شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر کمآبی در استان کرمانشاه با کمک فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی
شناسایی عوامل موثر و تعیین‌کننده کمآبی در هر منطقه شرط لازم برای مدیریت صحیح عرضه و تقاضای آب و بسترسازی برای سازگاری با کمآبی است. هرچند استان کرمانشاه بر اساس شاخص‌های متداول تعیین بحران آب در وضعیت بحران قرار ندارد اما تداوم وضع موجود به بحران خواهد رسید و نیازمند بازنگری در رویکردهای مدیریت من...
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2022-02-01
|
| Series: | آب و توسعه پایدار |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jwsd.um.ac.ir/article_41994_81f6a934c56d4b2b267ffa7c92c73385.pdf |
| _version_ | 1828345044701020160 |
|---|---|
| author | جمال فتح اللهی سید محمد باقر نجفی شیما فرهنگیان |
| author_facet | جمال فتح اللهی سید محمد باقر نجفی شیما فرهنگیان |
| author_sort | جمال فتح اللهی |
| collection | DOAJ |
| description | شناسایی عوامل موثر و تعیین‌کننده کمآبی در هر منطقه شرط لازم برای مدیریت صحیح عرضه و تقاضای آب و بسترسازی برای سازگاری با کمآبی است. هرچند استان کرمانشاه بر اساس شاخص‌های متداول تعیین بحران آب در وضعیت بحران قرار ندارد اما تداوم وضع موجود به بحران خواهد رسید و نیازمند بازنگری در رویکردهای مدیریت منابع آب استان است. این پژوهش در چارچوب نظری نهادگرایی و با کمک فرایند تحلیل سلسله مراتبی به دنبال شناسایی و اولویت‌بندی عوامل تعیین‌کننده کمآبی در استان کرمانشاه است. به این منظور با کمک روش دلفی و ابزار تحلیل سلسله مراتبی و نرم‌افزار EXPERT CHOICE این عوامل شناسایی و اولویت‌بندی شد. نتایج حاکی از آن است که برخلاف رویکردهای متعارف مدیریت منابع آب که بیشتر بر مدیریت عرضه آب تاکید می‌شود، نقش عوامل طرف تقاضا در مساله کمآبی استان کرمانشاه بسیار تعیین‌کننده‌تر است به طوریکه 72/5 درصد از مساله کمآبی توسط این عوامل توضیح داده می‌شود. عوامل طرف تقاضا به ترتیب اولویت و سهم در کمآبی عبارتند از: بهره‌وری پایین آب در بخش کشاورزی (0/42)، برداشت بیرویه از منابع زیرزمینی (0/21)، ساختار تولید بخش کشاورزی (0/13)، صادرات آب مجازی (0/10)، اتلاف آب در مسیر (0/06)، فرهنگ مصرف آب (0/05)، نداشتن کنتور (0/03). در طرف عرضه نیز میزان بارش (0/38)، بیلان آب (0/18)، تبخیر (0/18)، عدم تطابق زمانی بارش و مصرف (0/13)، نوع بارش (0/05)، نوسان بارش (0/05) و عدم بهره‌برداری کافی از آب خاکستری (0/03) بهترتیب بیشترین نقش را در ایجاد تنش دارند |
| first_indexed | 2024-04-14T00:05:55Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-8214f6fdbf47402485a987efc04ac756 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2423-5474 2717-3321 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-04-14T00:05:55Z |
| publishDate | 2022-02-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | آب و توسعه پایدار |
| spelling | doaj.art-8214f6fdbf47402485a987efc04ac7562022-12-22T02:23:32ZfasFerdowsi University of Mashhadآب و توسعه پایدار2423-54742717-33212022-02-0184334210.22067/jwsd.v8i4.2108.107341994شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر کمآبی در استان کرمانشاه با کمک فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبیجمال فتح اللهی0سید محمد باقر نجفی1شیما فرهنگیان2استادیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و تربیتی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایراناستادیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و تربیتی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایراندانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و