بررسی گام‌های زمانی خشکسالی و اثر تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کمی و کیفی آب رودخانه پلاسجان
خشکسالی و تغییرات کاربری اراضی ازجمله پدیده‌هایی هستند که می‌توانند بر کاهش کمیت و کیفیت آب‌های سطحی در حوضه‌های آبخیز تأثیرگذار باشند. این پژوهش با هدف بررسی اثر تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کمی و کیفی آب رودخانه پلاسجان صورت گرفت. بدین منظور از آمار بارش و دمای ایستگاه سینوپتیک داران و داده...
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Shahid Chamran University of Ahvaz
2023-11-01
|
| Series: | علوم و مهندسی آبیاری |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jise.scu.ac.ir/article_18001_d1c766bc8669cc88883e18f64b67feb2.pdf |
| _version_ | 1797376211143360512 |
|---|---|
| author | نرگس بهرامی دمنه سمیه سلطانی گردفرامرزی مرتضی قیصوری ابوالفضل عزیزیان |
| author_facet | نرگس بهرامی دمنه سمیه سلطانی گردفرامرزی مرتضی قیصوری ابوالفضل عزیزیان |
| author_sort | نرگس بهرامی دمنه |
| collection | DOAJ |
| description | خشکسالی و تغییرات کاربری اراضی ازجمله پدیده‌هایی هستند که می‌توانند بر کاهش کمیت و کیفیت آب‌های سطحی در حوضه‌های آبخیز تأثیرگذار باشند. این پژوهش با هدف بررسی اثر تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کمی و کیفی آب رودخانه پلاسجان صورت گرفت. بدین منظور از آمار بارش و دمای ایستگاه سینوپتیک داران و داده‌های دبی و کیفیت آب حوضه اسکندری واقع در خروجی حوضه طی دوره آماری 20 ساله (2020-2000) استفاده شد. به‌منظور تحلیل خشکسالی در منطقه موردمطالعه از شاخص بارش استاندارد و شاخص خشکسالی هیدرولوژیک رودخانه در چهار گام زمانی (شش، 12، 24 و 48 ماهه) استفاده گردید. نتایج بررسی تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کیفی، نشان دهنده این است که در دوره ترسالی بین کاربری کشاورزی و املاح آب همبستگی مثبت و معنی‌دار وجود دارد. به عبارت دیگر با افزایش درصد مساحت کاربری کشاورزی غلظت املاح افزایش مییابد. در دوره خشکسالی نیز بین کاربری مرتع و غلظت برخی املاح همبستگی معکوس و معنی‌دار و بین کاربری بایر و شهری و برخی پارامترهای کیفی همبستگی مثبت و معنی‌دار وجود دارد؛ بدین معنی که با کاهش درصد مساحت مرتع و افزایش مساحت کاربری شهری و بایر مقدار املاح آب افزایش پیدا کرده که سبب کاهش کیفیت آب می‌شوند. نتایج کلی نشان داد که افزایش فعالیت‌های انسانی با تغییر کاربری اراضی و نوسانات آب و هوایی از عوامل مؤثر بر کمیت و کیفیت آب رودخانه پلاسجان می‌باشند. بنابراین، اجرای برنامه‌های صحیح مدیریتی در حوضه مورد پژوهش برای کنترل تغییرات کاربری اراضی و مدیریت منابع آبی در مواقع خشکسالی مورد نیاز میباشد. |
| first_indexed | 2024-03-08T19:35:20Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-65fefeab9d344ffcade25a9782f9775e |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2588-5952 2588-5960 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-03-08T19:35:20Z |
| publishDate | 2023-11-01 |
| publisher | Shahid Chamran University of Ahvaz |
| record_format | Article |
| series | علوم و مهندسی آبیاری |
| spelling | doaj.art-65fefeab9d344ffcade25a9782f9775e2023-12-26T05:11:45ZfasShahid Chamran University of Ahvazعلوم و مهندسی آبیاری2588-59522588-59602023-11-0146310312010.22055/jise.2023.40898.203018001بررسی گام‌های زمانی خشکسالی و اثر تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کمی و کیفی آب رودخانه پلاسجاننرگس بهرامی دمنه0سمیه سلطانی گردفرامرزی1مرتضی قیصوری2ابوالفضل عزیزیان3دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان.دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکاندانش آموخته دکتری، مدیریت حوضه های آبخیز، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران.استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان.خشکسالی و تغییرات کاربری اراضی ازجمله پدیده‌هایی هستند که می‌توانند بر کاهش کمیت و کیفیت آب‌های سطحی در حوضه‌های آبخیز تأثیرگذار باشند. این پژوهش با هدف بررسی اثر تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کمی و کیفی آب رودخانه پلاسجان صورت گرفت. بدین منظور از آمار بارش و دمای ایستگاه سینوپتیک داران و داده‌های دبی و کیفیت آب حوضه اسکندری واقع در خروجی حوضه طی دوره آماری 20 ساله (2020-2000) استفاده شد. به‌منظور تحلیل خشکسالی در منطقه موردمطالعه از شاخص بارش استاندارد و شاخص خشکسالی هیدرولوژیک رودخانه در چهار گام زمانی (شش، 12، 24 و 48 ماهه) استفاده گردید. نتایج بررسی تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کیفی، نشان دهنده این است که در دوره ترسالی بین کاربری کشاورزی و املاح آب همبستگی مثبت و معنی‌دار وجود دارد. به عبارت دیگر با افزایش درصد مساحت کاربری کشاورزی غلظت املاح افزایش مییابد. در دوره خشکسالی نیز بین کاربری مرتع و غلظت برخی املاح همبستگی معکوس و معنی‌دار و بین کاربری بایر و شهری و برخی پارامترهای کیفی همبستگی مثبت و معنی‌دار وجود دارد؛ بدین معنی که با کاهش درصد مساحت مرتع و افزایش مساحت کاربری شهری و بایر مقدار املاح آب افزایش پیدا کرده که سبب کاهش کیفیت آب می‌شوند. نتایج کلی نشان داد که افزایش فعالیت‌های انسانی با تغییر کاربری اراضی و نوسانات آب و هوایی از عوامل مؤثر بر کمیت و کیفیت آب رودخانه پلاسجان می‌باشند. بنابراین، اجرای برنامه‌های صحیح مدیریتی در حوضه مورد پژوهش برای کنترل تغییرات کاربری اراضی و مدیریت منابع آبی در مواقع خشکسالی مورد نیاز میباشد.https://jise.scu.ac.ir/article_18001_d1c766bc8669cc88883e18f64b67feb2.pdfتأخیر زمانیشاخص خشک‌سالیکاربری اراضیهم‌بستگی |
| spellingShingle | نرگس بهرامی دمنه سمیه سلطانی گردفرامرزی مرتضی قیصوری ابوالفضل عزیزیان بررسی گام‌های زمانی خشکسالی و اثر تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کمی و کیفی آب رودخانه پلاسجان علوم و مهندسی آبیاری تأخیر زمانی شاخص خشکسالی کاربری اراضی همبستگی |
| title | بررسی گام‌های زمانی خشکسالی و اثر تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کمی و کیفی آب رودخانه پلاسجان |
| title_full | بررسی گام‌های زمانی خشکسالی و اثر تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کمی و کیفی آب رودخانه پلاسجان |
| title_fullStr | بررسی گام‌های زمانی خشکسالی و اثر تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کمی و کیفی آب رودخانه پلاسجان |
| title_full_unstemmed | بررسی گام‌های زمانی خشکسالی و اثر تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کمی و کیفی آب رودخانه پلاسجان |
| title_short | بررسی گام‌های زمانی خشکسالی و اثر تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کمی و کیفی آب رودخانه پلاسجان |
| title_sort | بررسی گام‌های زمانی خشکسالی و اثر تغییرات کاربری اراضی بر پارامترهای کمی و کیفی آب رودخانه پلاسجان |
| topic | تأخیر زمانی شاخص خشکسالی کاربری اراضی همبستگی |
| url | https://jise.scu.ac.ir/article_18001_d1c766bc8669cc88883e18f64b67feb2.pdf |
| work_keys_str_mv | AT nrgsbhrạmydmnh brrsygạmhạyzmạnykẖsẖḵsạlywạtẖrtgẖyyrạtḵạrbryạrạḍybrpạrạmtrhạyḵmywḵyfyậbrwdkẖạnhplạsjạn AT smyhslṭạnygrdfrạmrzy brrsygạmhạyzmạnykẖsẖḵsạlywạtẖrtgẖyyrạtḵạrbryạrạḍybrpạrạmtrhạyḵmywḵyfyậbrwdkẖạnhplạsjạn AT mrtḍyqyṣwry brrsygạmhạyzmạnykẖsẖḵsạlywạtẖrtgẖyyrạtḵạrbryạrạḍybrpạrạmtrhạyḵmywḵyfyậbrwdkẖạnhplạsjạn AT ạbwạlfḍlʿzyzyạn brrsygạmhạyzmạnykẖsẖḵsạlywạtẖrtgẖyyrạtḵạrbryạrạḍybrpạrạmtrhạyḵmywḵyfyậbrwdkẖạnhplạsjạn |