Metropolis Aşağı Hamam - Palaestra ve Balneum Kazılarına Ait Pencere Camı Örneklerinde Arkeometrik Analizler
Camın üretimi ve kullanımı antik çağlardan itibaren gerçekleşse de yapı malzemesi olarak kullanımı ancak Roma dönemine denk düşmektedir. Dönemin pencere olarak kullanılan açıklıkların cam levhalar kullanılarak kapatılmasına M.S. 1. yüzyılda ilk defa rastlanmaktadır. Roma İmparatorluk Dönemi’nde penc...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Gaziantep University
2024-01-01
|
| Series: | Gaziantep University Journal of Social Sciences |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3167139 |
| _version_ | 1797346576983654400 |
|---|---|
| author | Emine Akkuş Koçak Ali Akın Akyol |
| author_facet | Emine Akkuş Koçak Ali Akın Akyol |
| author_sort | Emine Akkuş Koçak |
| collection | DOAJ |
| description | Camın üretimi ve kullanımı antik çağlardan itibaren gerçekleşse de yapı malzemesi olarak kullanımı ancak Roma dönemine denk düşmektedir. Dönemin pencere olarak kullanılan açıklıkların cam levhalar kullanılarak kapatılmasına M.S. 1. yüzyılda ilk defa rastlanmaktadır. Roma İmparatorluk Dönemi’nde pencere camının yoğunlukla hamam yapılarının sıcak odaları olan caldarium’larda ve dönemin konutlarında kullanıldığı bilinmektedir. Bu çalışmada, Metropolis Aşağı Hamam Palaestra ve balneum kazılarından ele geçen Geç Roma dönemine ait pencere camı örnekleri arkeometrik yönden incelenmiştir. Örnekler öncelikle kataloglanıp fotoğraflanarak belgelendikten sonra mikroskop altında incelenerek fiziksel özellikleri ve üretim teknolojileri belirlenmeye çalışılmıştır. Camların kimyasal yapısı Polarize Enerji Dağılımlı X-Işını Floresans Spektroskopisi (PED-XRF) analizi ile belirlenmiştir. Analiz sonucunda camların, döneminin en fazla örneğini oluşturan soda/kireç camı türünde olduğu anlaşılmıştır. Örneklerin yüksek SiO2 içerikleri, camların hem mekanik direnç ve dayanıklılığın hem de ergime sıcaklığının yüksek oluşuna işaret etmektedir. Aşağı Hamam-Palaestra yapısının pencere camları silindir üfleme iken balneum’da tespit edilenler döküm tekniğinde üretilmiştir. Yüksek orandaki K2O içeriği ile camlara bitki külünün eklenmiş olduğu anlaşılmıştır. Cam örneklerde renk veren elementler Fe, Mn, Cu ve Pb’dir. Ayrıca renksizleştirici olarak Sb’nin de örneklerin çoğunluğunun yapısına eklendiği görülmüştür. Camların yapımında safsızlık olarak camın yapısına taşınan hammaddelerden biri olan Al2O3 oranlarının örneklerde benzerliği, kullanılan kum ve/veya kuvarsın (SiO2) aynı kaynaktan geldiğine işaret etmektedir. Örneklerin Sr ve Zr içeriklerinin ışığında, örnek setine ait camların tümünün üretiminde çoğunlukla denizel kökenli kum kaynağının kullanıldığını söylemek mümkündür. |
| first_indexed | 2024-03-08T11:35:28Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-8e4459416f054b699517363e175c473c |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1303-0094 2149-5459 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-08T11:35:28Z |
| publishDate | 2024-01-01 |
| publisher | Gaziantep University |
| record_format | Article |
| series | Gaziantep University Journal of Social Sciences |
