ارزیابی معیارهای تأثیرگذار در اولویت‌بندی برخی شبکه‌های آبیاری و زهکشی حوزة رودخانة کرخه با هدف تخصیص آب

کمبود منابع آب آبیاری و توزیع نابرابر آب و خاک در مناطق کشاورزی ایران، از جمله حوضة کرخه، چالش مهمی است که باعث ایجاد رقابت بین مصرف‎کنندگان آب می‎شود. بنابراین، با تقاضای رو به رشد منابع آب، اولویت‌بندی تخصیص آب در شبکه‌های آبیاری اهمیت می‎یابد. از طرفی، با توجه به وجود روابط پیچیده بین معیارهای مخ...

Full description

Bibliographic Details
Main Authors: الهام شهبازخانیا, جمال محمد ولی سامانی, سیده لیلا رضوی طوسی
Format: Article
Language:fas
Published: University of Tehran, College of Aburaihan 2017-08-01
Series:مدیریت آب و آبیاری
Subjects:
Online Access:https://jwim.ut.ac.ir/article_65507_4ec06eb5a3a404a1b3333ff7dfedfe94.pdf
_version_ 1818665575739555840
author الهام شهبازخانیا
جمال محمد ولی سامانی
سیده لیلا رضوی طوسی
author_facet الهام شهبازخانیا
جمال محمد ولی سامانی
سیده لیلا رضوی طوسی
author_sort الهام شهبازخانیا
collection DOAJ
description کمبود منابع آب آبیاری و توزیع نابرابر آب و خاک در مناطق کشاورزی ایران، از جمله حوضة کرخه، چالش مهمی است که باعث ایجاد رقابت بین مصرف‎کنندگان آب می‎شود. بنابراین، با تقاضای رو به رشد منابع آب، اولویت‌بندی تخصیص آب در شبکه‌های آبیاری اهمیت می‎یابد. از طرفی، با توجه به وجود روابط پیچیده بین معیارهای مختلف که گاه در تضاد با یکدیگر است، استفاده از روش‌های متداول تصمیم‌گیری کارگشا نیست. هدف این مقاله استفاده از روش DEMATEL فازی در شناسایی روابط بین معیارهای تأثیرگذار در تخصیص آب برای اولویت‌بندی برخی شبکه‌های آبیاری رود کرخه است. سی معیار در بخش‌های اجتماعی، اقتصادی و محیط‌زیستی تعیین شد. نتایج نشان می‌دهد که معیارهای مشارکت ذیمدخامخلان، سهم تشکل آب بران و تغییر اقلیم به‌ترتیب با مقادیر 9/6، 73/6 و 44/6 معیارهای تأثیرگذار است و با وزن بیشتر در اولویت قراردارد. معیارهای مهاجرت، عدالت اجتماعی، رفاه اجتماعی ناشی از آب و نرخ اشتغال به‌ترتیب با مقادیر 09/6، 93/5، 72/5 و 1/5 معیارهای تأثیرپذیر و به‌شدت متأثر از معیارهای تأثیرگذار بیان شده است. بنابراین، با به‌کارگیری دیمتل فازی، روابط شبکه‌ای معیارها برای تخصیص آب بین شبکه‌های آبیاری رود کرخه جهت اولویت‌بندی آن‌ها با روش‌های چندمعیاره مشخص و اهمیت آن تعیین می‌شود.
first_indexed 2024-12-17T05:50:49Z
format Article
id doaj.art-88963bc5912447d89fc2a815c1cd5955
institution Directory Open Access Journal
issn 2251-6298
2382-9931
language fas
last_indexed 2024-12-17T05:50:49Z
publishDate 2017-08-01
publisher University of Tehran, College of Aburaihan
record_format Article
series مدیریت آب و آبیاری
