ردِّ پایِ آیین شمنی در افغانستان
آیین شمنی، مجموعهٔ اعتقادات و سنّت‌‌های اجتماعی تُرکان باستان است، که شامل باورهای دینی، روش‌های ابتدایی تداوی، داستان‌هایی در مورد جهان و آفرینش آن، آداب و رسوم در مراسم تدفین، تولد نوزادان، ازدواج و مسائل دیگر می‌شود. بیش‌تر باورهای موجود در این نظام اعتقادی، متأثر از شیوهٔ زنده‌گیِ صحرانوردی...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ghalib University
2023-09-01
|
| Series: | غالب |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://ghalibqjournal.com/index.php/ghalibqjournal/article/view/143 |
| _version_ | 1797676489080045568 |
|---|---|
| author | ضیاءالدین جمال |
| author_facet | ضیاءالدین جمال |
| author_sort | ضیاءالدین جمال |
| collection | DOAJ |
| description |
آیین شمنی، مجموعهٔ اعتقادات و سنّت‌‌های اجتماعی تُرکان باستان است، که شامل باورهای دینی، روش‌های ابتدایی تداوی، داستان‌هایی در مورد جهان و آفرینش آن، آداب و رسوم در مراسم تدفین، تولد نوزادان، ازدواج و مسائل دیگر می‌شود. بیش‌تر باورهای موجود در این نظام اعتقادی، متأثر از شیوهٔ زنده‌گیِ صحرانوردی و سوارکاری ترکان است و ریشههای آن تا بیست‌هزارسال قبل باز می‌گردد. با‌وجود تحولات عمیق فرهنگی در میان تُرکان و از‌جمله چندین‌بار تغییر دین و آمیزش با فرهنگ‌های دیگر، آیین شمنی با اشکال مختلفی به حضورش ادامه داده و تا امروز، عُرف و عادات فراوان کیش شمنی در میان تُرکان مسلمان و اقوام نزدیک آن‌ها وجود دارد، که افغانستان و به‌ویژه ولایات شمال آن، شامل این حوزه می‌شود. این مقاله در پی این بوده‌است تا ردّ پای باورها و سنّت‌‌های آیین شمنی را در جامعهٔ امروز افغانستان جستوجو نماید. این جستوجو به اساس مشاهدات عینی نویسنده و در روشنایی تحقیقاتِ اِسنادی موجود که به گردآوری باورهای پراگندهٔ کیش شمنی تحت یک نظام اعتقادی واحد پرداخته‌اند شکل گرفته است. تحقیقات علمی‌یی که این مطالعه متکی به آن است، عبارت از آثار پژوهش‌گران غربی، تُرک و فارسی‌زبان می‌باشد؛ از این‌رو شیوهٔ این تحقیق، توصیفی-تحلیلی است و روش تطبیق و مقایسهٔ یافته‌‌های علمی در مورد آیین شمنی با عادات موجود اجتماعی مردم شمال افغانستان نیز به‌کار رفته است. ساحهٔ مورد مطالعه تحقیق، ولایات شمالی افغانستان، به‌ویژه رسوم اجتماعی مردم ولایت تخار در شرایط امروزی می‌باشد. در این مقاله تلاش شده است که ریشههای تاریخی و اعتقادی بسیاری از باورها و رسوم اجتماعی مردم شمال افغانستان که اکثراً موهوم و ناشناخته پنداشته می‌شود، مورد بررسی قرار گیرد و پیوندشان با باورهای باستانی شمن‌باوری مشخص گردد.
