Chopin, taniec i piosenka, czyli o muzyce filmowej Andrzeja Panufnika z lat międzywojennych
Twórczość filmowa Andrzeja Panufnika z lat międzywojennych, choć skromna pod względem ilościowym (krótkometrażówki Warszawa jesienią i Trzy etiudy Chopina oraz pełnometrażowy film fabularny Strachy) odcisnęła ważny ślad na dziejach polskiego kina. Związana była bowiem z projektami, które realizował...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Institute of Art of the Polish Academy of Sciences
2023-07-01
|
| Series: | Muzyka |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.ispan.pl/index.php/m/article/view/1769 |
| _version_ | 1797322832182509568 |
|---|---|
| author | Iwona Lindstedt |
| author_facet | Iwona Lindstedt |
| author_sort | Iwona Lindstedt |
| collection | DOAJ |
| description |
Twórczość filmowa Andrzeja Panufnika z lat międzywojennych, choć skromna pod względem ilościowym (krótkometrażówki Warszawa jesienią i Trzy etiudy Chopina oraz pełnometrażowy film fabularny Strachy) odcisnęła ważny ślad na dziejach polskiego kina. Związana była bowiem z projektami, które realizowały ambitne postulaty artystyczne i społeczne oraz wykraczały poza mocno krytykowane standardy tzw. kina branżowego.
O brzmieniowym kształcie pierwszej z wymienionych, zrealizowanej w 1935 roku w reżyserii Leona Jeannota, krótkometrażówek wiadomo niewiele, gdyż jej kopia nie zachowała się do dziś, a sam Panufnik wspominał jedynie, że poprzez liryczną muzykę napisaną na 10 instrumentów chciał oddać kolory i nastroje jesieni. Nieco więcej tajemnic, choć film ten także został utracony, odkryć można w związku ze zrealizowanymi w roku 1937 Trzema etiudami Chopina. W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie o rolę i zakres współpracy Panufnika z Eugeniuszem Cękalskim i Stanisławem Wohlem punktem wyjścia jest fakt, że kompozytor miał silne poczucie odpowiedzialności za ostateczny kształt krótkometrażówki (jako – jak wspominał – „współautor scenariusza” i pomysłodawca wielu rozwiązań w zakresie synchronizacji muzyki z obrazem), a tymczasem w jej „pokazowej” i nagrodzonej na festiwalu w Wenecji wersji nazwisko Panufnika zostało pominięte. Dokonane w niniejszym artykule omówienie tego filmu, prowadzi z jednej strony do wniosków na temat przyczyn „wyłączenia” kompozytora z grona jego twórców, z drugiej zaś – do próby rekonstrukcji ostatecznego kształtu formalnego Trzech etiud, łącznie z identyfikacją i określeniem następstwa poszczególnych, w eksperymentalny sposób skorelowanych z obrazem, utworów Chopina.
Trzecia odsłona pracy Panufnika na rzecz polskiego kina lat 30. związana z komponowaniem muzyki do Strachów (1938) w reżyserii Eugeniusza Cękalskiego i Karola Szołowskiego zrealizowanych na podstawie poczytnej powieści Marii Ukniewskiej, jest przedmiotem najbardziej wnikliwej uwagi. Ponieważ film zachował się do dziś, w artykule dokonano analizy jego zróżnicowanej pod względem stylistyczno-gatunkowym ścieżki muzycznej, ze szczególnym uwzględnieniem sposobu wykorzystania materiału zaczerpniętego z przewodniej piosenki oraz pozostałych motywów przypominających. Celem było określenie znaczenia stworzonej przez Panufnika ilustracji dla artystycznego i jednocześnie komercyjnego sukcesu Strachów.
