Piosenka w polskim filmie socrealistyczym
Śpiewający obywatel – pod warunkiem, że śpiewał na ekranie coś „słusznego” – cieszył się w kinie socrealistycznym niepisaną licentia vocalica, udzieloną na zasadzie bezumownej koncesji przez władzę. Myśl przewodnią tekstu Hendrykowskiego stanowi hipoteza dwoistości estetycznych źródeł piosenki w po...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Institute of Art of the Polish Academy of Sciences
2015-09-01
|
| Series: | Kwartalnik Filmowy |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.ispan.pl/index.php/kf/article/view/2287 |
| _version_ | 1797434902241607680 |
|---|---|
| author | Marek Hendrykowski |
| author_facet | Marek Hendrykowski |
| author_sort | Marek Hendrykowski |
| collection | DOAJ |
| description |
Śpiewający obywatel – pod warunkiem, że śpiewał na ekranie coś „słusznego” – cieszył się w kinie socrealistycznym niepisaną licentia vocalica, udzieloną na zasadzie bezumownej koncesji przez władzę. Myśl przewodnią tekstu Hendrykowskiego stanowi hipoteza dwoistości estetycznych źródeł piosenki w polskim filmie socrealistycznym. Z jednej strony źródłem tym jest wzorzec radzieckiej pieśni i piosenki, z drugiej – model rodzimy, oparty na tradycjach piosenki okresu międzywojennego. Pod względem ideologicznym (poetyka założona) oba modele stoją z sobą w sprzeczności. Pod względem estetycznym (poetyka zrealizowana) – poddane socrealistycznej obróbce, okazują się zbliżone. Melanż, do jakiego wówczas doszło, jest osobliwym paradoksem poetyki nie tylko piosenki filmowej, ale również pewnych aspektów poetyki kina socrealistycznego. Od czasów podszytej zachodnią kulturą popularną komedii Świat się śmieje istniało krytykowane przez ortodoksów politycznych przyzwolenie na formalne odstępstwo od sztywnych wymogów socrealistycznej sztampy. Liczyła się generalna zasada, a ta pozostawała niezmienna i prosta. O tym, czy dana piosenka znajdzie się „na wyposażeniu” bohaterów, decydowała nie jej melodia, lecz retoryka tekstu. Jego ideowej wymowy czynniki decyzyjne pilnowały z niestrudzoną czujnością. Wszystko inne mogło być w widowisku filmowym mniej lub bardziej dowolne i umowne.
|
| first_indexed | 2024-03-09T10:40:34Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-5500011e02f548608ed2ae54bd6187e6 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0452-9502 2719-2725 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-09T10:40:34Z |
| publishDate | 2015-09-01 |
| publisher | Institute of Art of the Polish Academy of Sciences |
| record_format | Article |
| series | Kwartalnik Filmowy |
| spelling | doaj.art-5500011e02f548608ed2ae54bd6187e62023-12-01T14:47:24ZengInstitute of Art of the Polish Academy of SciencesKwartalnik Filmowy0452-95022719-27252015-09-019110.36744/kf.2287Piosenka w polskim filmie socrealistyczymMarek Hendrykowski0Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Śpiewający obywatel – pod warunkiem, że śpiewał na ekranie coś „słusznego” – cieszył się w kinie socrealistycznym niepisaną licentia vocalica, udzieloną na zasadzie bezumownej koncesji przez władzę. Myśl przewodnią tekstu Hendrykowskiego stanowi hipoteza dwoistości estetycznych źródeł piosenki w polskim filmie socrealistycznym. Z jednej strony źródłem tym jest wzorzec radzieckiej pieśni i piosenki, z drugiej – model rodzimy, oparty na tradycjach piosenki okresu międzywojennego. Pod względem ideologicznym (poetyka założona) oba modele stoją z sobą w sprzeczności. Pod względem estetycznym (poetyka zrealizowana) – poddane socrealistycznej obróbce, okazują się zbliżone. Melanż, do jakiego wówczas doszło, jest osobliwym paradoksem poetyki nie tylko piosenki filmowej, ale również pewnych aspektów poetyki kina socrealistycznego. Od czasów podszytej zachodnią kulturą popularną komedii Świat się śmieje istniało krytykowane przez ortodoksów politycznych przyzwolenie na formalne odstępstwo od sztywnych wymogów socrealistycznej sztampy. Liczyła się generalna zasada, a ta pozostawała niezmienna i prosta. O tym, czy dana piosenka znajdzie się „na wyposażeniu” bohaterów, decydowała nie jej melodia, lecz retoryka tekstu. Jego ideowej wymowy czynniki decyzyjne pilnowały z niestrudzoną czujnością. Wszystko inne mogło być w widowisku filmowym mniej lub bardziej dowolne i umowne. https://czasopisma.ispan.pl/index.php/kf/article/view/2287PRLsocrealizmkino polskie |
| spellingShingle | Marek Hendrykowski Piosenka w polskim filmie socrealistyczym Kwartalnik Filmowy PRL socrealizm kino polskie |
| title | Piosenka w polskim filmie socrealistyczym |
| title_full | Piosenka w polskim filmie socrealistyczym |
| title_fullStr | Piosenka w polskim filmie socrealistyczym |
| title_full_unstemmed | Piosenka w polskim filmie socrealistyczym |
| title_short | Piosenka w polskim filmie socrealistyczym |
| title_sort | piosenka w polskim filmie socrealistyczym |
| topic | PRL socrealizm kino polskie |
| url | https://czasopisma.ispan.pl/index.php/kf/article/view/2287 |
| work_keys_str_mv | AT marekhendrykowski piosenkawpolskimfilmiesocrealistyczym |