| Summary: | Semerkand’da yetişen en önemli Müslüman Türk âlimlerden
birisi kabul edilen Mâturîdî, kelâma dair olan Kitâbü’t-Tevhid isimli
eserinde “Sümeniyye” adında bir zümreden bahseder. Mâturîdî Sümeniyye ekolünü
âlemin
ezelî olduğunu ve bir yaratıcısının olmadığını savunan materyalist felsefe
akımı kabul edilen Dehriye içerisinde zikreder. Burada söz konusu
zümrenin düşüncelerini İslam âlimlerinin düşünceleriyle karşılaştırır. Bunların âlemin
oluşum ve işleyişine dair tasavvurlarını eleştirmekte; ilim ve hikmetten yoksun
olduklarını vurgulamaktadır. Biz bu çalışmamızda Mâturîdî’nin eserinde bahsi
geçen Sümeniyye isimli grubun Budizm olup olmadığını ele alacağız. Bu manada
öncelikle Sümeniyye adının sümenat, sraman, semeniye
(sekizciler) gibi muhtelif kökenleri üzerinde duracağız. Daha sonra da
Mâturîdî’nin eleştirilerinde haklı olup olmadığını Budist inanç esasları ve âlem
tasavvuru açısından ortaya koymaya çalışacağız.
|
|---|