgii w kościele Mariackim w Krakowie w pierwszych dekadach obecności tam dzieła Wita Stwosza, sprawia trudności z powodu braku źródeł stricte muzycznych. Z dokumentów przechowanych w krakowskich archiwach: Archiwum Narodowym w Krakowie, Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, Archiwum Bazyliki Mariackiej a także w Bibliotece Jagiellońskiej można jednak pozyskać pewne informacje o warunkach uprawiania muzyki w tej świątyni. W artykule poruszono sprawy budowy organów, działających tam organistów, wokalnych zadań kolegium mansjonarzy i kantora z pozostającymi w jego pieczy scholarami, działalności patrycjuszowskiego bractwa Najświętszej Marii Panny; zwrócono też uwagę na mariackiego mansjonarza i altarystę Jana z Lublina, wysuwając ostrożnie domniemanie tożsamości tej postaci z posesorem i twórcą jednego z najważniejszych zabytków staropolskich, mianowicie tabulatury organowej Jana z Lublina. Kościół Mariacki objęty był w dawnych wiekach patronatem władz miejskich Krakowa, które zapewniały m. in. wynagrodzenie organistów, kantorów, czuwały nad fundacją kolegium mansjonarzy, jak też finansowały budowę i konserwację organów. Warunki do włączania muzyki w przebieg liturgii były zatem dobre, zapiski archiwalne świadczą o dbałości o instrumenty i o wykonawców. Analiza tych materiałów umożliwiła uzupełnienie i weryfikację niektórych faktów czy nazwisk, jednak w sprawach zasadniczych nie pozwoliła na wyjście poza domysły i pytania: ze źródeł nie wynika, czy śpiew – jako niezbędny element liturgii – ograniczał się wówczas w tej świątyni do monodii chorałowej, czy w niektórych okolicznościach sięgano po muzykę figuralną, co z uwagi na rangę kościoła mogłoby wydawać się oczywiste. Można przypuszczać, że muzyczną oprawę liturgii kształtował naprzemienny śpiew i gra na organach, czyli będąca ówcześnie w użyciu technika alternatim, w której zadanie polifonicznego opracowania melodii liturgicznych należało do organistów. https://czasopisma.ispan.pl/index.php/m/article/view/509organistakonfraterniakantorśpiew liturgicznyofficiumSalve Sancta parens |
| spellingShingle | Elżbieta Zwolińska Pytania o muzykę w kościele Mariackim w Krakowie w pierwszej połowie XVI stulecia i o postać Jana z Lublina Muzyka organista konfraternia kantor śpiew liturgiczny officium Salve Sancta parens |
| title | Pytania o muzykę w kościele Mariackim w Krakowie w pierwszej połowie XVI stulecia i o postać Jana z Lublina |
| title_full | Pytania o muzykę w kościele Mariackim w Krakowie w pierwszej połowie XVI stulecia i o postać Jana z Lublina |
| title_fullStr | Pytania o muzykę w kościele Mariackim w Krakowie w pierwszej połowie XVI stulecia i o postać Jana z Lublina |
| title_full_unstemmed | Pytania o muzykę w kościele Mariackim w Krakowie w pierwszej połowie XVI stulecia i o postać Jana z Lublina |
| title_short | Pytania o muzykę w kościele Mariackim w Krakowie w pierwszej połowie XVI stulecia i o postać Jana z Lublina |
| title_sort | pytania o muzyke w kosciele mariackim w krakowie w pierwszej polowie xvi stulecia i o postac jana z lublina |
| topic | organista konfraternia kantor śpiew liturgiczny officium Salve Sancta parens |
| url | https://czasopisma.ispan.pl/index.php/m/article/view/509 |
| work_keys_str_mv | AT elzbietazwolinska pytaniaomuzykewkoscielemariackimwkrakowiewpierwszejpołowiexvistuleciaiopostacjanazlublina |