Jo Van Steenbergen. Order Out of Chaos: Patronage, Conflict And Mamluk Socio-Political Culture 1341-1382. Leiden: Brill, 2006
Ghent Üniversitesi öğretim üyeleri arasında yer alan Jo Van Steenbergen’in kaleminden çıkan bu çalışma Memlûk sosyal ve politik tarihi açısından son derece önemlidir. Müellif bu eserde genel hatlarıyla Memlûk Devleti’nin klasik devlet teşkilatından kopmalarının akabinde ortaya çıkan siyasi boşluğun...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Atatürk University
2018-12-01
|
| Series: | İlahiyat Tetkikleri Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilted/issue/41875/448800?publisher=atauni |
| _version_ | 1797424118677635072 |
|---|---|
| author | Yusuf Ötenkaya |
| author_facet | Yusuf Ötenkaya |
| author_sort | Yusuf Ötenkaya |
| collection | DOAJ |
| description | Ghent
Üniversitesi öğretim üyeleri arasında yer alan Jo Van Steenbergen’in kaleminden
çıkan bu çalışma Memlûk sosyal ve politik tarihi açısından son derece
önemlidir. Müellif bu eserde genel hatlarıyla Memlûk Devleti’nin klasik devlet
teşkilatından kopmalarının akabinde ortaya çıkan siyasi boşluğun (kaos) nasıl
doldurulmaya çalışıldığını, emir-i mîe adını verdiğimiz sultandan sonra en
yetkili âmirlerin nasıl bir politik güç edindiklerini, ulema sınıfının siyaset
sınıfıyla nasıl bir ilişkisi olduğunu ve bu ilişki çerçevesinde ulema sınıfının
siyaset sınıfına nasıl bir meşruiyet sağlama gayreti içerisinde olduğunu ele
alıp tartışmıştır. Üç bölümden oluşan eserde; meşru iktidar, etkin güç ve
kaosun düzensizliği hususunda ayrıntılı bilgiler verilmiştir. Müellif öncelikle
meşru iktidardan ne anladığını dönemin kaynakları aracılığıyla ifade ederek,
Memlûk devlet geleneğinde kölemenlerin (memlûk) yerinin ne olduğunu, Mısır
özelinde nasıl bir değerleri olduğunu ve bu askerlerin zamanla iktidarı mutlak
anlamda ele geçirmeleriyle birlikte halk üzerinde nasıl bir meşruiyet
sağladıklarını tartışmıştır. Bu çerçevede Steenbergen, kölemenlerin Memlûk Devleti’ndeki
tarihçesine kısaca değinerek, onların Salih Eyyûb (ö. 1249) tarafından orduya alınıp
“seçkin” bir asker yapıldıklarını izah etmeye çalışmıştır. Ardından Bahrî
memlûklerin iktidarı ele geçirmede nasıl bir rol oynadığını, bir taraftan
Moğollarla diğer taraftan da Frenklerle mücadele ederek halk tarafından nasıl
kabul edildiklerini ele almıştır. Bu noktada müellife göre ilk etapta sadece
“hükümdarın koruyucuları” olarak anılan Bahrî memlûkleri, Frenk ve Moğollarla
yaptıkları başarılı savaşlar neticesinde “İslâm’ın koruyucuları” olarak anılmış
ve kabul edilmişlerdir. Steenbergen’e göre memlûk/kölemen hizipleri kurulmadan
bir emirin ya da sultanın hâkimiyetinden söz edilemez. Dönemin seçkin emirleri
tarafından kurulan hizipleşmeleri harekete geçiren şey; hâmilik, (patronage)
nimet elde etme (tayin-terfi/ikta) ve makbulü’l-kelime olma arzusuydu. Her
hizip hâkimiyet kurmak için birbirleriyle mücadeleye girmekten geri
kalmamıştır. |
| first_indexed | 2024-03-09T07:56:43Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-7b19a37ab8274a06a87cec67b46a2468 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2458-7508 2602-3946 |
| language | Arabic |
| last_indexed | 2024-03-09T07:56:43Z |
| publishDate | 2018-12-01 |
| publisher | Atatürk University |
| record_format | Article |
| series | İlahiyat Tetkikleri Dergisi |
