Kudâme b. Caʿfer’in Şiir Tenkidine Yapılan Eleştirilerin Değerlendirilmesi: Yunan Felsesefesi ve Mantık İlminden Etkilenmesi Örneği
Mantık, felsefe, kamu yönetimi ve edebiyat alanında eserleri bulunan, Abbâsîler dönemi meşhur kâtiplerinden Kudâme b. Caʿfer (ö. 337/948 [?]), Nakdü’ş-şʿir adlı eseriyle şiirin iyisinden kötüsünü ayırt etmeyi amaçlamış ve bunun için bazı ölçütler koymuştur. Bu ölçütleri açıklarken mantık ilmine ait...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Aksaray University
2023-06-01
|
| Series: | Mütefekkir |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://mutefekkir.aksaray.edu.tr/mutefekkir/article/view/640 |
| _version_ | 1797687476622458880 |
|---|---|
| author | Zahit Kaplangöz |
| author_facet | Zahit Kaplangöz |
| author_sort | Zahit Kaplangöz |
| collection | DOAJ |
| description | Mantık, felsefe, kamu yönetimi ve edebiyat alanında eserleri bulunan, Abbâsîler dönemi meşhur kâtiplerinden Kudâme b. Caʿfer (ö. 337/948 [?]), Nakdü’ş-şʿir adlı eseriyle şiirin iyisinden kötüsünü ayırt etmeyi amaçlamış ve bunun için bazı ölçütler koymuştur. Bu ölçütleri açıklarken mantık ilmine ait ıstılahlara ve Yunan filozofların görüşlerine de yer vermiştir. Bu itibarla son dönem dil âlimlerinden Ömer Ferruh (ö. 1987), Bedevî Tabâne (ö. 2000) ve İhsan Abbas (ö. 2003), onun, şiiri değerlendirirken Yunan felsefesi ve mantığından etkilendiğini ve mantık ilminin usûlüne göre ölçütler belirlediğini iddia edip, şiirin duyguya hitap eden yönünü sınırlamaya çalıştığı için onu eleştirmişlerdir. Eseriyle Arap şiiri tenkidinin gelişmesinde büyük bir rolü olan Kudâme b. Caʿfer’in bu şekilde eleştirilmesi, üzerinde araştırma yapılmayı hak eden bir durumdur. Bu makaledeki temel amaç Kudâme b. Caʿfer’e yöneltilen eleştirilerin değerini ortaya çıkarmaktır. Bu itibarla yapılan eleştiriler belirli başlıklar altında toplanarak eleştirinin mahiyeti belirlenmiş, sonrasında Kudâme b. Caʿfer’in eleştiriye konu olan görüşlerine yer verilmiştir. Ancak eleştirinin değerlendirilmesini doğru yapabilmek için Kudâme b. Caʿfer’in diğer görüşlerine de yer verilmiş böylece onun konuya dair görüşleri tam olarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca Kudâme b. Cafer öncesi şiir eleştirisindeki durumun geldiği seviye hakkında bilgi verilmiştir. Böylece onun şiir tenkidinde öncekilerden nasıl etkilendiği de anlaşılmıştır. Çalışmada Kudâme b. Caʿfer’e yöneltilen eleştirilerin zayıf, konuyu ihata etmeyen sınırlı sayıdaki örnekler neticesinde meydana geldiği sonucuna ulaşılmıştır. |
| first_indexed | 2024-03-12T01:19:31Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-67c3223a7d6d4b35bb2df872bdf9b250 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2148-5631 2148-8134 |
| language | Arabic |
| last_indexed | 2024-03-12T01:19:31Z |
| publishDate | 2023-06-01 |
| publisher | Aksaray University |
| record_format | Article |
| series | Mütefekkir |
