HAVAYOLU PERFORMANS ANALİZİ İÇİN YENİ ENTEGRE D-CRITIC-TOPSIS YAKLAŞIMI
ÖZ: Diğer birçok sektör gibi rekabetin yoğun olduğu hava taşımacılığı sektöründe de birçok havayolu, operasyonlarını daha etkin ve güvenilir hale getirerek rekabetçi özelliklerini daha da güçlü hale getirmeye çalışmaktadır. Bu durum şirketler için performans değerlendirme konusunu daha da önemli bir...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Dokuz Eylul University
2024-03-01
|
| Series: | Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/deusosbil/issue/83587/1339614 |
| _version_ | 1797245049036079104 |
|---|---|
| author | Umut Aydın |
| author_facet | Umut Aydın |
| author_sort | Umut Aydın |
| collection | DOAJ |
| description | ÖZ: Diğer birçok sektör gibi rekabetin yoğun olduğu hava taşımacılığı sektöründe de birçok havayolu, operasyonlarını daha etkin ve güvenilir hale getirerek rekabetçi özelliklerini daha da güçlü hale getirmeye çalışmaktadır. Bu durum şirketler için performans değerlendirme konusunu daha da önemli bir hale getirmekte ve özellikle matematiksel modeller yardımıyla gerek objektif gerekse de uzman görüşlerinden faydalanan sübjektif performans değerlendirmesinde kullanılan metodolojilere ihtiyaç günden güne artmaktadır. Bu çalışmada mesafe korelasyonu ile geleneksel CRITIC yaklaşımının gelişmiş bir versiyonu olan D-CRITIC yönteminin TOPSIS yöntemiyle entegrasyonuyla elde edilen bir performans değerlendirme metodolojisi önerilmiştir. Önerilen D-CRITIC-TOPSIS ve entegre CRITICTOPSIS yaklaşımlarıyla 2022 yılında en fazla yolcu taşıyan ilk 10 havayolu için müşteri görüşlerini yansıtan 8 kriter kullanılarak karşılaştırmalı bir performans analizi yapılmış ve elde edilen sıralamalar raporlanmıştır. Yapılan analiz sonucunda mesafe korelasyonu temelli D-CRITIC yöntemi ve geleneksel CRITIC yöntemiyle elde edilen objektif kriter ağırlıklarının farklılaştığı ve bu durumun havayollarının performanslarına göre hesaplanan sıralamalarında değişikliğe sebep olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.
ABSTRACT: In the highly competitive air transportation sector, like many other sectors, many airlines are trying to make their competitive characteristics stronger by making their operations more efficient and reliable. This situation makes performance evaluation even more important for companies and the need for methodologies for both objective and subjective performance evaluation, especially with the help of mathematical models and expert opinions, is increasing day by day. In this study, a performance evaluation methodology is proposed by integrating the D-CRITIC method, which is an advanced version of the traditional CRITIC approach with distance correlation, with the TOPSIS method. With the proposed D-CRITIC-TOPSIS and integrated CRITIC-TOPSIS approaches, a comparative performance analysis is performed for the top 10 airlines carrying the highest number of passengers in 2022 using 8 criteria reflecting customer opinions and the rankings obtained are reported. As a result of the analysis, it was found that the objective criteria weights obtained with the distance correlation-based D-CRITIC method and the traditional CRITIC method differed and this caused a change in the rankings of the airlines calculated according to their performance. |
| first_indexed | 2024-04-24T19:20:43Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-632187c3379646e9b9e62e3004b4405c |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1308-0911 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-24T19:20:43Z |
| publishDate | 2024-03-01 |
| publisher | Dokuz Eylul University |
| record_format | Article |
