راهبردهای گذار از کشاورزی رایج به پایدار در ایران - جایگزینی نهاده‌ها و طراحی بوم‌نظام کشاورزی
چکیده با بهبود کارایی مصرف نهاده‌ها در بومنظامهای کشاورزی، جایگزینی نهادههای بوم‌سازگار با نهادههای شیمیایی به‌عنوان دومین گام و طراحی مجدد بومنظامهای زراعی به‌عنوان آخرین مرحله در گذار از کشاورزی رایج به پایدار مطرح میباشند. به منظور ارزیابی وضعیت نظام‌های زراعی کشور، 223 پژوهش و مطالعه انجا...
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2018-02-01
|
| Series: | بوم شناسی کشاورزی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://agry.um.ac.ir/article_36094_1af71de0aaae061082999e28f2a6415c.pdf |
| Summary: | چکیده
با بهبود کارایی مصرف نهاده‌ها در بومنظامهای کشاورزی، جایگزینی نهادههای بوم‌سازگار با نهادههای شیمیایی به‌عنوان دومین گام و طراحی مجدد بومنظامهای زراعی به‌عنوان آخرین مرحله در گذار از کشاورزی رایج به پایدار مطرح میباشند. به منظور ارزیابی وضعیت نظام‌های زراعی کشور، 223 پژوهش و مطالعه انجام گرفته در سطح کشور در زمینههای مختلف از نظر جایگزینی نهاده‌ها و طراحی بومنظامهای زراعی مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به این‌که در کشاورزی پایدار بیشتر کارکردهای چندگانه بومنظامها مدنظر میباشد، در این مطالعه سعی شده است جنبههای چند کارکردی مدیریتهای مختلف در زمینه جایگزینی نهاده‌ها مورد ارزیابی قرار گیرد. کارکردهای مورد مطالعه در این پژوهش شامل بهبود خصوصیات بیوفیزیکوشیمیایی خاک، مدیریت بوم‌سازگار آفات و بیماریها، کاهش مصرف انرژی و افزایش تنوع زیستی با استفاده از رهیافت‌های مدیریتی بوم‌سازگار میباشند که در قالب مدیریتهای مختلف از قبیل استفاده از کودهای آلی و بیولوژیک، مدیریت بقایای گیاهی، استفاده از ویژگیهای دگرآسیبی گیاهان، شخمهای حفاظتی، تناوب زراعی و کشت مخلوط مطرح میباشند. در بخش طراحی، بر مبنای آگاهی و دانش حاصل از پژوهشهای نظری و عملی، بوم‌نظام کشاورزی پایدار طراحی و بازآفرینی شد. در طراحی مدیریت آب و خاک، آب در مقیاس چرخههای بزرگ در نظر گرفته شد و در مورد خاک تأکید بر تغذیه خاک به‌جای تغذیه گیاه صورت گرفت. در مدیریت آفات به‌جای کنترل به بینش مدیریت آفات توجه شد و در مدیریت تنوع، مفهوم تنوع فراتر از گونه‌های زراعی مدنظر قرار گرفت و گونه‌های گیاهی غیر‌زراعی، گونه‌های جانوری و تنوع زیر خاک را نیز در نظر گرفت. رهیافت‌های تخفیف و سازگاری در رابطه با تغییر اقلیم و همچنین تدریجی کردن دوره گذار از رایج به پایدار به منظور به‌حداقل رساندن مخاطرات مالی برای کشاورزان نیز از جمله مواردی است که در طراحی بوم‌نظام مورد توجه قرار گرفت. به‌طور کلی، علی‌رغم این‌که در بخش جایگزینی نهادههای بوم‌سازگار به جای نهادههای رایج پژوهشهای مختلفی در ایران انجام گرفته است ولی سیاست گذاری در انتقال این راهبردها به مزارع ضروری است. گرچه از نظر طراحی بوم‌نظام زراعی بوم‌سازگار پژوهشهای منسجمی در این زمینه صورت نگرفته است، ولی وجود نتایج کافی برای دو مرحله اول و دوم (افزایش کارایی نهاده‌ها و جایگزینی آن‌ها) میتواند مبنایی برای این مرحله باشد. بنابراین در مرحله آخر گذار به کشاورزی پایدار باید مطالعات عمیقی در سطح بوم‌نظام بر اساس پتانسیل هر منطقه انجام شود. |
|---|---|
| ISSN: | 2008-7713 2423-4281 |