مطالعات آینده و نقش آن در سیاست‌گذاری علم، فناوری و نوآوری
چندین دهه است که در سازمان‌های دولتی و خصوصی، برنامه‌های روشمند مطالعات آینده در مقیاس‌های بخشی، منطقه‌ای و ملی در حوزه‌های مختلف علم، فناوری، نوآوری، فرهنگ، محیط زیست و ... اجرا می‌شود و البته زمینه و چشم‌انداز این برنامه‌ها عمدتاً بر حوزه علم و فناوری تمرکز داشته است. اکنون مطالعات آینده، رویکردی...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
National Research Institute for Science Policy (NRISP)
2019-06-01
|
| Series: | سیاست علم و فناوری |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jstp.nrisp.ac.ir/article_13689_07eabe90f54b42cc3a66f37ed6a0f63a.pdf |
| _version_ | 1797260213306261504 |
|---|---|
| author | سحر کوثری فاطمه سادات رحمتی |
| author_facet | سحر کوثری فاطمه سادات رحمتی |
| author_sort | سحر کوثری |
| collection | DOAJ |
| description | چندین دهه است که در سازمان‌های دولتی و خصوصی، برنامه‌های روشمند مطالعات آینده در مقیاس‌های بخشی، منطقه‌ای و ملی در حوزه‌های مختلف علم، فناوری، نوآوری، فرهنگ، محیط زیست و ... اجرا می‌شود و البته زمینه و چشم‌انداز این برنامه‌ها عمدتاً بر حوزه علم و فناوری تمرکز داشته است. اکنون مطالعات آینده، رویکردی برای سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری دولتی و خصوصی در محیط سیاست علم و فناوری است که پاسخ سؤالات راهبردی مربوط به علم و جامعه را در یک چشم‌انداز بلندمدت ارائه می‌دهد. برای بهبود ارتباط بین تحقیقات حوزه آینده با سیاست‌گذاری، باید به بررسی امکان ایجاد ارتباط بین این تحقیقات و تجزیه و تحلیل سیاست از طریق نوع‌شناسی عدم قطیعت‌ها پرداخت تا بر مبنای آن بتوان مشخص کرد چه زمانی چه نوع مطالعات آینده‌ای باید انجام پذیرند. در این مقاله با معرفی چهار سطح عدم قطعیت (شامل سطح یک: آینده مبتنی بر روند (آینده قطعی)، سطح دو: آینده همراه با ریسک (آینده محتمل)، سطح سه: تعدادی از آینده‌های باورپذیر و سطح چهار: عدم قطعیت مبین آینده‌های ممکن)، تعاریف آینده‌شناسی، پیش‌بینی، آینده‌نگاری و آینده‌پژوهی به همراه منطق چگونگی تخصیص روش‌ها به هر یک از آنها تشریح شده است. ضمناً با محور قراردادن چرخه سیاست‌گذاری به عنوان چارچوب پایه فرآیند سیاست‌گذاری، کارکردهای آینده‌پژوهی، منطبق با هر مرحله و نیز نمونه روش‌های قابل استفاده در هر مرحله از چرخه سیاست‌گذاری معرفی شده است. این مقاله تلاش می‌کند مطالعات آینده را با توجه به زمینه و بافتار سیاست‌گذاری در حوزه علم، فناوری و نوآوری معرفی نماید. |
| first_indexed | 2024-04-24T23:21:45Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-71b506130cce4f14b3ad99b4f2127c51 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2008-0840 2783-4476 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-04-24T23:21:45Z |
| publishDate | 2019-06-01 |
| publisher | National Research Institute for Science Policy (NRISP) |
| record_format | Article |
| series | سیاست علم و فناوری |