|
| first_indexed | 2024-03-08T05:19:56Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-66913b4350864e1aa9995c5d7b84a208 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0027-5344 2720-7021 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-08T05:19:56Z |
| publishDate | 2023-07-01 |
| publisher | Institute of Art of the Polish Academy of Sciences |
| record_format | Article |
| series | Muzyka |
| spelling | doaj.art-66913b4350864e1aa9995c5d7b84a2082024-02-06T13:55:50ZengInstitute of Art of the Polish Academy of SciencesMuzyka0027-53442720-70212023-07-0168210.36744/m.1769Chopin, taniec i piosenka, czyli o muzyce filmowej Andrzeja Panufnika z lat międzywojennychIwona Lindstedt0Uniwersytet Warszawski Twórczość filmowa Andrzeja Panufnika z lat międzywojennych, choć skromna pod względem ilościowym (krótkometrażówki Warszawa jesienią i Trzy etiudy Chopina oraz pełnometrażowy film fabularny Strachy) odcisnęła ważny ślad na dziejach polskiego kina. Związana była bowiem z projektami, które realizowały ambitne postulaty artystyczne i społeczne oraz wykraczały poza mocno krytykowane standardy tzw. kina branżowego. O brzmieniowym kształcie pierwszej z wymienionych, zrealizowanej w 1935 roku w reżyserii Leona Jeannota, krótkometrażówek wiadomo niewiele, gdyż jej kopia nie zachowała się do dziś, a sam Panufnik wspominał jedynie, że poprzez liryczną muzykę napisaną na 10 instrumentów chciał oddać kolory i nastroje jesieni. Nieco więcej tajemnic, choć film ten także został utracony, odkryć można w związku ze zrealizowanymi w roku 1937 Trzema etiudami Chopina. W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie o rolę i zakres współpracy Panufnika z Eugeniuszem Cękalskim i Stanisławem Wohlem punktem wyjścia jest fakt, że kompozytor miał silne poczucie odpowiedzialności za ostateczny kształt krótkometrażówki (jako – jak wspominał – „współautor scenariusza” i pomysłodawca wielu rozwiązań w zakresie synchronizacji muzyki z obrazem), a tymczasem w jej „pokazowej” i nagrodzonej na festiwalu w Wenecji wersji nazwisko Panufnika zostało pominięte. Dokonane w niniejszym artykule omówienie tego filmu, prowadzi z jednej strony do wniosków na temat przyczyn „wyłączenia” kompozytora z grona jego twórców, z drugiej zaś – do próby rekonstrukcji ostatecznego kształtu formalnego Trzech etiud, łącznie z identyfikacją i określeniem następstwa poszczególnych, w eksperymentalny sposób skorelowanych z obrazem, utworów Chopina. Trzecia odsłona pracy Panufnika na rzecz polskiego kina lat 30. związana z komponowaniem muzyki do Strachów (1938) w reżyserii Eugeniusza Cękalskiego i Karola Szołowskiego zrealizowanych na podstawie poczytnej powieści Marii Ukniewskiej, jest przedmiotem najbardziej wnikliwej uwagi. Ponieważ film zachował się do dziś, w artykule dokonano analizy jego zróżnicowanej pod względem stylistyczno-gatunkowym ścieżki muzycznej, ze szczególnym uwzględnieniem sposobu wykorzystania materiału zaczerpniętego z przewodniej piosenki oraz pozostałych motywów przypominających. Celem było określenie znaczenia stworzonej przez Panufnika ilustracji dla artystycznego i jednocześnie komercyjnego sukcesu Strachów. https://czasopisma.ispan.pl/index.php/m/article/view/1769Andrzej PanufnikEugeniusz CękalskiStanisław Wohlpolska muzyka filmowa do 1939 r.piosenka w filmie |
| spellingShingle | Iwona Lindstedt Chopin, taniec i piosenka, czyli o muzyce filmowej Andrzeja Panufnika z lat międzywojennych Muzyka Andrzej Panufnik Eugeniusz Cękalski Stanisław Wohl polska muzyka filmowa do 1939 r. piosenka w filmie |
| title | Chopin, taniec i piosenka, czyli o muzyce filmowej Andrzeja Panufnika z lat międzywojennych |
| title_full | Chopin, taniec i piosenka, czyli o muzyce filmowej Andrzeja Panufnika z lat międzywojennych |
| title_fullStr | Chopin, taniec i piosenka, czyli o muzyce filmowej Andrzeja Panufnika z lat międzywojennych |
| title_full_unstemmed | Chopin, taniec i piosenka, czyli o muzyce filmowej Andrzeja Panufnika z lat międzywojennych |
| title_short | Chopin, taniec i piosenka, czyli o muzyce filmowej Andrzeja Panufnika z lat międzywojennych |
| title_sort | chopin taniec i piosenka czyli o muzyce filmowej andrzeja panufnika z lat miedzywojennych |
| topic | Andrzej Panufnik Eugeniusz Cękalski Stanisław Wohl polska muzyka filmowa do 1939 r. piosenka w filmie |
| url | https://czasopisma.ispan.pl/index.php/m/article/view/1769 |
| work_keys_str_mv | AT iwonalindstedt chopintaniecipiosenkaczyliomuzycefilmowejandrzejapanufnikazlatmiedzywojennych |