تاثیر تفکر اسلامی بر سیر تحول نقش مایه های گیاهی در معماری ایران تا دوره ایلخانی
چکیده معماری ایرانی و تزئینات وابسته به آن همواره در تداوم و پویایی بوده و سیر تکاملی آن در دوره اسلامی ادامه داشته است. طرح‌های تزئینی بناها که در پیوستگی اجزا با کل ساخته می‌شدند، تنها مایه لذت چشم و مفرح ذهن نبوده، بلکه اغلب مفهومی عمیق برگرفته از تفکرات هر دوره داشتند. بخشی از این تزئینات، نقوش...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Yazd University
2022-02-01
|
| Series: | معماری اقلیم گرم و خشک |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://smb.yazd.ac.ir/article_2566_283eca818f22ffb2527317704815c781.pdf |
| _version_ | 1797817712684040192 |
|---|---|
| author | اسداله شفیع‌زاده |
| author_facet | اسداله شفیع‌زاده |
| author_sort | اسداله شفیع‌زاده |
| collection | DOAJ |
| description | چکیده معماری ایرانی و تزئینات وابسته به آن همواره در تداوم و پویایی بوده و سیر تکاملی آن در دوره اسلامی ادامه داشته است. طرح‌های تزئینی بناها که در پیوستگی اجزا با کل ساخته می‌شدند، تنها مایه لذت چشم و مفرح ذهن نبوده، بلکه اغلب مفهومی عمیق برگرفته از تفکرات هر دوره داشتند. بخشی از این تزئینات، نقوش گیاهی هستند که بازه تاریخی گسترده‌ای از حدود هزاره پنجم پیش از میلاد تا دوره‌های بعد را شامل می‌شوند. این نقوش دارای ریشه اساطیری و برگرفته از باورهای اعتقادی مختلف جوامع بودند و از دوران قبل از هخامنشی تا دوره ساسانی، اغلب به صورت واقع‌گرایانه و با جنبه نمادین به کار برده می‌شدند. اما به نظر می‌رسد با رواج و اشاعه دین اسلام این نقوش هم از جنبه صوری و هم مضمون و بار معنایی دچار تحول و تغییر اساسی می‌گردند. هدف از انجام این تحقیق پی بردن به چرایی و چگونگی تاثیر تفکر اسلامی بر سیر تحول نقش‌مایه‌های گیاهی است. لذا در این تحقیق که به روش توصیفی– تحلیلی و تطبیقی انجام شده است و اطلاعات به روش کتابخانه‌ای گردآوری گردیده است، با استدلال منطقی و مقایسه نمونه‌ها این نتیجه حاصل شد که بعد از رواج اسلام در دوران اولیه نقوش گیاهی تقریبا بدون تغییر نسبت به دوره‌های پیشین به کار برده می‌شدند و سپس با منع استفاده از تصاویر ذی روح این رویه تغییر کرده و بعد از آن تحت تاثیر عواملی همچون مباحث کلامی ، نقوش گیاهی به صورت تجریدی در قالب نقوش اسلیمی نمود می‌یابند که نشان از عالم بی‌نشان و سلوک عرفانی هنرمند دارند. |
| first_indexed | 2024-03-13T08:57:29Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-8499776f064b4d4ca395ad5803a5f0f6 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2645-3711 2645-372X |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-03-13T08:57:29Z |
| publishDate | 2022-02-01 |
| publisher | Yazd University |
| record_format | Article |
| series | معماری اقلیم گرم و خشک |
