Arap Dilinde İştirâk-i Lafzî ve Kur’ân’daki Yeri
Çok anlamlılık (iştirâk-i lafzî, polysemy), her dilde görüldüğü gibi Arap dilinde de bulunmaktadır. Erken dönemlerden itibaren Arap dilcileri iştirâk-i lafzî konusunda çeşitli çalışmalar yapmışlardır. Dilcilerin çoğu iştirâk-i lafzînin dildeki varlığını kabul ederken bazıları bunu reddetmiştir. Her...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Atatürk University
2024-03-01
|
| Series: | Current Perspectives in Social Sciences |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3802335 |
| _version_ | 1827310559747375104 |
|---|---|
| author | Mustafa Aydın |
| author_facet | Mustafa Aydın |
| author_sort | Mustafa Aydın |
| collection | DOAJ |
| description | Çok anlamlılık (iştirâk-i lafzî, polysemy), her dilde görüldüğü gibi Arap dilinde de bulunmaktadır. Erken dönemlerden itibaren Arap dilcileri iştirâk-i lafzî konusunda çeşitli çalışmalar yapmışlardır. Dilcilerin çoğu iştirâk-i lafzînin dildeki varlığını kabul ederken bazıları bunu reddetmiştir. Her grup kendi görüşünü destekleyen birtakım gerekçeler ileri sürmüştür. Arap dilinde bir kelimenin birden çok anlama sahip olması demek olan bu konu için genellikle “el-iştirâkü’l-lafzî” tabiri kullanılmakla birlilkte, “el-iştirâk”, “el-müşterek” ve “el-müşterekü’l-lafzî” başlıklarının -özellikle sonraki dönemlerde- da kullanıldığı görülmektedir. Arap dilinin en eski yazılı kaynaklarının başında gelmesi nedeniyle konunun Kur’ân-ı Kerîm’de araştırılması ile Arap dilinde (şiir ve nesir) araştırılması eş zamanlı olmuştur. Arap dilcileri, bu konunun lafızların lügavî delaletlerinin kısımlarından biri olması nedeniyle benzerlik, zıtlık ve çelişiklik yönünden iştirâk-i lafzîyi “mütebâyin”, “müterâdif” ve “mütezâd” ile karşılaştırma yoluna gitmişlerdir. Bu çalışmada iştirâk-i lafzinin sözlük ve terim anlamı, iştirâkin Arap dilinde varlığı hakkındaki tartışmalar, varlığını kabul eden ve etmeyen dilciler, iştirâki doğuran sebepler, iştirâkin olumlu ve olumsuz etkileri hakkında bilgi verilmiştir. Son olarak Kur’ân ilimlerinden olan vucûh ve nezâir konusuna değinilerek iştirâk-i lafzî ile ilişkisine işaret edilip Kur’ân-ı Kerîm’den örnekler sunulmuştur. |
| first_indexed | 2024-04-24T20:02:06Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-75f47f9b017342a0a12191b7e91496ca |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2822-3160 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-24T20:02:06Z |
| publishDate | 2024-03-01 |
| publisher | Atatürk University |
| record_format | Article |
| series | Current Perspectives in Social Sciences |
| spelling | doaj.art-75f47f9b017342a0a12191b7e91496ca2024-03-24T07:29:09ZengAtatürk UniversityCurrent Perspectives in Social Sciences2822-31602024-03-0128112513655Arap Dilinde İştirâk-i Lafzî ve Kur’ân’daki YeriMustafa Aydın0İSTANBUL TOPKAPI ÜNİVERSİTESİÇok anlamlılık (iştirâk-i lafzî, polysemy), her dilde görüldüğü gibi Arap dilinde de bulunmaktadır. Erken dönemlerden itibaren Arap dilcileri iştirâk-i lafzî konusunda çeşitli çalışmalar yapmışlardır. Dilcilerin çoğu iştirâk-i lafzînin dildeki varlığını kabul ederken bazıları bunu reddetmiştir. Her grup kendi görüşünü destekleyen birtakım gerekçeler ileri sürmüştür. Arap dilinde bir kelimenin birden çok anlama sahip olması demek olan bu konu için genellikle “el-iştirâkü’l-lafzî” tabiri kullanılmakla birlilkte, “el-iştirâk”, “el-müşterek” ve “el-müşterekü’l-lafzî” başlıklarının -özellikle sonraki dönemlerde- da kullanıldığı görülmektedir. Arap dilinin en eski yazılı kaynaklarının başında gelmesi nedeniyle konunun Kur’ân-ı Kerîm’de araştırılması ile Arap dilinde (şiir ve nesir) araştırılması eş zamanlı olmuştur. Arap dilcileri, bu konunun lafızların lügavî delaletlerinin kısımlarından biri olması nedeniyle benzerlik, zıtlık ve çelişiklik yönünden iştirâk-i lafzîyi “mütebâyin”, “müterâdif” ve “mütezâd” ile karşılaştırma yoluna gitmişlerdir. Bu çalışmada iştirâk-i lafzinin sözlük ve terim anlamı, iştirâkin Arap dilinde varlığı hakkındaki tartışmalar, varlığını kabul eden ve etmeyen dilciler, iştirâki doğuran sebepler, iştirâkin olumlu ve olumsuz etkileri hakkında bilgi verilmiştir. Son olarak Kur’ân ilimlerinden olan vucûh ve nezâir konusuna değinilerek iştirâk-i lafzî ile ilişkisine işaret edilip Kur’ân-ı Kerîm’den örnekler sunulmuştur.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3802335i̇ştirâklafızarap diliçok anlamlılıkmüşterek |
| spellingShingle | Mustafa Aydın Arap Dilinde İştirâk-i Lafzî ve Kur’ân’daki Yeri Current Perspectives in Social Sciences i̇ştirâk lafız arap dili çok anlamlılık müşterek |
| title | Arap Dilinde İştirâk-i Lafzî ve Kur’ân’daki Yeri |
| title_full | Arap Dilinde İştirâk-i Lafzî ve Kur’ân’daki Yeri |
| title_fullStr | Arap Dilinde İştirâk-i Lafzî ve Kur’ân’daki Yeri |
| title_full_unstemmed | Arap Dilinde İştirâk-i Lafzî ve Kur’ân’daki Yeri |
| title_short | Arap Dilinde İştirâk-i Lafzî ve Kur’ân’daki Yeri |
| title_sort | arap dilinde istirak i lafzi ve kur an daki yeri |
| topic | i̇ştirâk lafız arap dili çok anlamlılık müşterek |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3802335 |
| work_keys_str_mv | AT mustafaaydın arapdilindeistirakilafzivekurandakiyeri |