Türk Dilinin Cumhuriyet Devri Terimsel Gelişim Sürecine Tarihi Bakiş (II)
Bu makalede, Cumhuriyet döneminde büyük bir Türkçe terim hazinesi kurmak ve bunu başarmak için verilen mücadele ile terimler hakkındaki görüşler, düşünceler, tartışmalar ve kazanımlar Türk Dil Kurumu’nun düzenli yapmış olduğu Türkoloji Kurultayları izleği üstünden anlatılmaya çalışılmıştır. Özellikl...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | deu |
| Published: |
Mustafa Süleyman ÖZCAN
2017-04-01
|
| Series: | İtobiad |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/313850 |
| _version_ | 1797628516670373888 |
|---|---|
| author | Mehmet Kahraman |
| author_facet | Mehmet Kahraman |
| author_sort | Mehmet Kahraman |
| collection | DOAJ |
| description | Bu makalede, Cumhuriyet
döneminde büyük bir Türkçe terim hazinesi kurmak ve bunu başarmak için verilen
mücadele ile terimler hakkındaki görüşler, düşünceler, tartışmalar ve kazanımlar
Türk Dil Kurumu’nun düzenli yapmış olduğu Türkoloji Kurultayları izleği
üstünden anlatılmaya çalışılmıştır. Özellikle iktidarlar tarafından belirlenen
dil ve terim politikalarını uygulamak üzere Türk Dili Tedkik Cemiyeti kurulmuştur. Sonra bu kurum faaliyet alanlarına göre kendi
içinde kollara ayrılmıştır. Bu kollardan biri olan terim koludur ve birinci
Türk Dili Kurultayı’ndan itibaren tüm bilim dallarına ait terim sözlerin Türkçeleştirilmesi
gibi iddialı bir çalışma içine girmiştir. Bu gayretleri1923-1945 yıllarında idealist/ülkücü
hatta milliyetçi yaklaşımla eski İslam dairesine ait terimlerin yerine milli
terimleri oluşturma uğraşı vermiştir.1945-1980 yılları arasında tasfiyeci bir
anlayışla, dilde kullanılmakta olan bütün terimlerin sadece öztürkçe olması,
bütün İslam terimlerin atılması/tasfiyesi, yerine yenilerin bulunması gibi bir
anlayışla tasfiye hareketi yaşanmıştır.1980 ihtilâlinden sonra yeni anayasa
kabul edilmiş ve Türk Dil Kurumu da yeniden yapılandırılmış, terimler konusunda normale dönüş
diyebileceğimiz serbest dönem başlamıştır.Türk Dil Kurumu on yıllık planlı
döneme geçerek ilk on yılda Türk terimciliğine yön vermek için çeşitli
çalışmalar yürütmüş, ikinci on yılda Türk dünyası sözlük hazinesini bir bütün
olarak değerlendirme çalışmalarına yönelmiştir. 2000’li yılların başından
itibaren kitle iletişim araçlarının çeşitlenmesi ve yaygınlaşmasıyla
terimcilikte ulusal ve uluslar arası kurum ve kuruluşlarla işbirliği ortamları
doğmuş, internet ortamında çevirim içi
terim sözlükleri yaygınlık kazanmaya başlamıştır. |
| first_indexed | 2024-03-11T10:40:37Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-7cb6b3bee8654cd0af7dff30dfd2d542 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2147-1185 |
| language | deu |
| last_indexed | 2024-03-11T10:40:37Z |
| publishDate | 2017-04-01 |
| publisher | Mustafa Süleyman ÖZCAN |
| record_format | Article |
| series | İtobiad |
