Kız-Kadın Kimliğinin Oluşumu ve Kadına Bakış Bağlamında Toplumsal Algıya Yön Veren Atasözleri
Her milletin, derinliği, eskiliği, yeniliği tartışılmaksızın sosyal hayat içinde var olan veya izleri görülen kültürel kodları bulunmaktadır. Bu kodlar, en eski çağlardan beri toplumsal algıyı yöneten ve yönlendiren gizli işlevlere sahiptir. Halkbiliminin inceleme alanına giren her ürün aslında ait...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Selcuk University Press
2018-06-01
|
| Series: | Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://sefad.selcuk.edu.tr/sefad/article/view/887/708 |
| _version_ | 1826837601432109056 |
|---|---|
| author | Nilgün Aydın |
| author_facet | Nilgün Aydın |
| author_sort | Nilgün Aydın |
| collection | DOAJ |
| description | Her milletin, derinliği, eskiliği, yeniliği tartışılmaksızın sosyal hayat içinde var olan veya izleri görülen kültürel kodları bulunmaktadır. Bu kodlar, en eski çağlardan beri toplumsal algıyı yöneten ve yönlendiren gizli işlevlere sahiptir. Halkbiliminin inceleme alanına giren her ürün aslında ait olduğu milletin; hayata bakışını, algısını, felsefesini, inancını, müziğini, estetik anlayışını, topyekûn kültürel kodlarını taşıyıp yansıtmaktadır. Fakat sözel edebiyat ürünü olan atasözlerinin diğer türlere göre toplumsal kimliği inşa ve toplumsal algıya etki bağlamında daha belirgin bir işlevi olduğu düşünülmektedir. Atasözleri, kadim zamanlardan bu yana oluşmuş tecrübelerin aktarılmasında, ataların da içinde yaşadığı sosyo-kültürel ortamın getirileri dâhilinde ortaya çıkmış ve sosyal psikolojiyi de yansıtan vazifeler üstlenmiştir. Bu açıdan bakıldığında çalışmada, atasözlerinin incelenebileceği onlarca husus arasından ‘kadın’ ve ‘kadın algısı’ eksenli bir konu tercih edilmiştir. Türk kültüründe kız (bekâret olgusu) ve kadın algısı her zaman var olmakla birlikte, anaerkil bir yapıdan ataerkil yapıya geçiş serüveninde kadının konumu ve toplumun kadın algısı değişip dönüşmüş, toplumsal hayatla birlikte farklılaşmış, bu değişim atasözlerine de yansımıştır. Buradan hareketle en eski kaynaklardan başlamak üzere atasözü kitapları, derleme kayıtları taranmış ve konuyla ilgili atasözleri belirlenmiştir. Çalışmada, elde edilen veriler, ‘toplumsal bellek’-‘kültürel bellek’ ekseninde değerlendirilerek, atasözlerinin kız-kadın kimliğinin inşası ve algılanması bakımından taşıdığı mesajlar ile toplumun bilinçaltına etki ediş şekli çeşitli açılardan irdelenmeye çalışılmıştır. |
| first_indexed | 2024-04-10T14:51:16Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-7775c2c82c9e480da1ee18dbf84c7530 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1300-4921 2458-908X |
| language | English |
| last_indexed | 2025-02-16T11:44:03Z |
| publishDate | 2018-06-01 |
| publisher | Selcuk University Press |
| record_format | Article |
| series | Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi |
| spelling | doaj.art-7775c2c82c9e480da1ee18dbf84c75302025-02-03T01:05:59ZengSelcuk University PressSelçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi1300-49212458-908X2018-06-013916918010.21497/sefad.443454Kız-Kadın Kimliğinin Oluşumu ve Kadına Bakış Bağlamında Toplumsal Algıya Yön Veren AtasözleriNilgün Aydın Her milletin, derinliği, eskiliği, yeniliği tartışılmaksızın sosyal hayat içinde var olan veya izleri görülen kültürel kodları bulunmaktadır. Bu kodlar, en eski çağlardan beri toplumsal algıyı yöneten ve yönlendiren gizli işlevlere sahiptir. Halkbiliminin inceleme alanına giren her ürün aslında ait olduğu milletin; hayata bakışını, algısını, felsefesini, inancını, müziğini, estetik anlayışını, topyekûn kültürel kodlarını taşıyıp yansıtmaktadır. Fakat sözel edebiyat ürünü olan atasözlerinin diğer türlere göre toplumsal kimliği inşa ve toplumsal algıya etki bağlamında daha belirgin bir işlevi olduğu düşünülmektedir. Atasözleri, kadim zamanlardan bu yana oluşmuş tecrübelerin aktarılmasında, ataların da içinde yaşadığı sosyo-kültürel ortamın getirileri dâhilinde ortaya çıkmış ve sosyal psikolojiyi de yansıtan vazifeler üstlenmiştir. Bu açıdan bakıldığında çalışmada, atasözlerinin incelenebileceği onlarca husus arasından ‘kadın’ ve ‘kadın algısı’ eksenli bir konu tercih edilmiştir. Türk kültüründe kız (bekâret olgusu) ve kadın algısı her zaman var olmakla birlikte, anaerkil bir yapıdan ataerkil yapıya geçiş serüveninde kadının konumu ve toplumun kadın algısı değişip dönüşmüş, toplumsal hayatla birlikte farklılaşmış, bu değişim atasözlerine de yansımıştır. Buradan hareketle en eski kaynaklardan başlamak üzere atasözü kitapları, derleme kayıtları taranmış ve konuyla ilgili atasözleri belirlenmiştir. Çalışmada, elde edilen veriler, ‘toplumsal bellek’-‘kültürel bellek’ ekseninde değerlendirilerek, atasözlerinin kız-kadın kimliğinin inşası ve algılanması bakımından taşıdığı mesajlar ile toplumun bilinçaltına etki ediş şekli çeşitli açılardan irdelenmeye çalışılmıştır.http://sefad.selcuk.edu.tr/sefad/article/view/887/708Sözlü kültüratasözükadıntoplumsal bellekkültürel bellek |
| spellingShingle | Nilgün Aydın Kız-Kadın Kimliğinin Oluşumu ve Kadına Bakış Bağlamında Toplumsal Algıya Yön Veren Atasözleri Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Sözlü kültür atasözü kadın toplumsal bellek kültürel bellek |
| title | Kız-Kadın Kimliğinin Oluşumu ve Kadına Bakış Bağlamında Toplumsal Algıya Yön Veren Atasözleri |
| title_full | Kız-Kadın Kimliğinin Oluşumu ve Kadına Bakış Bağlamında Toplumsal Algıya Yön Veren Atasözleri |
| title_fullStr | Kız-Kadın Kimliğinin Oluşumu ve Kadına Bakış Bağlamında Toplumsal Algıya Yön Veren Atasözleri |
| title_full_unstemmed | Kız-Kadın Kimliğinin Oluşumu ve Kadına Bakış Bağlamında Toplumsal Algıya Yön Veren Atasözleri |
| title_short | Kız-Kadın Kimliğinin Oluşumu ve Kadına Bakış Bağlamında Toplumsal Algıya Yön Veren Atasözleri |
| title_sort | kiz kadin kimliginin olusumu ve kadina bakis baglaminda toplumsal algiya yon veren atasozleri |
| topic | Sözlü kültür atasözü kadın toplumsal bellek kültürel bellek |
| url | http://sefad.selcuk.edu.tr/sefad/article/view/887/708 |
| work_keys_str_mv | AT nilgunaydın kızkadınkimligininolusumuvekadınabakısbaglamındatoplumsalalgıyayonverenatasozleri |