Fatımi-Karmati ilişkisine Dair Bazı Mülahazalar
Bahreyn Karmatileri'nin Fatımiler'in denetiminde hareket ettikleri tezi temelde İbn Haldun'a dayanmaktadır. O, Karmatiler'in Fatımiler'e bağlı olduğu yönündeki hakim kanaatten hareketle mevcut tarihi rivayetleri bu yönde bir yoruma tabi tutmuştur. Oysa İsmaililik'ten ba...
Main Author: | |
---|---|
Format: | Article |
Language: | Turkish |
Published: |
Cumhuriyet Üniversitesi
2009-12-01
|
Series: | Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi |
Subjects: | |
Online Access: | http://dergipark.gov.tr/cuifd/issue/4285/255129?publisher=cumhurilhyt |
Summary: | Bahreyn Karmatileri'nin Fatımiler'in denetiminde hareket ettikleri tezi
temelde İbn Haldun'a dayanmaktadır. O, Karmatiler'in Fatımiler'e
bağlı olduğu yönündeki hakim kanaatten hareketle mevcut tarihi rivayetleri
bu yönde bir yoruma tabi tutmuştur. Oysa İsmaililik'ten bahseden
ilk kaynaklarda İbn Haldun'un rivayetlerindeki Fatımi-Karmati
birlikteliğine dönük yorum ve ilaveler yer almamaktadır. Dolayısıyla
İbn Haldun'a dayanan FatıiTıi-Karmati ilişkisinin varlığına dönük rivayetlere
ihtiyatla yaklaşmak gerekmektedir. Diğer yandan Fatımi ve
Karmati İsmailileri'nin itikadi yapılarını mukayese etmek iki hareket
arasındaki ilişkinin boyutlarını ortaya kQymak açısından oldukça ö-
nemlidir. Karmati grupların hemen tamamı Ubeydullah ei-Mehdi'yi ve
Fatımi halifelerini imam olarak kabul etmemişlerdir. Onlar imarnet iddiasında
bulunan Fatımiler'in aksine Muhammed b. İsmail'in Mehdi olarak
dönüşünü beklerneye devam etmişler ve imarnet iddiasında bulunan
Ubeydullah ei-Mehdi'ye karşı çıkmışlardır. Yine onlar İslam şeriatının
nesh edilmiş olduğu teziyle Fatımiler'den ayrılmışlardır. Bu
itikadi farklılıklar Karmatiler'in Fatımiler'in güdümünde hareket etmediklerinin
açık bir göstergesidir. Ancak her iki grubun mezhebi de
İsmaililik'tir. Karmatiler, imametle ilgili olarak temelde İlk İsmailller'in
öğretilerini savunmaya devam ederken, Fatımiier bu noktada kısmen
yeni sayılabilecek bir öğreti geliştirmişlerdir. |
---|---|
ISSN: | 1301-1197 1304-9399 |