| spelling | doaj.art-8499776f064b4d4ca395ad5803a5f0f62023-05-28T12:50:11ZfasYazd Universityمعماری اقلیم گرم و خشک2645-37112645-372X2022-02-01914819910.29252/ahdc.2021.16694.15542566تاثیر تفکر اسلامی بر سیر تحول نقش مایه های گیاهی در معماری ایران تا دوره ایلخانیاسداله شفیع‌زاده0استادیارگروه معماری، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران.چکیده معماری ایرانی و تزئینات وابسته به آن همواره در تداوم و پویایی بوده و سیر تکاملی آن در دوره اسلامی ادامه داشته است. طرح‌های تزئینی بناها که در پیوستگی اجزا با کل ساخته می‌شدند، تنها مایه لذت چشم و مفرح ذهن نبوده، بلکه اغلب مفهومی عمیق برگرفته از تفکرات هر دوره داشتند. بخشی از این تزئینات، نقوش گیاهی هستند که بازه تاریخی گسترده‌ای از حدود هزاره پنجم پیش از میلاد تا دوره‌های بعد را شامل می‌شوند. این نقوش دارای ریشه اساطیری و برگرفته از باورهای اعتقادی مختلف جوامع بودند و از دوران قبل از هخامنشی تا دوره ساسانی، اغلب به صورت واقع‌گرایانه و با جنبه نمادین به کار برده می‌شدند. اما به نظر می‌رسد با رواج و اشاعه دین اسلام این نقوش هم از جنبه صوری و هم مضمون و بار معنایی دچار تحول و تغییر اساسی می‌گردند. هدف از انجام این تحقیق پی بردن به چرایی و چگونگی تاثیر تفکر اسلامی بر سیر تحول نقش‌مایه‌های گیاهی است. لذا در این تحقیق که به روش توصیفی– تحلیلی و تطبیقی انجام شده است و اطلاعات به روش کتابخانه‌ای گردآوری گردیده است، با استدلال منطقی و مقایسه نمونه‌ها این نتیجه حاصل شد که بعد از رواج اسلام در دوران اولیه نقوش گیاهی تقریبا بدون تغییر نسبت به دوره‌های پیشین به کار برده می‌شدند و سپس با منع استفاده از تصاویر ذی روح این رویه تغییر کرده و بعد از آن تحت تاثیر عواملی همچون مباحث کلامی ، نقوش گیاهی به صورت تجریدی در قالب نقوش اسلیمی نمود می‌یابند که نشان از عالم بی‌نشان و سلوک عرفانی هنرمند دارند.http://smb.yazd.ac.ir/article_2566_283eca818f22ffb2527317704815c781.pdfنقوش گیاهیمباحث کلامیرویکرد عرفانیتشبیهتنزیه |
| spellingShingle | اسداله شفیع‌زاده تاثیر تفکر اسلامی بر سیر تحول نقش مایه های گیاهی در معماری ایران تا دوره ایلخانی معماری اقلیم گرم و خشک نقوش گیاهی مباحث کلامی رویکرد عرفانی تشبیه تنزیه |
| title | تاثیر تفکر اسلامی بر سیر تحول نقش مایه های گیاهی در معماری ایران تا دوره ایلخانی |
| title_full | تاثیر تفکر اسلامی بر سیر تحول نقش مایه های گیاهی در معماری ایران تا دوره ایلخانی |
| title_fullStr | تاثیر تفکر اسلامی بر سیر تحول نقش مایه های گیاهی در معماری ایران تا دوره ایلخانی |
| title_full_unstemmed | تاثیر تفکر اسلامی بر سیر تحول نقش مایه های گیاهی در معماری ایران تا دوره ایلخانی |
| title_short | تاثیر تفکر اسلامی بر سیر تحول نقش مایه های گیاهی در معماری ایران تا دوره ایلخانی |
| title_sort | تاثیر تفکر اسلامی بر سیر تحول نقش مایه های گیاهی در معماری ایران تا دوره ایلخانی |
| topic | نقوش گیاهی مباحث کلامی رویکرد عرفانی تشبیه تنزیه |
| url | http://smb.yazd.ac.ir/article_2566_283eca818f22ffb2527317704815c781.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ạsdạlhsẖfyʿzạdh tạtẖyrtfḵrạslạmybrsyrtḥwlnqsẖmạyhhạygyạhydrmʿmạryạyrạntạdwrhạylkẖạny |