| spelling | doaj.art-8e4459416f054b699517363e175c473c2024-01-25T12:54:32ZengGaziantep UniversityGaziantep University Journal of Social Sciences1303-00942149-54592024-01-0123111410.21547/jss.1302986136Metropolis Aşağı Hamam - Palaestra ve Balneum Kazılarına Ait Pencere Camı Örneklerinde Arkeometrik AnalizlerEmine Akkuş Koçak0Ali Akın Akyol1YOZGAT BOZOK ÜNİVERSİTESİ, FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ, ARKEOLOJİ BÖLÜMÜAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım BölümüCamın üretimi ve kullanımı antik çağlardan itibaren gerçekleşse de yapı malzemesi olarak kullanımı ancak Roma dönemine denk düşmektedir. Dönemin pencere olarak kullanılan açıklıkların cam levhalar kullanılarak kapatılmasına M.S. 1. yüzyılda ilk defa rastlanmaktadır. Roma İmparatorluk Dönemi’nde pencere camının yoğunlukla hamam yapılarının sıcak odaları olan caldarium’larda ve dönemin konutlarında kullanıldığı bilinmektedir. Bu çalışmada, Metropolis Aşağı Hamam Palaestra ve balneum kazılarından ele geçen Geç Roma dönemine ait pencere camı örnekleri arkeometrik yönden incelenmiştir. Örnekler öncelikle kataloglanıp fotoğraflanarak belgelendikten sonra mikroskop altında incelenerek fiziksel özellikleri ve üretim teknolojileri belirlenmeye çalışılmıştır. Camların kimyasal yapısı Polarize Enerji Dağılımlı X-Işını Floresans Spektroskopisi (PED-XRF) analizi ile belirlenmiştir. Analiz sonucunda camların, döneminin en fazla örneğini oluşturan soda/kireç camı türünde olduğu anlaşılmıştır. Örneklerin yüksek SiO2 içerikleri, camların hem mekanik direnç ve dayanıklılığın hem de ergime sıcaklığının yüksek oluşuna işaret etmektedir. Aşağı Hamam-Palaestra yapısının pencere camları silindir üfleme iken balneum’da tespit edilenler döküm tekniğinde üretilmiştir. Yüksek orandaki K2O içeriği ile camlara bitki külünün eklenmiş olduğu anlaşılmıştır. Cam örneklerde renk veren elementler Fe, Mn, Cu ve Pb’dir. Ayrıca renksizleştirici olarak Sb’nin de örneklerin çoğunluğunun yapısına eklendiği görülmüştür. Camların yapımında safsızlık olarak camın yapısına taşınan hammaddelerden biri olan Al2O3 oranlarının örneklerde benzerliği, kullanılan kum ve/veya kuvarsın (SiO2) aynı kaynaktan geldiğine işaret etmektedir. Örneklerin Sr ve Zr içeriklerinin ışığında, örnek setine ait camların tümünün üretiminde çoğunlukla denizel kökenli kum kaynağının kullanıldığını söylemek mümkündür.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3167139archaeometrywindow panesmetropolischromametric analysisxrf analysisarkeometriantik camlarmetropolis kazısı camlarıkromametrik analizxrf analizi |
| spellingShingle | Emine Akkuş Koçak Ali Akın Akyol Metropolis Aşağı Hamam - Palaestra ve Balneum Kazılarına Ait Pencere Camı Örneklerinde Arkeometrik Analizler Gaziantep University Journal of Social Sciences archaeometry window panes metropolis chromametric analysis xrf analysis arkeometri antik camlar metropolis kazısı camları kromametrik analiz xrf analizi |
| title | Metropolis Aşağı Hamam - Palaestra ve Balneum Kazılarına Ait Pencere Camı Örneklerinde Arkeometrik Analizler |
| title_full | Metropolis Aşağı Hamam - Palaestra ve Balneum Kazılarına Ait Pencere Camı Örneklerinde Arkeometrik Analizler |
| title_fullStr | Metropolis Aşağı Hamam - Palaestra ve Balneum Kazılarına Ait Pencere Camı Örneklerinde Arkeometrik Analizler |
| title_full_unstemmed | Metropolis Aşağı Hamam - Palaestra ve Balneum Kazılarına Ait Pencere Camı Örneklerinde Arkeometrik Analizler |
| title_short | Metropolis Aşağı Hamam - Palaestra ve Balneum Kazılarına Ait Pencere Camı Örneklerinde Arkeometrik Analizler |
| title_sort | metropolis asagi hamam palaestra ve balneum kazilarina ait pencere cami orneklerinde arkeometrik analizler |
| topic | archaeometry window panes metropolis chromametric analysis xrf analysis arkeometri antik camlar metropolis kazısı camları kromametrik analiz xrf analizi |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3167139 |
| work_keys_str_mv | AT emineakkuskocak metropolisasagıhamampalaestravebalneumkazılarınaaitpencerecamıorneklerindearkeometrikanalizler AT aliakınakyol metropolisasagıhamampalaestravebalneumkazılarınaaitpencerecamıorneklerindearkeometrikanalizler |