Yaman Koray’ın “Mola”sında Doğa Algısı
Doğa ile insan arasındaki ilişki sanatın ortaya çıkışına kaynaklık etmiştir. Edebiyatta doğanın taklidi ile başlayan bu ilişki, mitolojik öykülerle devam etmiş, sonrasında da romantizm ve realizmin etkisi altında şekillenmiş, günümüze yaklaştıkça şehirleşme ve modernizm kavramlarıyla değerlendirilme...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Selcuk University
2021-06-01
|
| Series: | Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/sefad/issue/62538/943922 |
| _version_ | 1826994268999254016 |
|---|---|
| author | Hayrunisa Topçu |
| author_facet | Hayrunisa Topçu |
| author_sort | Hayrunisa Topçu |
| collection | DOAJ |
| description | Doğa ile insan arasındaki ilişki sanatın ortaya çıkışına kaynaklık etmiştir. Edebiyatta doğanın taklidi ile başlayan bu ilişki, mitolojik öykülerle devam etmiş, sonrasında da romantizm ve realizmin etkisi altında şekillenmiş, günümüze yaklaştıkça şehirleşme ve modernizm kavramlarıyla değerlendirilmeye başlamıştır. Türk edebiyatında da benzer bir seyir izleyen doğa algısı, halk şiirlerinde pastoral bir bakış açısıyla kendisini göstermiş, Tanzimat Dönemi’nde romantizm etkisindeki betimlemelerde ortaya çıkmış, Servet-i Fünûn’da ise realist bir tavır takınmıştır. Doğaya karşı geliştirilen bu gerçekçi tutum, şehirleşme ve modernleşmenin etkisini hissettirdiği 1970’li yıllara kadar devam eder. Bu çalışmanın konusu, Yaman Koray’ın 1970’te kaleme aldığı Mola isimli romanındaki doğa algısıdır. Erdek’in Narlıköy isimli köyünde geçen romandaki doğa algısı, hem doğa - kent çatışması üzerinden hem de insanların doğaya ait farkındalıkları üzerinden verilir. Çatışmanın çözümlenmesi ve farkındalıkların ortaya çıkarılması için edebiyat alanında 90’lardan sonra yeni bir eleştiri yöntemi olarak ortaya çıkan ekoeleştiriden faydalanılmıştır. Böylelikle roman üzerinden kırsalda yaşayan insanların şehirleşmeye bakışı, modernizm ile şehirleşme arasındaki ilişki, bu ilişkinin insan ile doğa arasındaki mesafeyi ne yönde etkilediği, insanların doğaya ve çevrenin korunmasına dair farkındalıklarının ne düzeyde olduğu sorgulanmıştır. |
| first_indexed | 2024-04-10T12:20:09Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-6f1f267580ae44a9be2342dfe1208ff3 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2458-908X 2458-908X |
| language | English |
| last_indexed | 2025-02-18T09:15:53Z |
| publishDate | 2021-06-01 |
| publisher | Selcuk University |
| record_format | Article |
| series | Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi |
| spelling | doaj.art-6f1f267580ae44a9be2342dfe1208ff32024-11-02T22:46:02ZengSelcuk UniversitySelçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi2458-908X2458-908X2021-06-0145123142https://doi.org/10.21497/sefad.943922Yaman Koray’ın “Mola”sında Doğa AlgısıHayrunisa TopçuDoğa ile insan arasındaki ilişki sanatın ortaya çıkışına kaynaklık etmiştir. Edebiyatta doğanın taklidi ile başlayan bu ilişki, mitolojik öykülerle devam etmiş, sonrasında da romantizm ve realizmin etkisi altında şekillenmiş, günümüze yaklaştıkça şehirleşme ve modernizm kavramlarıyla değerlendirilmeye başlamıştır. Türk edebiyatında da benzer bir seyir izleyen doğa algısı, halk şiirlerinde pastoral bir bakış açısıyla kendisini göstermiş, Tanzimat Dönemi’nde romantizm etkisindeki betimlemelerde ortaya çıkmış, Servet-i Fünûn’da ise realist bir tavır takınmıştır. Doğaya karşı geliştirilen bu gerçekçi tutum, şehirleşme ve modernleşmenin etkisini hissettirdiği 1970’li yıllara kadar devam eder. Bu çalışmanın konusu, Yaman Koray’ın 1970’te kaleme aldığı Mola isimli romanındaki doğa algısıdır. Erdek’in Narlıköy isimli köyünde geçen romandaki doğa algısı, hem doğa - kent çatışması üzerinden hem de insanların doğaya ait farkındalıkları üzerinden verilir. Çatışmanın çözümlenmesi ve farkındalıkların ortaya çıkarılması için edebiyat alanında 90’lardan sonra yeni bir eleştiri yöntemi olarak ortaya çıkan ekoeleştiriden faydalanılmıştır. Böylelikle roman üzerinden kırsalda yaşayan insanların şehirleşmeye bakışı, modernizm ile şehirleşme arasındaki ilişki, bu ilişkinin insan ile doğa arasındaki mesafeyi ne yönde etkilediği, insanların doğaya ve çevrenin korunmasına dair farkındalıklarının ne düzeyde olduğu sorgulanmıştır.https://dergipark.org.tr/tr/pub/sefad/issue/62538/943922yaman koraymolaekoeleştirişehirleşmeköy romanı |
| spellingShingle | Hayrunisa Topçu Yaman Koray’ın “Mola”sında Doğa Algısı Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi yaman koray mola ekoeleştiri şehirleşme köy romanı |
| title | Yaman Koray’ın “Mola”sında Doğa Algısı |
| title_full | Yaman Koray’ın “Mola”sında Doğa Algısı |
| title_fullStr | Yaman Koray’ın “Mola”sında Doğa Algısı |
| title_full_unstemmed | Yaman Koray’ın “Mola”sında Doğa Algısı |
| title_short | Yaman Koray’ın “Mola”sında Doğa Algısı |
| title_sort | yaman koray in mola sinda doga algisi |
| topic | yaman koray mola ekoeleştiri şehirleşme köy romanı |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/pub/sefad/issue/62538/943922 |
| work_keys_str_mv | AT hayrunisatopcu yamankorayınmolasındadogaalgısı |