| spelling | doaj.art-7b19a37ab8274a06a87cec67b46a24682023-12-03T00:57:27ZaraAtatürk Universityİlahiyat Tetkikleri Dergisi2458-75082602-39462018-12-015038739210.29288/ilted.44880055Jo Van Steenbergen. Order Out of Chaos: Patronage, Conflict And Mamluk Socio-Political Culture 1341-1382. Leiden: Brill, 2006Yusuf Ötenkaya0ZONGULDAK BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİGhent Üniversitesi öğretim üyeleri arasında yer alan Jo Van Steenbergen’in kaleminden çıkan bu çalışma Memlûk sosyal ve politik tarihi açısından son derece önemlidir. Müellif bu eserde genel hatlarıyla Memlûk Devleti’nin klasik devlet teşkilatından kopmalarının akabinde ortaya çıkan siyasi boşluğun (kaos) nasıl doldurulmaya çalışıldığını, emir-i mîe adını verdiğimiz sultandan sonra en yetkili âmirlerin nasıl bir politik güç edindiklerini, ulema sınıfının siyaset sınıfıyla nasıl bir ilişkisi olduğunu ve bu ilişki çerçevesinde ulema sınıfının siyaset sınıfına nasıl bir meşruiyet sağlama gayreti içerisinde olduğunu ele alıp tartışmıştır. Üç bölümden oluşan eserde; meşru iktidar, etkin güç ve kaosun düzensizliği hususunda ayrıntılı bilgiler verilmiştir. Müellif öncelikle meşru iktidardan ne anladığını dönemin kaynakları aracılığıyla ifade ederek, Memlûk devlet geleneğinde kölemenlerin (memlûk) yerinin ne olduğunu, Mısır özelinde nasıl bir değerleri olduğunu ve bu askerlerin zamanla iktidarı mutlak anlamda ele geçirmeleriyle birlikte halk üzerinde nasıl bir meşruiyet sağladıklarını tartışmıştır. Bu çerçevede Steenbergen, kölemenlerin Memlûk Devleti’ndeki tarihçesine kısaca değinerek, onların Salih Eyyûb (ö. 1249) tarafından orduya alınıp “seçkin” bir asker yapıldıklarını izah etmeye çalışmıştır. Ardından Bahrî memlûklerin iktidarı ele geçirmede nasıl bir rol oynadığını, bir taraftan Moğollarla diğer taraftan da Frenklerle mücadele ederek halk tarafından nasıl kabul edildiklerini ele almıştır. Bu noktada müellife göre ilk etapta sadece “hükümdarın koruyucuları” olarak anılan Bahrî memlûkleri, Frenk ve Moğollarla yaptıkları başarılı savaşlar neticesinde “İslâm’ın koruyucuları” olarak anılmış ve kabul edilmişlerdir. Steenbergen’e göre memlûk/kölemen hizipleri kurulmadan bir emirin ya da sultanın hâkimiyetinden söz edilemez. Dönemin seçkin emirleri tarafından kurulan hizipleşmeleri harekete geçiren şey; hâmilik, (patronage) nimet elde etme (tayin-terfi/ikta) ve makbulü’l-kelime olma arzusuydu. Her hizip hâkimiyet kurmak için birbirleriyle mücadeleye girmekten geri kalmamıştır.https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilted/issue/41875/448800?publisher=ataunimemlûktoplumsiyasethizipleşmemamluksocietypoliticalfaction |
| spellingShingle | Yusuf Ötenkaya Jo Van Steenbergen. Order Out of Chaos: Patronage, Conflict And Mamluk Socio-Political Culture 1341-1382. Leiden: Brill, 2006 İlahiyat Tetkikleri Dergisi memlûk toplum siyaset hizipleşme mamluk society political faction |
| title | Jo Van Steenbergen. Order Out of Chaos: Patronage, Conflict And Mamluk Socio-Political Culture 1341-1382. Leiden: Brill, 2006 |
| title_full | Jo Van Steenbergen. Order Out of Chaos: Patronage, Conflict And Mamluk Socio-Political Culture 1341-1382. Leiden: Brill, 2006 |
| title_fullStr | Jo Van Steenbergen. Order Out of Chaos: Patronage, Conflict And Mamluk Socio-Political Culture 1341-1382. Leiden: Brill, 2006 |
| title_full_unstemmed | Jo Van Steenbergen. Order Out of Chaos: Patronage, Conflict And Mamluk Socio-Political Culture 1341-1382. Leiden: Brill, 2006 |
| title_short | Jo Van Steenbergen. Order Out of Chaos: Patronage, Conflict And Mamluk Socio-Political Culture 1341-1382. Leiden: Brill, 2006 |
| title_sort | jo van steenbergen order out of chaos patronage conflict and mamluk socio political culture 1341 1382 leiden brill 2006 |
| topic | memlûk toplum siyaset hizipleşme mamluk society political faction |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilted/issue/41875/448800?publisher=atauni |
| work_keys_str_mv | AT yusufotenkaya jovansteenbergenorderoutofchaospatronageconflictandmamluksociopoliticalculture13411382leidenbrill2006 |