تربیتی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایرانشناسایی عوامل موثر و تعیین‌کننده کمآبی در هر منطقه شرط لازم برای مدیریت صحیح عرضه و تقاضای آب و بسترسازی برای سازگاری با کمآبی است. هرچند استان کرمانشاه بر اساس شاخص‌های متداول تعیین بحران آب در وضعیت بحران قرار ندارد اما تداوم وضع موجود به بحران خواهد رسید و نیازمند بازنگری در رویکردهای مدیریت منابع آب استان است. این پژوهش در چارچوب نظری نهادگرایی و با کمک فرایند تحلیل سلسله مراتبی به دنبال شناسایی و اولویت‌بندی عوامل تعیین‌کننده کمآبی در استان کرمانشاه است. به این منظور با کمک روش دلفی و ابزار تحلیل سلسله مراتبی و نرم‌افزار EXPERT CHOICE این عوامل شناسایی و اولویت‌بندی شد. نتایج حاکی از آن است که برخلاف رویکردهای متعارف مدیریت منابع آب که بیشتر بر مدیریت عرضه آب تاکید می‌شود، نقش عوامل طرف تقاضا در مساله کمآبی استان کرمانشاه بسیار تعیین‌کننده‌تر است به طوریکه 72/5 درصد از مساله کمآبی توسط این عوامل توضیح داده می‌شود. عوامل طرف تقاضا به ترتیب اولویت و سهم در کمآبی عبارتند از: بهره‌وری پایین آب در بخش کشاورزی (0/42)، برداشت بیرویه از منابع زیرزمینی (0/21)، ساختار تولید بخش کشاورزی (0/13)، صادرات آب مجازی (0/10)، اتلاف آب در مسیر (0/06)، فرهنگ مصرف آب (0/05)، نداشتن کنتور (0/03). در طرف عرضه نیز میزان بارش (0/38)، بیلان آب (0/18)، تبخیر (0/18)، عدم تطابق زمانی بارش و مصرف (0/13)، نوع بارش (0/05)، نوسان بارش (0/05) و عدم بهره‌برداری کافی از آب خاکستری (0/03) بهترتیب بیشترین نقش را در ایجاد تنش دارندhttps://jwsd.um.ac.ir/article_41994_81f6a934c56d4b2b267ffa7c92c73385.pdfبحران آباستان کرمانشاهبهره‌وری آباقتصاد نهادیتحلیل سلسله‌مراتبی (ahp) |
| spellingShingle | جمال فتح اللهی سید محمد باقر نجفی شیما فرهنگیان شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر کمآبی در استان کرمانشاه با کمک فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی آب و توسعه پایدار بحران آب استان کرمانشاه بهره‌وری آب اقتصاد نهادی تحلیل سلسله‌مراتبی (ahp) |
| title | شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر کمآبی در استان کرمانشاه با کمک فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی |
| title_full | شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر کمآبی در استان کرمانشاه با کمک فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی |
| title_fullStr | شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر کمآبی در استان کرمانشاه با کمک فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی |
| title_full_unstemmed | شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر کمآبی در استان کرمانشاه با کمک فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی |
| title_short | شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر کمآبی در استان کرمانشاه با کمک فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی |
| title_sort | شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر کمآبی در استان کرمانشاه با کمک فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی |
| topic | بحران آب استان کرمانشاه بهره‌وری آب اقتصاد نهادی تحلیل سلسله‌مراتبی (ahp) |
| url | https://jwsd.um.ac.ir/article_41994_81f6a934c56d4b2b267ffa7c92c73385.pdf |
| work_keys_str_mv | AT jmạlftḥạllhy sẖnạsạyywạwlwytbndyʿwạmlmwtẖrbrḵmậbydrạstạnḵrmạnsẖạhbạḵmḵfrậyndtḥlylslslhmrạtby AT sydmḥmdbạqrnjfy sẖnạsạyywạwlwytbndyʿwạmlmwtẖrbrḵmậbydrạstạnḵrmạnsẖạhbạḵmḵfrậyndtḥlylslslhmrạtby AT sẖymạfrhngyạn sẖnạsạyywạwlwytbndyʿwạmlmwtẖrbrḵmậbydrạstạnḵrmạnsẖạhbạḵmḵfrậyndtḥlylslslhmrạtby |