Osmanlı Kaynakları Işığında Toprak Kadılığı
16. yüzyıl Osmanlı adlî sistemi içinde gerek Rumeli gerekse Anadolu eyaletlerinde toprak kadısı olarak zikredilen bir kadılık türü bulunmaktadır. Mahiyeti itibariyle farklı değerlendirmelere konu olan toprak kadılığı, İsmail Hakkı Uzunçarşılı’dan itibaren Osmanlı tarihçileri tarafından teftişle göre...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Cumhuriyet University
2023-06-01
|
| Series: | Cumhuriyet İlahiyat Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2918324 |
| _version_ | 1797326579174473728 |
|---|---|
| author | Nevzat Erkan |
| author_facet | Nevzat Erkan |
| author_sort | Nevzat Erkan |
| collection | DOAJ |
| description | 16. yüzyıl Osmanlı adlî sistemi içinde gerek Rumeli gerekse Anadolu eyaletlerinde toprak kadısı olarak zikredilen bir kadılık türü bulunmaktadır. Mahiyeti itibariyle farklı değerlendirmelere konu olan toprak kadılığı, İsmail Hakkı Uzunçarşılı’dan itibaren Osmanlı tarihçileri tarafından teftişle görevli seyyar kadılık olarak ele alınmıştır. Son zamanlarda bazı hukuk tarihçileri toprak kadılığının mahalli bir kadılık olduğu fikrini ortaya atmışlardır. Bu sebeple öncelikle literatürdeki mevcut tartışmalar ele alınmıştır. Osmanlı kayıtlarında toprak kadısı tabirinin ne zaman ve nasıl kullanıldığı hususu üzerinde durulmuştur. Belgelerden hareketle bu kadıların ne gibi farklı özelliklerinin olduğu incelenmiştir. Merkezden gönderilen fermanların ihtiva ettiği görev ve sorumlulukları hakkında değerlendirme yapılıp bu meselenin kaza/belde kadılarının göreviyle ne kadar örtüştüğünün görüldüğü tespit edilmiştir. Yaklaşık iki yüzyıllık bir dönemde arşiv kayıtları, fetva kitapları, kadı sicilleri ve ilgili dönemlerde düzenlenmiş kanunnameler çerçevesinde irdelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda toprak kadılığı teriminin müstakil bir kadılığı değil, hadiselerin cereyan ettiği mahallin kadısı olduğu soncuna varılmıştır. |
| first_indexed | 2024-03-08T06:26:15Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-5b47823f555e4be4ba1784d8436ca3ea |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2528-9861 2528-987X |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-08T06:26:15Z |
| publishDate | 2023-06-01 |
| publisher | Cumhuriyet University |
| record_format | Article |
| series | Cumhuriyet İlahiyat Dergisi |
| spelling | doaj.art-5b47823f555e4be4ba1784d8436ca3ea2024-02-03T14:44:23ZengCumhuriyet UniversityCumhuriyet İlahiyat Dergisi2528-98612528-987X2023-06-0127120922010.18505/cuid.12426252057Osmanlı Kaynakları Işığında Toprak KadılığıNevzat Erkan0KIRKLARELI UNIVERSITY16. yüzyıl Osmanlı adlî sistemi içinde gerek Rumeli gerekse Anadolu eyaletlerinde toprak kadısı olarak zikredilen bir kadılık türü bulunmaktadır. Mahiyeti itibariyle farklı değerlendirmelere konu olan toprak kadılığı, İsmail Hakkı Uzunçarşılı’dan itibaren Osmanlı tarihçileri tarafından teftişle görevli seyyar kadılık olarak ele alınmıştır. Son zamanlarda bazı hukuk tarihçileri toprak kadılığının mahalli bir kadılık olduğu fikrini ortaya atmışlardır. Bu sebeple öncelikle literatürdeki mevcut tartışmalar ele alınmıştır. Osmanlı kayıtlarında toprak kadısı tabirinin ne zaman ve nasıl kullanıldığı hususu üzerinde durulmuştur. Belgelerden hareketle bu kadıların ne gibi farklı özelliklerinin olduğu incelenmiştir. Merkezden gönderilen fermanların ihtiva ettiği görev ve sorumlulukları hakkında değerlendirme yapılıp bu meselenin kaza/belde kadılarının göreviyle ne kadar örtüştüğünün görüldüğü tespit edilmiştir. Yaklaşık iki yüzyıllık bir dönemde arşiv kayıtları, fetva kitapları, kadı sicilleri ve ilgili dönemlerde düzenlenmiş kanunnameler çerçevesinde irdelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda toprak kadılığı teriminin müstakil bir kadılığı değil, hadiselerin cereyan ettiği mahallin kadısı olduğu soncuna varılmıştır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2918324ottomanarchivejudiciary organizationqadi institutionland judgeship.osmanlıarşivyargı teşkilatıkadılık müessesesitoprak kadılığı. |
| spellingShingle | Nevzat Erkan Osmanlı Kaynakları Işığında Toprak Kadılığı Cumhuriyet İlahiyat Dergisi ottoman archive judiciary organization qadi institution land judgeship. osmanlı arşiv yargı teşkilatı kadılık müessesesi toprak kadılığı. |
| title | Osmanlı Kaynakları Işığında Toprak Kadılığı |
| title_full | Osmanlı Kaynakları Işığında Toprak Kadılığı |
| title_fullStr | Osmanlı Kaynakları Işığında Toprak Kadılığı |
| title_full_unstemmed | Osmanlı Kaynakları Işığında Toprak Kadılığı |
| title_short | Osmanlı Kaynakları Işığında Toprak Kadılığı |
| title_sort | osmanli kaynaklari isiginda toprak kadiligi |
| topic | ottoman archive judiciary organization qadi institution land judgeship. osmanlı arşiv yargı teşkilatı kadılık müessesesi toprak kadılığı. |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2918324 |
| work_keys_str_mv | AT nevzaterkan osmanlıkaynaklarıisıgındatoprakkadılıgı |