Kilis ve Çevresinde Zeyrat Günleri Geleneği
Kilis ili ve köylerinde her yıl Nisan sonu veya Mayıs başlarında zeyrat adı verilen geleneksel bir uygulama yaşatılmaktadır. Bu günlerde köy halkı en yakındaki ziyaret yerine giderek kurbanlar kesmekte, burada hazırladıkları yemekleri davetlilerle birlikte topluca yemektedirler. Bazı köylerde duru...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Gaziantep University
2018-01-01
|
| Series: | Gaziantep University Journal of Social Sciences |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://dergipark.gov.tr/download/article-file/414887 |
| _version_ | 1797906454768779264 |
|---|---|
| author | Mehmet EROL |
| author_facet | Mehmet EROL |
| author_sort | Mehmet EROL |
| collection | DOAJ |
| description | Kilis ili ve köylerinde her yıl Nisan sonu veya Mayıs başlarında zeyrat adı verilen geleneksel bir uygulama
yaşatılmaktadır. Bu günlerde köy halkı en yakındaki ziyaret yerine giderek kurbanlar kesmekte, burada
hazırladıkları yemekleri davetlilerle birlikte topluca yemektedirler. Bazı köylerde duruma göre yağmur duası
yapılmakta, dualar edilmekte, dilekler dilenmektedir. Yörede zeyrat (ziyaret sözcüğünden bozulma) denilen bu
yerlerin bazılarında bir türbe, bir mezar yahut ağaçlık bir alan olduğu görülmektedir. Türk kültüründe takvime
bağlı geçiş dönemleri Nevruz, Hıdırellez gibi adlarla geniş coğrafyalarda yaygın şekilde kutlanmaktadır. İlk
bakışta zeyrat günleri de takvime bağlı olarak düzenlenen bu tür törensel uygulamalardan biri gibi görünse de
mezarların ziyaret edilmesiyle atalar kültünü, ağaçlık alanların ziyaret edilmesiyle de ağaç kültünü ve kurban
ritüelini barındıran sentez bir uygulamadır. Bu yönüyle halk kültürü bağlamında önem arz eden geleneksel bir
uygulama niteliğindedir. Bazı köylerde zeyrata çıkılan yerlerdeki dua edilen mezarların kime ait olduğu
bilinmemektedir. Hatta mezar bile olup olmadığı belli olmayan bu yerler taşlarla çevrilerek kutsanmıştır. Bu
yaygın olarak karşılaştığımız atalar kültüne ait bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Yine belli ağaçların
kutsanması, bu ağaçlara dualar edilmesi de mitolojik kökenli uygulamalardandır. Çalışmada zeyrat günleri
geleneği tanıtılarak ritsel uygulamalar analiz edilmiş; eski ve günümüz uygulamaları karşılaştırılacak toplum
hayatındaki fonksiyonları tespit edilmiştir. Zeyrat günleri geleneği ile ilgili veriler gözlem ve görüşme yöntemiyle
elde edilmiş olup bu veriler kültür analizi deseni yaklaşımıyla değerlendirilmiştir. |
| first_indexed | 2024-04-10T10:21:11Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-75f8f4989bb64be59ef085befd666b3d |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1303-0094 2149-5459 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-10T10:21:11Z |
| publishDate | 2018-01-01 |
| publisher | Gaziantep University |
| record_format | Article |
| series | Gaziantep University Journal of Social Sciences |
| spelling | doaj.art-75f8f4989bb64be59ef085befd666b3d2023-02-15T16:21:37ZengGaziantep UniversityGaziantep University Journal of Social Sciences1303-00942149-54592018-01-0117111312210.21547/jss.376618Kilis ve Çevresinde Zeyrat Günleri GeleneğiMehmet EROLKilis ili ve köylerinde her yıl Nisan sonu veya Mayıs başlarında zeyrat adı verilen geleneksel bir uygulama yaşatılmaktadır. Bu günlerde köy halkı en yakındaki ziyaret yerine giderek kurbanlar kesmekte, burada hazırladıkları yemekleri davetlilerle birlikte topluca yemektedirler. Bazı köylerde duruma göre yağmur duası yapılmakta, dualar edilmekte, dilekler dilenmektedir. Yörede zeyrat (ziyaret sözcüğünden bozulma) denilen bu yerlerin bazılarında bir türbe, bir mezar yahut ağaçlık bir alan olduğu görülmektedir. Türk kültüründe takvime bağlı geçiş dönemleri Nevruz, Hıdırellez gibi adlarla geniş coğrafyalarda yaygın şekilde kutlanmaktadır. İlk bakışta zeyrat günleri de takvime bağlı olarak düzenlenen bu tür törensel uygulamalardan biri gibi görünse de mezarların ziyaret edilmesiyle atalar kültünü, ağaçlık alanların ziyaret edilmesiyle de ağaç kültünü ve kurban ritüelini barındıran sentez bir uygulamadır. Bu yönüyle halk kültürü bağlamında önem arz eden geleneksel bir uygulama niteliğindedir. Bazı köylerde zeyrata çıkılan yerlerdeki dua edilen mezarların kime ait olduğu bilinmemektedir. Hatta mezar bile olup olmadığı belli olmayan bu yerler taşlarla çevrilerek kutsanmıştır. Bu yaygın olarak karşılaştığımız atalar kültüne ait bir uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Yine belli ağaçların kutsanması, bu ağaçlara dualar edilmesi de mitolojik kökenli uygulamalardandır. Çalışmada zeyrat günleri geleneği tanıtılarak ritsel uygulamalar analiz edilmiş; eski ve günümüz uygulamaları karşılaştırılacak toplum hayatındaki fonksiyonları tespit edilmiştir. Zeyrat günleri geleneği ile ilgili veriler gözlem ve görüşme yöntemiyle elde edilmiş olup bu veriler kültür analizi deseni yaklaşımıyla değerlendirilmiştir.http://dergipark.gov.tr/download/article-file/414887ziyaret yerlerimevsimsel törenleratalar kültüağaç kültü |
| spellingShingle | Mehmet EROL Kilis ve Çevresinde Zeyrat Günleri Geleneği Gaziantep University Journal of Social Sciences ziyaret yerleri mevsimsel törenler atalar kültü ağaç kültü |
| title | Kilis ve Çevresinde Zeyrat Günleri Geleneği |
| title_full | Kilis ve Çevresinde Zeyrat Günleri Geleneği |
| title_fullStr | Kilis ve Çevresinde Zeyrat Günleri Geleneği |
| title_full_unstemmed | Kilis ve Çevresinde Zeyrat Günleri Geleneği |
| title_short | Kilis ve Çevresinde Zeyrat Günleri Geleneği |
| title_sort | kilis ve cevresinde zeyrat gunleri gelenegi |
| topic | ziyaret yerleri mevsimsel törenler atalar kültü ağaç kültü |
| url | http://dergipark.gov.tr/download/article-file/414887 |
| work_keys_str_mv | AT mehmeterol kilisvecevresindezeyratgunlerigelenegi |