| series | Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| spelling | doaj.art-632187c3379646e9b9e62e3004b4405c2024-03-25T19:40:23ZengDokuz Eylul UniversityDokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi1308-09112024-03-01261226250https://doi.org/10.16953/deusosbil.1339614HAVAYOLU PERFORMANS ANALİZİ İÇİN YENİ ENTEGRE D-CRITIC-TOPSIS YAKLAŞIMIUmut Aydın0https://orcid.org/0000-0003-4802-8793BANDIRMA ONYEDİ EYLÜL ÜNİVERSİTESİÖZ: Diğer birçok sektör gibi rekabetin yoğun olduğu hava taşımacılığı sektöründe de birçok havayolu, operasyonlarını daha etkin ve güvenilir hale getirerek rekabetçi özelliklerini daha da güçlü hale getirmeye çalışmaktadır. Bu durum şirketler için performans değerlendirme konusunu daha da önemli bir hale getirmekte ve özellikle matematiksel modeller yardımıyla gerek objektif gerekse de uzman görüşlerinden faydalanan sübjektif performans değerlendirmesinde kullanılan metodolojilere ihtiyaç günden güne artmaktadır. Bu çalışmada mesafe korelasyonu ile geleneksel CRITIC yaklaşımının gelişmiş bir versiyonu olan D-CRITIC yönteminin TOPSIS yöntemiyle entegrasyonuyla elde edilen bir performans değerlendirme metodolojisi önerilmiştir. Önerilen D-CRITIC-TOPSIS ve entegre CRITICTOPSIS yaklaşımlarıyla 2022 yılında en fazla yolcu taşıyan ilk 10 havayolu için müşteri görüşlerini yansıtan 8 kriter kullanılarak karşılaştırmalı bir performans analizi yapılmış ve elde edilen sıralamalar raporlanmıştır. Yapılan analiz sonucunda mesafe korelasyonu temelli D-CRITIC yöntemi ve geleneksel CRITIC yöntemiyle elde edilen objektif kriter ağırlıklarının farklılaştığı ve bu durumun havayollarının performanslarına göre hesaplanan sıralamalarında değişikliğe sebep olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. ABSTRACT: In the highly competitive air transportation sector, like many other sectors, many airlines are trying to make their competitive characteristics stronger by making their operations more efficient and reliable. This situation makes performance evaluation even more important for companies and the need for methodologies for both objective and subjective performance evaluation, especially with the help of mathematical models and expert opinions, is increasing day by day. In this study, a performance evaluation methodology is proposed by integrating the D-CRITIC method, which is an advanced version of the traditional CRITIC approach with distance correlation, with the TOPSIS method. With the proposed D-CRITIC-TOPSIS and integrated CRITIC-TOPSIS approaches, a comparative performance analysis is performed for the top 10 airlines carrying the highest number of passengers in 2022 using 8 criteria reflecting customer opinions and the rankings obtained are reported. As a result of the analysis, it was found that the objective criteria weights obtained with the distance correlation-based D-CRITIC method and the traditional CRITIC method differed and this caused a change in the rankings of the airlines calculated according to their performance.https://dergipark.org.tr/tr/pub/deusosbil/issue/83587/1339614d-critictopsishavayoluperformans analiziçok kıstaslı karar vermeairlineperformance analysismultiple criteria decision making |
| spellingShingle | Umut Aydın HAVAYOLU PERFORMANS ANALİZİ İÇİN YENİ ENTEGRE D-CRITIC-TOPSIS YAKLAŞIMI Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi d-critic topsis havayolu performans analizi çok kıstaslı karar verme airline performance analysis multiple criteria decision making |
| title | HAVAYOLU PERFORMANS ANALİZİ İÇİN YENİ ENTEGRE D-CRITIC-TOPSIS YAKLAŞIMI |
| title_full | HAVAYOLU PERFORMANS ANALİZİ İÇİN YENİ ENTEGRE D-CRITIC-TOPSIS YAKLAŞIMI |
| title_fullStr | HAVAYOLU PERFORMANS ANALİZİ İÇİN YENİ ENTEGRE D-CRITIC-TOPSIS YAKLAŞIMI |
| title_full_unstemmed | HAVAYOLU PERFORMANS ANALİZİ İÇİN YENİ ENTEGRE D-CRITIC-TOPSIS YAKLAŞIMI |
| title_short | HAVAYOLU PERFORMANS ANALİZİ İÇİN YENİ ENTEGRE D-CRITIC-TOPSIS YAKLAŞIMI |
| title_sort | havayolu performans analizi icin yeni entegre d critic topsis yaklasimi |
| topic | d-critic topsis havayolu performans analizi çok kıstaslı karar verme airline performance analysis multiple criteria decision making |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/pub/deusosbil/issue/83587/1339614 |
| work_keys_str_mv | AT umutaydın havayoluperformansanaliziicinyenientegredcritictopsisyaklasimi |