Afekt wobec braku. Poezja Bolesława Leśmiana
Lektura poezji Bolesława Leśmiana pozwala wskazać zasadniczą cechę w postaci wielowymiarowego uwrażliwienia na brak. W liryce autora Sadu rozstajnego wyróżniam te zabiegi, które wydobywają już na poziomie językowym poczucie niepełni, nieobecności, nieistnienia. Apofatyczność języka przekłada się na...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Lodz University Press
2018-12-01
|
| Series: | Czytanie Literatury |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.uni.lodz.pl/czytanieliteratury/article/view/6112 |
| _version_ | 1818602762492968960 |
|---|---|
| author | Urszula M. Pilch |
| author_facet | Urszula M. Pilch |
| author_sort | Urszula M. Pilch |
| collection | DOAJ |
| description | Lektura poezji Bolesława Leśmiana pozwala wskazać zasadniczą cechę w postaci wielowymiarowego uwrażliwienia na brak. W liryce autora Sadu rozstajnego wyróżniam te zabiegi, które wydobywają już na poziomie językowym poczucie niepełni, nieobecności, nieistnienia. Apofatyczność języka przekłada się na problem niebytu jako braku znaczącego. Zajmuję się brakiem nie tyle jako kategorią zaprzeczenia istnienia, ile raczej jako samodzielnym, ukonstytuowanym, afektywnym rodzajem przeżycia. Zastanawiam się, co dzieje się z „ja” mówiącym, które konfrontuje się z innym w sytuacji przeżywania bólu wynikającego z braku. Najbardziej istotne okazuje się empatyczne współodczuwanie „ja” z innym. W momencie odkrycia cudzego bólu następuje stan afektywny, który nie podlega już ani uświadomieniu, ani opisaniu. Zderzenie na osi „ja” – inny – brak przynosi i stwarza afekt. Empatycznie nakierowane „ja” liryczne zderza się z innym, który przeżywa brak. Odczucia nnego zostają przez osobę mówiącą w tekście – do pewnego przynajmniej stopnia – rozpoznane, a nawet nazwane. Dopiero w tym, co rozgrywa się później, upatruję stanu afektywnego. Empatyczne zderzenie i współodczuwanie wybija „ja” z samego siebie, rozbija czasami tekst – doprowadza bowiem do przeżycia, które plasuje się poniżej uświadomionego, tym bardziej wyrażonego i wreszcie niewyrażalnego. Jest przeżyciem nie-do-nazwania. |
| first_indexed | 2024-12-16T13:12:26Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-8600305ef513432c9c820d4e8dfb2fea |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2299-7458 2449-8386 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-12-16T13:12:26Z |
| publishDate | 2018-12-01 |
| publisher | Lodz University Press |
| record_format | Article |
| series | Czytanie Literatury |
| spelling | doaj.art-8600305ef513432c9c820d4e8dfb2fea2022-12-21T22:30:35ZengLodz University PressCzytanie Literatury2299-74582449-83862018-12-017839910.18778/2299-7458.07.055242Afekt wobec braku. Poezja Bolesława LeśmianaUrszula M. Pilch0Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki, Katedra Historii Literatury Pozytywizmu i Młodej PolskiLektura poezji Bolesława Leśmiana pozwala wskazać zasadniczą cechę w postaci wielowymiarowego uwrażliwienia na brak. W liryce autora Sadu rozstajnego wyróżniam te zabiegi, które wydobywają już na poziomie językowym poczucie niepełni, nieobecności, nieistnienia. Apofatyczność języka przekłada się na problem niebytu jako braku znaczącego. Zajmuję się brakiem nie tyle jako kategorią zaprzeczenia istnienia, ile raczej jako samodzielnym, ukonstytuowanym, afektywnym rodzajem przeżycia. Zastanawiam się, co dzieje się z „ja” mówiącym, które konfrontuje się z innym w sytuacji przeżywania bólu wynikającego z braku. Najbardziej istotne okazuje się empatyczne współodczuwanie „ja” z innym. W momencie odkrycia cudzego bólu następuje stan afektywny, który nie podlega już ani uświadomieniu, ani opisaniu. Zderzenie na osi „ja” – inny – brak przynosi i stwarza afekt. Empatycznie nakierowane „ja” liryczne zderza się z innym, który przeżywa brak. Odczucia nnego zostają przez osobę mówiącą w tekście – do pewnego przynajmniej stopnia – rozpoznane, a nawet nazwane. Dopiero w tym, co rozgrywa się później, upatruję stanu afektywnego. Empatyczne zderzenie i współodczuwanie wybija „ja” z samego siebie, rozbija czasami tekst – doprowadza bowiem do przeżycia, które plasuje się poniżej uświadomionego, tym bardziej wyrażonego i wreszcie niewyrażalnego. Jest przeżyciem nie-do-nazwania.https://czasopisma.uni.lodz.pl/czytanieliteratury/article/view/6112leśmianpoezjabrakafekt |
| spellingShingle | Urszula M. Pilch Afekt wobec braku. Poezja Bolesława Leśmiana Czytanie Literatury leśmian poezja brak afekt |
| title | Afekt wobec braku. Poezja Bolesława Leśmiana |
| title_full | Afekt wobec braku. Poezja Bolesława Leśmiana |
| title_fullStr | Afekt wobec braku. Poezja Bolesława Leśmiana |
| title_full_unstemmed | Afekt wobec braku. Poezja Bolesława Leśmiana |
| title_short | Afekt wobec braku. Poezja Bolesława Leśmiana |
| title_sort | afekt wobec braku poezja boleslawa lesmiana |
| topic | leśmian poezja brak afekt |
| url | https://czasopisma.uni.lodz.pl/czytanieliteratury/article/view/6112 |
| work_keys_str_mv | AT urszulampilch afektwobecbrakupoezjabolesławalesmiana |