| spelling | doaj.art-67c3223a7d6d4b35bb2df872bdf9b2502023-09-13T09:10:13ZaraAksaray UniversityMütefekkir2148-56312148-81342023-06-0114516810.30523/mutefekkir.1312457409Kudâme b. Caʿfer’in Şiir Tenkidine Yapılan Eleştirilerin Değerlendirilmesi: Yunan Felsesefesi ve Mantık İlminden Etkilenmesi ÖrneğiZahit Kaplangöz0https://orcid.org/0000-0003-3789-0951Aksaray Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Temel İslam Bilimleri Bölümü Arap Dili ve Belagatı Anabilim DalıMantık, felsefe, kamu yönetimi ve edebiyat alanında eserleri bulunan, Abbâsîler dönemi meşhur kâtiplerinden Kudâme b. Caʿfer (ö. 337/948 [?]), Nakdü’ş-şʿir adlı eseriyle şiirin iyisinden kötüsünü ayırt etmeyi amaçlamış ve bunun için bazı ölçütler koymuştur. Bu ölçütleri açıklarken mantık ilmine ait ıstılahlara ve Yunan filozofların görüşlerine de yer vermiştir. Bu itibarla son dönem dil âlimlerinden Ömer Ferruh (ö. 1987), Bedevî Tabâne (ö. 2000) ve İhsan Abbas (ö. 2003), onun, şiiri değerlendirirken Yunan felsefesi ve mantığından etkilendiğini ve mantık ilminin usûlüne göre ölçütler belirlediğini iddia edip, şiirin duyguya hitap eden yönünü sınırlamaya çalıştığı için onu eleştirmişlerdir. Eseriyle Arap şiiri tenkidinin gelişmesinde büyük bir rolü olan Kudâme b. Caʿfer’in bu şekilde eleştirilmesi, üzerinde araştırma yapılmayı hak eden bir durumdur. Bu makaledeki temel amaç Kudâme b. Caʿfer’e yöneltilen eleştirilerin değerini ortaya çıkarmaktır. Bu itibarla yapılan eleştiriler belirli başlıklar altında toplanarak eleştirinin mahiyeti belirlenmiş, sonrasında Kudâme b. Caʿfer’in eleştiriye konu olan görüşlerine yer verilmiştir. Ancak eleştirinin değerlendirilmesini doğru yapabilmek için Kudâme b. Caʿfer’in diğer görüşlerine de yer verilmiş böylece onun konuya dair görüşleri tam olarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca Kudâme b. Cafer öncesi şiir eleştirisindeki durumun geldiği seviye hakkında bilgi verilmiştir. Böylece onun şiir tenkidinde öncekilerden nasıl etkilendiği de anlaşılmıştır. Çalışmada Kudâme b. Caʿfer’e yöneltilen eleştirilerin zayıf, konuyu ihata etmeyen sınırlı sayıdaki örnekler neticesinde meydana geldiği sonucuna ulaşılmıştır.https://mutefekkir.aksaray.edu.tr/mutefekkir/article/view/640arap dili ve belâgatikudâme b. caʿferşiirtenkityunan felsefesi |
| spellingShingle | Zahit Kaplangöz Kudâme b. Caʿfer’in Şiir Tenkidine Yapılan Eleştirilerin Değerlendirilmesi: Yunan Felsesefesi ve Mantık İlminden Etkilenmesi Örneği Mütefekkir arap dili ve belâgati kudâme b. caʿfer şiir tenkit yunan felsefesi |
| title | Kudâme b. Caʿfer’in Şiir Tenkidine Yapılan Eleştirilerin Değerlendirilmesi: Yunan Felsesefesi ve Mantık İlminden Etkilenmesi Örneği |
| title_full | Kudâme b. Caʿfer’in Şiir Tenkidine Yapılan Eleştirilerin Değerlendirilmesi: Yunan Felsesefesi ve Mantık İlminden Etkilenmesi Örneği |
| title_fullStr | Kudâme b. Caʿfer’in Şiir Tenkidine Yapılan Eleştirilerin Değerlendirilmesi: Yunan Felsesefesi ve Mantık İlminden Etkilenmesi Örneği |
| title_full_unstemmed | Kudâme b. Caʿfer’in Şiir Tenkidine Yapılan Eleştirilerin Değerlendirilmesi: Yunan Felsesefesi ve Mantık İlminden Etkilenmesi Örneği |
| title_short | Kudâme b. Caʿfer’in Şiir Tenkidine Yapılan Eleştirilerin Değerlendirilmesi: Yunan Felsesefesi ve Mantık İlminden Etkilenmesi Örneği |
| title_sort | kudame b caʿfer in siir tenkidine yapilan elestirilerin degerlendirilmesi yunan felsesefesi ve mantik ilminden etkilenmesi ornegi |
| topic | arap dili ve belâgati kudâme b. caʿfer şiir tenkit yunan felsefesi |
| url | https://mutefekkir.aksaray.edu.tr/mutefekkir/article/view/640 |
| work_keys_str_mv | AT zahitkaplangoz kudamebcaʿferinsiirtenkidineyapılanelestirilerindegerlendirilmesiyunanfelsesefesivemantıkilmindenetkilenmesiornegi |