Erro monosilabikoaren teoria eta aitzineuskararen berreraiketa: zenbait alderdi eta ondorio
Lakarra (1995) eta ondoko lanetan eman ditut frogak esateko euskararen berreraiketari dagokionez Mitxelenak ‘50eko hamarkadako lan bikainetan lortu eta oraindik estandar den aitzineuskararen eredua heda eta sakon litekeela eta hizkuntza egoera zaharrago baterantz eraman ahal dela erroaren azterke...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Gobierno de Navarra
2011-12-01
|
| Series: | Fontes Linguae Vasconum |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://www.culturanavarra.es/uploads/files/01_Joseba%20Lakarra%20FLV113%20web.pdf |
| Summary: | Lakarra (1995) eta ondoko lanetan eman ditut frogak esateko euskararen berreraiketari
dagokionez Mitxelenak ‘50eko hamarkadako lan bikainetan lortu
eta oraindik estandar den aitzineuskararen eredua heda eta sakon litekeela eta
hizkuntza egoera zaharrago baterantz eraman ahal dela erroaren azterketaren
bitartez. Erro teoriak eta honen barnean erroaren forma kanonikoak eta horren
bilakabideak edozein berreraiketa eta konparaketatan zein hizkuntzaren
–bere sistemaren muineko hainbat ezaugarri larriren– eboluzioan duen betebehar
garrantzitsuaren aldarrikapenean datza nire lan honetako eta enparatuetako
gogoeten oinarria. Gainetik, aurreko berreraiketa-paradigman tiratu
ez ziren hariek eta haiei kanpotik erantsiek soka lodia egiten dute, eta erroaren
egitura eta bilakabidearen azterketak bide honetan barrena lehen baino
urrutiago jotzea ahalmentzen eta zilegiztatzen digu. Hara lanaren laburpena:
§1. AE-ren berreraiketa estandarraz; §2. Arrazoiak eta bideak berreraiketaeredua
aldatzeko; §3. Teoria berri bat Aitzineuskararen berreraiketarako: Erro
teoria monosilabikoa; §4. Erro teoria eta euskal lexikoiaren etimologia formala;
§5. Forma kanonikotik tipologia holistiko diakronikorantz; §6. Forma
kanonikoa eta tipologia: euskal aditzaren berreraiketa; §7. Forma kanonikoa,
hitz familiak eta Aitzin-Euskara Zaharraren fonologiaren berreraiketa; §8.
Forma kanonikoaren aldaketaz; §9. Ondorioak eta egitekoak; §10. Bibliografia;
§11. Eranskinak (I. CVC eta 48 erro eredu bisilabikoren azterketa taulen
bidez; II. Hainbat etimologia berri).
AEZ-aren teoria monosilabikoak zenbait galdera zahar erantzuteko edo beste
zenbait erantzun-bidean jartzeko eta, batez ere, hainbat eta hainbat berri, lehen
axolako ez zirenak edo asma ere ezin zitezkeenak, sortzeko eta etorkizunerako
ikergai bilakatzeko ahalmenik izan du eta oraingoz zati baterako ere
badukeela esan bide genezake, sortzen eta garatzen doan edozein paradigma
berriri eska dakiokeen eran.
In Lakarra (1995) and later works, I have provided some evidence to prove
that the model of Proto-Basque that Mitxelena proposed in the 1950s in his
excellent works, a model that is still considered as standard, can be expanded
and studied in more depth, and that it is possible to trace an older linguistic
situation working on more recent theories about root monosyllabic structure
in Proto-Basque. The core of the reflections in this and other works of mine
is based on the claim of the important function that the root theory and, more
specifically, the canonical form of the root and its development performs in
any reconstruction and comparison or in the evolution of language – of
certain important characteristics of the core of its system. Moreover, the
threads that remained loose in the previous reconstruction paradigm,
together with others added from outside, form a thick rope, so that the study
of the evolution of the root allows and legitimizes going further than ever.
This is the summary of the present work:
§1. On the standard reconstruction of Proto-Basque; §2. Reasons and ways
to change the reconstruction model; §3. A new theory for the reconstruction
of Proto-Basque: the monosyllabic root; §4. Root theory and the formal
etymology of the Basque lexis; §5. From canonical form to diachronic holistic
typology; §6. Canonical form and typology: reconstruction of the Basque
verb; §7. Canonical form, word families and reconstruction of Old Proto-
Basque; §8. On the change of canonical form; §9. Conclusions and tasks;
§10. Bibliography; §11. Annexes (I. The study of CVC and 48 bisyllabic root
models in tables; II. Some new etymologies).
It could be said that the monosyllabic theory of Old Proto-Basque has
allowed us to answer some old questions or to come closer to some other
enigmas, and first and foremost to raise some new questions, which were
until now unimportant or even unthinkable. The monosyllabic theory has
had and will still have the capacity to become an object of study for the
future, as is to be expected from any new paradigm that is being developed. |
|---|---|
| ISSN: | 0046-435X 2530-5832 |