Siirt’te Bir Nakşî-Hâlidî Merkezi: Zokayd Tekkesi ve Medresesi
Zokayd tekkesi, 1880’li yıllardan 1990’lı yıllara kadarki tarihi süreçte Siirt ve çevresinde aktif olmuş bir Nakşî-Hâlidî tekkesidir. Tekke, Şeyh Abdulkahhar Zokaydî (v.1906) tarafından günümüzdeki Kurtalan’a bağlı Kayabağlar kasabasında kurulmuştur. Bu tekkedeki şeyhler, Hâlidîlik öğretilerine göre...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Mardin Artuklu University
2019-06-01
|
| Series: | Artuklu Akademi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/791039 |
| _version_ | 1797315320518541312 |
|---|---|
| author | Mehmet Saki Çakır |
| author_facet | Mehmet Saki Çakır |
| author_sort | Mehmet Saki Çakır |
| collection | DOAJ |
| description | Zokayd tekkesi, 1880’li
yıllardan 1990’lı yıllara kadarki tarihi süreçte Siirt ve çevresinde aktif
olmuş bir Nakşî-Hâlidî tekkesidir. Tekke, Şeyh Abdulkahhar Zokaydî (v.1906) tarafından
günümüzdeki Kurtalan’a bağlı Kayabağlar kasabasında kurulmuştur. Bu tekkedeki
şeyhler, Hâlidîlik öğretilerine göre tasavvufî eğitim verirken; medresede de müderrislik
yapmışlardır. Şeyhlerin geride halife bırakmamaları, daha çok müderrislik
yönlerinin ön planda olmalarından kaynaklanmaktadır. Medreseye verdikleri
ihtimam ise mensup oldukları Molla Halil es-Si‘irdî ailesinin bölgedeki
belirgin özelliğidir. Tekke, irşad faaliyetlerinin yanı sıra sosyal ve siyasal gelişmelere
de kayıtsız kalmamıştır. Bu manada Şeyh Abdulkahhar, Yezîdî Batran köyünün
Müslüman olmasına öncülük etmiştir. Oğlu Şeyh Mahmud (v. 1945) ise I. Dünya
savaşında, müridleriyle birlikte cihat etmiştir. Cumhuriyet döneminde şeyhlerin
sürgün edilmesiyle, tekkedeki faaliyetler zaman zaman aksamakla birlikte
tamamen kesilmemiş ve yakın döneme kadar devam etmiştir. Bu çalışmada Osmanlı’nın
son dönemlerinden itibaren faaliyet gösteren Zokayd tekkesinin tasavvuf
tarihindeki konumu ele alınmıştır. |
| first_indexed | 2024-03-08T02:58:59Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-69ddccba78d349ccb8a399d832f65a28 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2148-3264 2687-427X |
| language | Arabic |
| last_indexed | 2024-03-08T02:58:59Z |
| publishDate | 2019-06-01 |
| publisher | Mardin Artuklu University |
| record_format | Article |
| series | Artuklu Akademi |
| spelling | doaj.art-69ddccba78d349ccb8a399d832f65a282024-02-13T11:38:17ZaraMardin Artuklu UniversityArtuklu Akademi2148-32642687-427X2019-06-016113310.34247/artukluakademi.55371150Siirt’te Bir Nakşî-Hâlidî Merkezi: Zokayd Tekkesi ve MedresesiMehmet Saki Çakır0SİİRT ÜNİVERSİTESİ, İLAHİYAT FAKÜLTESİZokayd tekkesi, 1880’li yıllardan 1990’lı yıllara kadarki tarihi süreçte Siirt ve çevresinde aktif olmuş bir Nakşî-Hâlidî tekkesidir. Tekke, Şeyh Abdulkahhar Zokaydî (v.1906) tarafından günümüzdeki Kurtalan’a bağlı Kayabağlar kasabasında kurulmuştur. Bu tekkedeki şeyhler, Hâlidîlik öğretilerine göre tasavvufî eğitim verirken; medresede de müderrislik yapmışlardır. Şeyhlerin geride halife bırakmamaları, daha çok müderrislik yönlerinin ön planda olmalarından kaynaklanmaktadır. Medreseye verdikleri ihtimam ise mensup oldukları Molla Halil es-Si‘irdî ailesinin bölgedeki belirgin özelliğidir. Tekke, irşad faaliyetlerinin yanı sıra sosyal ve siyasal gelişmelere de kayıtsız kalmamıştır. Bu manada Şeyh Abdulkahhar, Yezîdî Batran köyünün Müslüman olmasına öncülük etmiştir. Oğlu Şeyh Mahmud (v. 1945) ise I. Dünya savaşında, müridleriyle birlikte cihat etmiştir. Cumhuriyet döneminde şeyhlerin sürgün edilmesiyle, tekkedeki faaliyetler zaman zaman aksamakla birlikte tamamen kesilmemiş ve yakın döneme kadar devam etmiştir. Bu çalışmada Osmanlı’nın son dönemlerinden itibaren faaliyet gösteren Zokayd tekkesinin tasavvuf tarihindeki konumu ele alınmıştır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/791039zoqaydkhālidyyahnaqshbandiyyamadrasasiirtzokaydmedresesiirthâlidîliknakşibendiyye |
| spellingShingle | Mehmet Saki Çakır Siirt’te Bir Nakşî-Hâlidî Merkezi: Zokayd Tekkesi ve Medresesi Artuklu Akademi zoqayd khālidyyah naqshbandiyya madrasa siirt zokayd medrese siirt hâlidîlik nakşibendiyye |
| title | Siirt’te Bir Nakşî-Hâlidî Merkezi: Zokayd Tekkesi ve Medresesi |
| title_full | Siirt’te Bir Nakşî-Hâlidî Merkezi: Zokayd Tekkesi ve Medresesi |
| title_fullStr | Siirt’te Bir Nakşî-Hâlidî Merkezi: Zokayd Tekkesi ve Medresesi |
| title_full_unstemmed | Siirt’te Bir Nakşî-Hâlidî Merkezi: Zokayd Tekkesi ve Medresesi |
| title_short | Siirt’te Bir Nakşî-Hâlidî Merkezi: Zokayd Tekkesi ve Medresesi |
| title_sort | siirt te bir naksi halidi merkezi zokayd tekkesi ve medresesi |
| topic | zoqayd khālidyyah naqshbandiyya madrasa siirt zokayd medrese siirt hâlidîlik nakşibendiyye |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/791039 |
| work_keys_str_mv | AT mehmetsakicakır siirttebirnaksihalidimerkezizokaydtekkesivemedresesi |