بررسی دلایل و عوامل قاچاق چوب‌های جنگلی در شمال ایران
یکی از مهم‌ترین عوامل تخریب جنگل‌های شمال کشور، بهره‌برداری‌های غیرمجاز در قالب قطع و برداشت‌های غیرمجاز و قاچاق چوب‌های جنگلی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی دلایل و عوامل قاچاق چوب و ارتباط بین آنهاست. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها، از مصاحبۀ بـاز یـا بدون ساختار استفاده و با 51 نفر از ذی‌نفعان مختلف مصاحب...
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Iranian Society of Forestry
2023-06-01
|
| Series: | مجله جنگل ایران |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://www.ijf-isaforestry.ir/article_174319_434692cb451ba4b0fbe146c4fdbd4378.pdf |
| _version_ | 1797663473050583040 |
|---|---|
| author | احمد بیرانوند محمد عسگری محسن جوانمیری‌پور لیلا خاکی پور وحید اعتماد |
| author_facet | احمد بیرانوند محمد عسگری محسن جوانمیری‌پور لیلا خاکی پور وحید اعتماد |
| author_sort | احمد بیرانوند |
| collection | DOAJ |
| description | یکی از مهم‌ترین عوامل تخریب جنگل‌های شمال کشور، بهره‌برداری‌های غیرمجاز در قالب قطع و برداشت‌های غیرمجاز و قاچاق چوب‌های جنگلی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی دلایل و عوامل قاچاق چوب و ارتباط بین آنهاست. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها، از مصاحبۀ بـاز یـا بدون ساختار استفاده و با 51 نفر از ذی‌نفعان مختلف مصاحبه شد. تحلیل داده‌ها به روش تئوری داده‌بنیاد انجام گرفت. در کدگذاری باز این روش، متن مصاحبۀ اطلاع‌رسانان به کدهای مفهومی شکسته و سپس مقوله‌بندی شد. در کدگذاری محوری، روابط بین کدها مشخص و در کدگذاری انتخابی، ارتباط کدها با یکدیگر توصیف شد. در کدگذاری باز 22 کد اصلی در زمینۀ قاچاق چوب حاصل شد. براساس مدل پارادایمی، جایگاه و روابط بین کدها حول پدیدۀ محوری قاچاق چوب تعیین و کدهای احصاشده در پنج بخش مدل شامل شرایط علّی (یک کد اصلی)، شرایط زمینه‌ای (هفت کد اصلی)، شرایط مداخله‌گر (یازده کد اصلی)، کنش/ کنش متقابل (سه کد اصلی) و پیامدها (یک کد اصلی) طبقه‌بندی شد. روابط بین کدها نشان می‌دهد که «فروپاشی نظام مدیریت جنگل و نداشتن طرح و برنامۀ حفاظت از آن» علت اصلی قاچاق چوب است، اما شرایط زمینه‌ای مثل بیکاری و افزایش فقر و مشکلات معیشتی و شرایط مداخله‌گر مثل ضعف و نبود نظام نظارت و کنترل قاچاق چوب در تشدید آن تأثیر بسزایی دارند. مجموع این شرایط سبب کنش/برهم‌کنش‌های «طمع برخی افراد در کسب درآمد با زحمت کم و سود زیاد از قاچاق چوب»، «فرار صنایع چوبی از تعرفه‌ها و مالیات‌ها با قاچاق چوب» و «درگیری بین قاچاقچیان و نیروهای حفاظتی و مسائل قضایی و اجتماعی آن» شده است. پیامد این کنش/برهم‌کنش‌ها چیزی جز «تخریب جنگل و کاهش تنوع زیستی و افزایش سیل، رانش، ...» نخواهد بود. در چنین شرایطی، پیشنهاد می‌شود که نظام مدیریت جنگل در قالب طرح‌های مدیریت جنگل استقرار یابد و تجهیزات، امکانات، تأسیسات و نیروی انسانی مورد نیاز آن تأمین شده و طرح مدیریت جنگل با مشارکت جوامع محلی و توجه به اشتغال‌زایی و کاهش وابستگی آنان به جنگل تهیه شود. عملیاتی شدن این پیشنهادها می‌تواند بخشی از ضعف‌های ساختاری و مدیریتی، نظارتی و کنترلی را برطرف کند. |
| first_indexed | 2024-03-11T19:15:08Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-600d9cfee4f14d9d8cbb8f0b58f701de |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2008-6113 2423-4435 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-03-11T19:15:08Z |
| publishDate | 2023-06-01 |
| publisher | Iranian Society of Forestry |
| record_format | Article |
| series | مجله جنگل ایران |