| spelling | doaj.art-7cb6b3bee8654cd0af7dff30dfd2d5422023-11-14T09:39:52ZdeuMustafa Süleyman ÖZCANİtobiad2147-11852017-04-0162128913122197Türk Dilinin Cumhuriyet Devri Terimsel Gelişim Sürecine Tarihi Bakiş (II)Mehmet Kahraman0NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ, SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER FAKÜLTESİBu makalede, Cumhuriyet döneminde büyük bir Türkçe terim hazinesi kurmak ve bunu başarmak için verilen mücadele ile terimler hakkındaki görüşler, düşünceler, tartışmalar ve kazanımlar Türk Dil Kurumu’nun düzenli yapmış olduğu Türkoloji Kurultayları izleği üstünden anlatılmaya çalışılmıştır. Özellikle iktidarlar tarafından belirlenen dil ve terim politikalarını uygulamak üzere Türk Dili Tedkik Cemiyeti kurulmuştur. Sonra bu kurum faaliyet alanlarına göre kendi içinde kollara ayrılmıştır. Bu kollardan biri olan terim koludur ve birinci Türk Dili Kurultayı’ndan itibaren tüm bilim dallarına ait terim sözlerin Türkçeleştirilmesi gibi iddialı bir çalışma içine girmiştir. Bu gayretleri1923-1945 yıllarında idealist/ülkücü hatta milliyetçi yaklaşımla eski İslam dairesine ait terimlerin yerine milli terimleri oluşturma uğraşı vermiştir.1945-1980 yılları arasında tasfiyeci bir anlayışla, dilde kullanılmakta olan bütün terimlerin sadece öztürkçe olması, bütün İslam terimlerin atılması/tasfiyesi, yerine yenilerin bulunması gibi bir anlayışla tasfiye hareketi yaşanmıştır.1980 ihtilâlinden sonra yeni anayasa kabul edilmiş ve Türk Dil Kurumu da yeniden yapılandırılmış, terimler konusunda normale dönüş diyebileceğimiz serbest dönem başlamıştır.Türk Dil Kurumu on yıllık planlı döneme geçerek ilk on yılda Türk terimciliğine yön vermek için çeşitli çalışmalar yürütmüş, ikinci on yılda Türk dünyası sözlük hazinesini bir bütün olarak değerlendirme çalışmalarına yönelmiştir. 2000’li yılların başından itibaren kitle iletişim araçlarının çeşitlenmesi ve yaygınlaşmasıyla terimcilikte ulusal ve uluslar arası kurum ve kuruluşlarla işbirliği ortamları doğmuş, internet ortamında çevirim içi terim sözlükleri yaygınlık kazanmaya başlamıştır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/313850term scienceglossary termsterm treasurerepublican periodnational terminologyterim bilimterim sözlükleriterim hazinesicumhuriyet dönemimilli terimcilik |
| spellingShingle | Mehmet Kahraman Türk Dilinin Cumhuriyet Devri Terimsel Gelişim Sürecine Tarihi Bakiş (II) İtobiad term science glossary terms term treasure republican period national terminology terim bilim terim sözlükleri terim hazinesi cumhuriyet dönemi milli terimcilik |
| title | Türk Dilinin Cumhuriyet Devri Terimsel Gelişim Sürecine Tarihi Bakiş (II) |
| title_full | Türk Dilinin Cumhuriyet Devri Terimsel Gelişim Sürecine Tarihi Bakiş (II) |
| title_fullStr | Türk Dilinin Cumhuriyet Devri Terimsel Gelişim Sürecine Tarihi Bakiş (II) |
| title_full_unstemmed | Türk Dilinin Cumhuriyet Devri Terimsel Gelişim Sürecine Tarihi Bakiş (II) |
| title_short | Türk Dilinin Cumhuriyet Devri Terimsel Gelişim Sürecine Tarihi Bakiş (II) |
| title_sort | turk dilinin cumhuriyet devri terimsel gelisim surecine tarihi bakis ii |
| topic | term science glossary terms term treasure republican period national terminology terim bilim terim sözlükleri terim hazinesi cumhuriyet dönemi milli terimcilik |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/313850 |
| work_keys_str_mv | AT mehmetkahraman turkdilinincumhuriyetdevriterimselgelisimsurecinetarihibakisii |