|
| first_indexed | 2024-03-11T22:29:51Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-704b0842c9bc4a2994723ae05e6235d7 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2788-4155 2788-6441 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-11T22:29:51Z |
| publishDate | 2023-09-01 |
| publisher | Ghalib University |
| record_format | Article |
| series | غالب |
| spelling | doaj.art-704b0842c9bc4a2994723ae05e6235d72023-09-23T10:33:57ZengGhalib Universityغالب2788-41552788-64412023-09-0112310.58342/ghalibqj.V.12.I.3.6ردِّ پایِ آیین شمنی در افغانستانضیاءالدین جمال0پوهنتون/ دانش‌گاه تخار آیین شمنی، مجموعهٔ اعتقادات و سنّت‌‌های اجتماعی تُرکان باستان است، که شامل باورهای دینی، روش‌های ابتدایی تداوی، داستان‌هایی در مورد جهان و آفرینش آن، آداب و رسوم در مراسم تدفین، تولد نوزادان، ازدواج و مسائل دیگر می‌شود. بیش‌تر باورهای موجود در این نظام اعتقادی، متأثر از شیوهٔ زنده‌گیِ صحرانوردی و سوارکاری ترکان است و ریشههای آن تا بیست‌هزارسال قبل باز می‌گردد. با‌وجود تحولات عمیق فرهنگی در میان تُرکان و از‌جمله چندین‌بار تغییر دین و آمیزش با فرهنگ‌های دیگر، آیین شمنی با اشکال مختلفی به حضورش ادامه داده و تا امروز، عُرف و عادات فراوان کیش شمنی در میان تُرکان مسلمان و اقوام نزدیک آن‌ها وجود دارد، که افغانستان و به‌ویژه ولایات شمال آن، شامل این حوزه می‌شود. این مقاله در پی این بوده‌است تا ردّ پای باورها و سنّت‌‌های آیین شمنی را در جامعهٔ امروز افغانستان جستوجو نماید. این جستوجو به اساس مشاهدات عینی نویسنده و در روشنایی تحقیقاتِ اِسنادی موجود که به گردآوری باورهای پراگندهٔ کیش شمنی تحت یک نظام اعتقادی واحد پرداخته‌اند شکل گرفته است. تحقیقات علمی‌یی که این مطالعه متکی به آن است، عبارت از آثار پژوهش‌گران غربی، تُرک و فارسی‌زبان می‌باشد؛ از این‌رو شیوهٔ این تحقیق، توصیفی-تحلیلی است و روش تطبیق و مقایسهٔ یافته‌‌های علمی در مورد آیین شمنی با عادات موجود اجتماعی مردم شمال افغانستان نیز به‌کار رفته است. ساحهٔ مورد مطالعه تحقیق، ولایات شمالی افغانستان، به‌ویژه رسوم اجتماعی مردم ولایت تخار در شرایط امروزی می‌باشد. در این مقاله تلاش شده است که ریشههای تاریخی و اعتقادی بسیاری از باورها و رسوم اجتماعی مردم شمال افغانستان که اکثراً موهوم و ناشناخته پنداشته می‌شود، مورد بررسی قرار گیرد و پیوندشان با باورهای باستانی شمن‌باوری مشخص گردد. https://ghalibqjournal.com/index.php/ghalibqjournal/article/view/143آیین شمنیافغانستانآسیای میانهفرهنگ و عادات اجتماعیتخار |
| spellingShingle | ضیاءالدین جمال ردِّ پایِ آیین شمنی در افغانستان غالب آیین شمنی افغانستان آسیای میانه فرهنگ و عادات اجتماعی تخار |
| title | ردِّ پایِ آیین شمنی در افغانستان |
| title_full | ردِّ پایِ آیین شمنی در افغانستان |
| title_fullStr | ردِّ پایِ آیین شمنی در افغانستان |
| title_full_unstemmed | ردِّ پایِ آیین شمنی در افغانستان |
| title_short | ردِّ پایِ آیین شمنی در افغانستان |
| title_sort | ردِّ پایِ آیین شمنی در افغانستان |
| topic | آیین شمنی افغانستان آسیای میانه فرهنگ و عادات اجتماعی تخار |
| url | https://ghalibqjournal.com/index.php/ghalibqjournal/article/view/143 |
| work_keys_str_mv | AT ḍyạʾạldynjmạl rdĩpạyiậyynsẖmnydrạfgẖạnstạn |