| spelling | doaj.art-600d9cfee4f14d9d8cbb8f0b58f701de2023-10-09T09:02:10ZfasIranian Society of Forestryمجله جنگل ایران2008-61132423-44352023-06-01152355110.22034/ijf.2022.315999.1819174319بررسی دلایل و عوامل قاچاق چوب‌های جنگلی در شمال ایراناحمد بیرانوند0محمد عسگری1محسن جوانمیری‌پور2لیلا خاکی پور3وحید اعتماد4دانش‌آموختۀ دکتری سیاست جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایراندانشجوی دکتری علوم زیستی جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایراندانش‌آموختۀ دکتری جنگل‌شناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایراندانش‌آموختۀ دکتری علوم مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایراندانشیار، گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایرانیکی از مهم‌ترین عوامل تخریب جنگل‌های شمال کشور، بهره‌برداری‌های غیرمجاز در قالب قطع و برداشت‌های غیرمجاز و قاچاق چوب‌های جنگلی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی دلایل و عوامل قاچاق چوب و ارتباط بین آنهاست. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها، از مصاحبۀ بـاز یـا بدون ساختار استفاده و با 51 نفر از ذی‌نفعان مختلف مصاحبه شد. تحلیل داده‌ها به روش تئوری داده‌بنیاد انجام گرفت. در کدگذاری باز این روش، متن مصاحبۀ اطلاع‌رسانان به کدهای مفهومی شکسته و سپس مقوله‌بندی شد. در کدگذاری محوری، روابط بین کدها مشخص و در کدگذاری انتخابی، ارتباط کدها با یکدیگر توصیف شد. در کدگذاری باز 22 کد اصلی در زمینۀ قاچاق چوب حاصل شد. براساس مدل پارادایمی، جایگاه و روابط بین کدها حول پدیدۀ محوری قاچاق چوب تعیین و کدهای احصاشده در پنج بخش مدل شامل شرایط علّی (یک کد اصلی)، شرایط زمینه‌ای (هفت کد اصلی)، شرایط مداخله‌گر (یازده کد اصلی)، کنش/ کنش متقابل (سه کد اصلی) و پیامدها (یک کد اصلی) طبقه‌بندی شد. روابط بین کدها نشان می‌دهد که «فروپاشی نظام مدیریت جنگل و نداشتن طرح و برنامۀ حفاظت از آن» علت اصلی قاچاق چوب است، اما شرایط زمینه‌ای مثل بیکاری و افزایش فقر و مشکلات معیشتی و شرایط مداخله‌گر مثل ضعف و نبود نظام نظارت و کنترل قاچاق چوب در تشدید آن تأثیر بسزایی دارند. مجموع این شرایط سبب کنش/برهم‌کنش‌های «طمع برخی افراد در کسب درآمد با زحمت کم و سود زیاد از قاچاق چوب»، «فرار صنایع چوبی از تعرفه‌ها و مالیات‌ها با قاچاق چوب» و «درگیری بین قاچاقچیان و نیروهای حفاظتی و مسائل قضایی و اجتماعی آن» شده است. پیامد این کنش/برهم‌کنش‌ها چیزی جز «تخریب جنگل و کاهش تنوع زیستی و افزایش سیل، رانش، ...» نخواهد بود. در چنین شرایطی، پیشنهاد می‌شود که نظام مدیریت جنگل در قالب طرح‌های مدیریت جنگل استقرار یابد و تجهیزات، امکانات، تأسیسات و نیروی انسانی مورد نیاز آن تأمین شده و طرح مدیریت جنگل با مشارکت جوامع محلی و توجه به اشتغال‌زایی و کاهش وابستگی آنان به جنگل تهیه شود. عملیاتی شدن این پیشنهادها می‌تواند بخشی از ضعف‌های ساختاری و مدیریتی، نظارتی و کنترلی را برطرف کند.https://www.ijf-isaforestry.ir/article_174319_434692cb451ba4b0fbe146c4fdbd4378.pdfتخریب جنگلتئوری داده‌بنیادسیاستگذاری |
| spellingShingle | احمد بیرانوند محمد عسگری محسن جوانمیری‌پور لیلا خاکی پور وحید اعتماد بررسی دلایل و عوامل قاچاق چوب‌های جنگلی در شمال ایران مجله جنگل ایران تخریب جنگل تئوری داده‌بنیاد سیاستگذاری |
| title | بررسی دلایل و عوامل قاچاق چوب‌های جنگلی در شمال ایران |
| title_full | بررسی دلایل و عوامل قاچاق چوب‌های جنگلی در شمال ایران |
| title_fullStr | بررسی دلایل و عوامل قاچاق چوب‌های جنگلی در شمال ایران |
| title_full_unstemmed | بررسی دلایل و عوامل قاچاق چوب‌های جنگلی در شمال ایران |
| title_short | بررسی دلایل و عوامل قاچاق چوب‌های جنگلی در شمال ایران |
| title_sort | بررسی دلایل و عوامل قاچاق چوب‌های جنگلی در شمال ایران |
| topic | تخریب جنگل تئوری داده‌بنیاد سیاستگذاری |
| url | https://www.ijf-isaforestry.ir/article_174319_434692cb451ba4b0fbe146c4fdbd4378.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ạḥmdbyrạnwnd brrsydlạylwʿwạmlqạcẖạqcẖwbhạyjnglydrsẖmạlạyrạn AT mḥmdʿsgry brrsydlạylwʿwạmlqạcẖạqcẖwbhạyjnglydrsẖmạlạyrạn AT mḥsnjwạnmyrypwr brrsydlạylwʿwạmlqạcẖạqcẖwbhạyjnglydrsẖmạlạyrạn AT lylạkẖạḵypwr brrsydlạylwʿwạmlqạcẖạqcẖwbhạyjnglydrsẖmạlạyrạn AT wḥydạʿtmạd brrsydlạylwʿwạmlqạcẖạqcẖwbhạyjnglydrsẖmạlạyrạn |