| spelling | doaj.art-71b506130cce4f14b3ad99b4f2127c512024-03-16T07:09:31ZfasNational Research Institute for Science Policy (NRISP)سیاست علم و فناوری2008-08402783-44762019-06-0112210311813689مطالعات آینده و نقش آن در سیاست‌گذاری علم، فناوری و نوآوریسحر کوثری0فاطمه سادات رحمتی1استادیار مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهرانپژوهشگر بنیاد توسعه فردا، تهرانچندین دهه است که در سازمان‌های دولتی و خصوصی، برنامه‌های روشمند مطالعات آینده در مقیاس‌های بخشی، منطقه‌ای و ملی در حوزه‌های مختلف علم، فناوری، نوآوری، فرهنگ، محیط زیست و ... اجرا می‌شود و البته زمینه و چشم‌انداز این برنامه‌ها عمدتاً بر حوزه علم و فناوری تمرکز داشته است. اکنون مطالعات آینده، رویکردی برای سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری دولتی و خصوصی در محیط سیاست علم و فناوری است که پاسخ سؤالات راهبردی مربوط به علم و جامعه را در یک چشم‌انداز بلندمدت ارائه می‌دهد. برای بهبود ارتباط بین تحقیقات حوزه آینده با سیاست‌گذاری، باید به بررسی امکان ایجاد ارتباط بین این تحقیقات و تجزیه و تحلیل سیاست از طریق نوع‌شناسی عدم قطیعت‌ها پرداخت تا بر مبنای آن بتوان مشخص کرد چه زمانی چه نوع مطالعات آینده‌ای باید انجام پذیرند. در این مقاله با معرفی چهار سطح عدم قطعیت (شامل سطح یک: آینده مبتنی بر روند (آینده قطعی)، سطح دو: آینده همراه با ریسک (آینده محتمل)، سطح سه: تعدادی از آینده‌های باورپذیر و سطح چهار: عدم قطعیت مبین آینده‌های ممکن)، تعاریف آینده‌شناسی، پیش‌بینی، آینده‌نگاری و آینده‌پژوهی به همراه منطق چگونگی تخصیص روش‌ها به هر یک از آنها تشریح شده است. ضمناً با محور قراردادن چرخه سیاست‌گذاری به عنوان چارچوب پایه فرآیند سیاست‌گذاری، کارکردهای آینده‌پژوهی، منطبق با هر مرحله و نیز نمونه روش‌های قابل استفاده در هر مرحله از چرخه سیاست‌گذاری معرفی شده است. این مقاله تلاش می‌کند مطالعات آینده را با توجه به زمینه و بافتار سیاست‌گذاری در حوزه علم، فناوری و نوآوری معرفی نماید.https://jstp.nrisp.ac.ir/article_13689_07eabe90f54b42cc3a66f37ed6a0f63a.pdfمطالعات آیندهسیاست‌گذاری علمفناوری و نوآوریعدم قطعیتآینده‌پژوهیآینده‌نگاریبرنامه ملی آینده‌نگاری |
| spellingShingle | سحر کوثری فاطمه سادات رحمتی مطالعات آینده و نقش آن در سیاست‌گذاری علم، فناوری و نوآوری سیاست علم و فناوری مطالعات آینده سیاست‌گذاری علم فناوری و نوآوری عدم قطعیت آینده‌پژوهی آینده‌نگاری برنامه ملی آینده‌نگاری |
| title | مطالعات آینده و نقش آن در سیاست‌گذاری علم، فناوری و نوآوری |
| title_full | مطالعات آینده و نقش آن در سیاست‌گذاری علم، فناوری و نوآوری |
| title_fullStr | مطالعات آینده و نقش آن در سیاست‌گذاری علم، فناوری و نوآوری |
| title_full_unstemmed | مطالعات آینده و نقش آن در سیاست‌گذاری علم، فناوری و نوآوری |
| title_short | مطالعات آینده و نقش آن در سیاست‌گذاری علم، فناوری و نوآوری |
| title_sort | مطالعات آینده و نقش آن در سیاست‌گذاری علم، فناوری و نوآوری |
| topic | مطالعات آینده سیاست‌گذاری علم فناوری و نوآوری عدم قطعیت آینده‌پژوهی آینده‌نگاری برنامه ملی آینده‌نگاری |
| url | https://jstp.nrisp.ac.ir/article_13689_07eabe90f54b42cc3a66f37ed6a0f63a.pdf |
| work_keys_str_mv | AT sḥrḵwtẖry mṭạlʿạtậyndhwnqsẖậndrsyạstgdẖạryʿlmfnạwrywnwậwry AT fạṭmhsạdạtrḥmty mṭạlʿạtậyndhwnqsẖậndrsyạstgdẖạryʿlmfnạwrywnwậwry |