spelling doaj.art-88963bc5912447d89fc2a815c1cd59552022-12-21T22:01:11ZfasUniversity of Tehran, College of Aburaihanمدیریت آب و آبیاری2251-62982382-99312017-08-017116719610.22059/jwim.2017.218840.50365507ارزیابی معیارهای تأثیرگذار در اولویت‌بندی برخی شبکه‌های آبیاری و زهکشی حوزة رودخانة کرخه با هدف تخصیص آبالهام شهبازخانیا0جمال محمد ولی سامانی1سیده لیلا رضوی طوسی2دانشگاهمدیر گروه سازه های آبی دانشگاه تربیت مدرسپژوهشگر(فوق دکترا) دانشگاه تربیت مدرسکمبود منابع آب آبیاری و توزیع نابرابر آب و خاک در مناطق کشاورزی ایران، از جمله حوضة کرخه، چالش مهمی است که باعث ایجاد رقابت بین مصرف‎کنندگان آب می‎شود. بنابراین، با تقاضای رو به رشد منابع آب، اولویت‌بندی تخصیص آب در شبکه‌های آبیاری اهمیت می‎یابد. از طرفی، با توجه به وجود روابط پیچیده بین معیارهای مختلف که گاه در تضاد با یکدیگر است، استفاده از روش‌های متداول تصمیم‌گیری کارگشا نیست. هدف این مقاله استفاده از روش DEMATEL فازی در شناسایی روابط بین معیارهای تأثیرگذار در تخصیص آب برای اولویت‌بندی برخی شبکه‌های آبیاری رود کرخه است. سی معیار در بخش‌های اجتماعی، اقتصادی و محیط‌زیستی تعیین شد. نتایج نشان می‌دهد که معیارهای مشارکت ذیمدخامخلان، سهم تشکل آب بران و تغییر اقلیم به‌ترتیب با مقادیر 9/6، 73/6 و 44/6 معیارهای تأثیرگذار است و با وزن بیشتر در اولویت قراردارد. معیارهای مهاجرت، عدالت اجتماعی، رفاه اجتماعی ناشی از آب و نرخ اشتغال به‌ترتیب با مقادیر 09/6، 93/5، 72/5 و 1/5 معیارهای تأثیرپذیر و به‌شدت متأثر از معیارهای تأثیرگذار بیان شده است. بنابراین، با به‌کارگیری دیمتل فازی، روابط شبکه‌ای معیارها برای تخصیص آب بین شبکه‌های آبیاری رود کرخه جهت اولویت‌بندی آن‌ها با روش‌های چندمعیاره مشخص و اهمیت آن تعیین می‌شود.https://jwim.ut.ac.ir/article_65507_4ec06eb5a3a404a1b3333ff7dfedfe94.pdfتصمیم‌گیریروابط شبکه‌ایروابط علت و معلولیفازی دیمتلمعیارهای تخصیص آب
spellingShingle الهام شهبازخانیا
جمال محمد ولی سامانی
سیده لیلا رضوی طوسی
ارزیابی معیارهای تأثیرگذار در اولویت‌بندی برخی شبکه‌های آبیاری و زهکشی حوزة رودخانة کرخه با هدف تخصیص آب
مدیریت آب و آبیاری
تصمیم‌گیری
روابط شبکه‌ای
روابط علت و معلولی
فازی دیمتل
معیارهای تخصیص آب
title ارزیابی معیارهای تأثیرگذار در اولویت‌بندی برخی شبکه‌های آبیاری و زهکشی حوزة رودخانة کرخه با هدف تخصیص آب
title_full ارزیابی معیارهای تأثیرگذار در اولویت‌بندی برخی شبکه‌های آبیاری و زهکشی حوزة رودخانة کرخه با هدف تخصیص آب
title_fullStr ارزیابی معیارهای تأثیرگذار در اولویت‌بندی برخی شبکه‌های آبیاری و زهکشی حوزة رودخانة کرخه با هدف تخصیص آب
title_full_unstemmed ارزیابی معیارهای تأثیرگذار در اولویت‌بندی برخی شبکه‌های آبیاری و زهکشی حوزة رودخانة کرخه با هدف تخصیص آب
title_short ارزیابی معیارهای تأثیرگذار در اولویت‌بندی برخی شبکه‌های آبیاری و زهکشی حوزة رودخانة کرخه با هدف تخصیص آب
title_sort ارزیابی معیارهای تأثیرگذار در اولویت‌بندی برخی شبکه‌های آبیاری و زهکشی حوزة رودخانة کرخه با هدف تخصیص آب
topic تصمیم‌گیری
روابط شبکه‌ای
روابط علت و معلولی
فازی دیمتل
معیارهای تخصیص آب
url https://jwim.ut.ac.ir/article_65507_4ec06eb5a3a404a1b3333ff7dfedfe94.pdf
work_keys_str_mv AT ạlhạmsẖhbạzkẖạnyạ ạrzyạbymʿyạrhạytạtẖyrgdẖạrdrạwlwytbndybrkẖysẖbḵhhạyậbyạrywzhḵsẖyḥwzẗrwdkẖạnẗḵrkẖhbạhdftkẖṣyṣậb
AT jmạlmḥmdwlysạmạny ạrzyạbymʿyạrhạytạtẖyrgdẖạrdrạwlwytbndybrkẖysẖbḵhhạyậbyạrywzhḵsẖyḥwzẗrwdkẖạnẗḵrkẖhbạhdftkẖṣyṣậb
AT sydhlylạrḍwyṭwsy ạrzyạbymʿyạrhạytạtẖyrgdẖạrdrạwlwytbndybrkẖysẖbḵhhạyậbyạrywzhḵsẖyḥwzẗrwdkẖạnẗḵrkẖhbạhdftkẖṣyṣậb