KARAYOLLARI ENERJİ TÜKETİMİNİN YAPAY ZEKÂ VE REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ
Doğanın temeline dayanan iş-enerji ilişkisi, bize hareketin ve iş yapabilmenin şartının enerji olduğunu göstermektedir. Gelişen teknoloji, sanayileşme gibi faktörler üretimi arttırırken enerji tüketiminin de artmasına neden olmaktadır. Sanayileşmenin bir kolu olan ulaştırma sektörü enerji tüketimind...
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Bursa Uludag University
2020-12-01
|
| Series: | Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/uumfd/issue/57911/719031 |
| _version_ | 1797907084174426112 |
|---|---|
| author | Kevser Ünsalan Ömer Faruk Cansız İ̇brahim Ergi̇ner |
| author_facet | Kevser Ünsalan Ömer Faruk Cansız İ̇brahim Ergi̇ner |
| author_sort | Kevser Ünsalan |
| collection | DOAJ |
| description | Doğanın temeline dayanan iş-enerji ilişkisi, bize hareketin ve iş yapabilmenin şartının enerji olduğunu göstermektedir. Gelişen teknoloji, sanayileşme gibi faktörler üretimi arttırırken enerji tüketiminin de artmasına neden olmaktadır. Sanayileşmenin bir kolu olan ulaştırma sektörü enerji tüketiminde sektör bazında önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada, ulaştırma sektöründe özellikle Türkiye’de taşımacılık potansiyelinin yüksek olduğu karayolu taşımacılığında enerji tüketimi incelenmektedir. Çalışma kapsamında yapay zekâ tekniklerinden yapay sinir ağları (YSA) ve uyarlamalı sinirsel bulanık çıkarım sistemi (ANFIS), regresyon tekniklerinden ise çok değişkenli lineer regresyon (MLR) yöntemleri kullanılarak karayolu taşımacılığında enerji tüketimi tahmin modellenmesi yapılmaktadır. Modellemede karayolu yol ağı uzunluğu, taşıt-km, yıllık ortalama günlük trafik (YOGT), motorlu taşıt sayısı ve nüfus parametreleri bağımsız değişken olarak incelenmektedir. Tahmin modellerinin karşılaştırılmasında korelasyon katsayısı (R), hataların karesinin ortalaması (HKO) ve ortalama yüzde hata (OYH) performans kriterleri dikkate alınmaktadır. Performans kriterlerine göre en iyi model YSA yöntemi ile elde edilmektedir. En iyi modelin R, HKO, OYH değerleri sırasıyla %99,5, 184002,7 ve %2,44 çıkmaktadır. Geliştirilen model ile ulaşım politikalarına yön verilmesi hedeflenmektedir. |
| first_indexed | 2024-04-10T10:30:51Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-5dedf5a550b44313a5e572194330f12a |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2148-4147 2148-4155 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-10T10:30:51Z |
| publishDate | 2020-12-01 |
| publisher | Bursa Uludag University |
| record_format | Article |
| series | Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering |
| spelling | doaj.art-5dedf5a550b44313a5e572194330f12a2023-02-15T16:21:07ZengBursa Uludag UniversityUludağ University Journal of The Faculty of Engineering2148-41472148-41552020-12-012531297131410.17482/uumfd.7190311779KARAYOLLARI ENERJİ TÜKETİMİNİN YAPAY ZEKÂ VE REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİKevser Ünsalan0Ömer Faruk Cansız1İ̇brahim Ergi̇ner2İSKENDERUN TEKNİK ÜNİVERSİTESİİSKENDERUN TEKNİK ÜNİVERSİTESİİSKENDERUN TEKNİK ÜNİVERSİTESİDoğanın temeline dayanan iş-enerji ilişkisi, bize hareketin ve iş yapabilmenin şartının enerji olduğunu göstermektedir. Gelişen teknoloji, sanayileşme gibi faktörler üretimi arttırırken enerji tüketiminin de artmasına neden olmaktadır. Sanayileşmenin bir kolu olan ulaştırma sektörü enerji tüketiminde sektör bazında önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada, ulaştırma sektöründe özellikle Türkiye’de taşımacılık potansiyelinin yüksek olduğu karayolu taşımacılığında enerji tüketimi incelenmektedir. Çalışma kapsamında yapay zekâ tekniklerinden yapay sinir ağları (YSA) ve uyarlamalı sinirsel bulanık çıkarım sistemi (ANFIS), regresyon tekniklerinden ise çok değişkenli lineer regresyon (MLR) yöntemleri kullanılarak karayolu taşımacılığında enerji tüketimi tahmin modellenmesi yapılmaktadır. Modellemede karayolu yol ağı uzunluğu, taşıt-km, yıllık ortalama günlük trafik (YOGT), motorlu taşıt sayısı ve nüfus parametreleri bağımsız değişken olarak incelenmektedir. Tahmin modellerinin karşılaştırılmasında korelasyon katsayısı (R), hataların karesinin ortalaması (HKO) ve ortalama yüzde hata (OYH) performans kriterleri dikkate alınmaktadır. Performans kriterlerine göre en iyi model YSA yöntemi ile elde edilmektedir. En iyi modelin R, HKO, OYH değerleri sırasıyla %99,5, 184002,7 ve %2,44 çıkmaktadır. Geliştirilen model ile ulaşım politikalarına yön verilmesi hedeflenmektedir.https://dergipark.org.tr/tr/pub/uumfd/issue/57911/719031road transportation energy consumptionannanfismlrkarayolları enerji tüketimiysamlranfis |
| spellingShingle | Kevser Ünsalan Ömer Faruk Cansız İ̇brahim Ergi̇ner KARAYOLLARI ENERJİ TÜKETİMİNİN YAPAY ZEKÂ VE REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering road transportation energy consumption ann anfis mlr karayolları enerji tüketimi ysa mlr anfis |
| title | KARAYOLLARI ENERJİ TÜKETİMİNİN YAPAY ZEKÂ VE REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ |
| title_full | KARAYOLLARI ENERJİ TÜKETİMİNİN YAPAY ZEKÂ VE REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ |
| title_fullStr | KARAYOLLARI ENERJİ TÜKETİMİNİN YAPAY ZEKÂ VE REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ |
| title_full_unstemmed | KARAYOLLARI ENERJİ TÜKETİMİNİN YAPAY ZEKÂ VE REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ |
| title_short | KARAYOLLARI ENERJİ TÜKETİMİNİN YAPAY ZEKÂ VE REGRESYON YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ |
| title_sort | karayollari enerji tuketiminin yapay zeka ve regresyon yontemleri ile modellenmesi |
| topic | road transportation energy consumption ann anfis mlr karayolları enerji tüketimi ysa mlr anfis |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/pub/uumfd/issue/57911/719031 |
| work_keys_str_mv | AT kevserunsalan karayollarienerjituketimininyapayzekaveregresyonyontemleriilemodellenmesi AT omerfarukcansız karayollarienerjituketimininyapayzekaveregresyonyontemleriilemodellenmesi AT ibrahimerginer karayollarienerjituketimininyapayzekaveregresyonyontemleriilemodellenmesi |