اولویت‌بندی خطر سیل در حوضه آبخیز گنجوان استان ایلام با استفاده از مدل الکتره
امروزه مخاطرات محیطی و مقابله با آن‌ها ازجمله مهم‌ترین دغدغه‌های پژوهشگران در زمینه برنامه‌ریزی محیطی و مدیریت بحران است. از میان این مخاطرات، پدیده سیل به‌عنوان یکی از پرخطرترین بلایای طبیعی است که در مدیریت بحران باید نگاه ویژه‌ای را به آن معطوف داشت؛ بنابراین اولویت‌بندی زیرحوضه‌ها جهت اجرای عملی...
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2022-10-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_41815_dac3b0934d959f2292084fde11169860.pdf |
| _version_ | 1797905471438323712 |
|---|---|
| author | فتح الله نادری بهروز ناصری یاسم خانمحمدیان عماد سلامت محمدتقی کوشا |
| author_facet | فتح الله نادری بهروز ناصری یاسم خانمحمدیان عماد سلامت محمدتقی کوشا |
| author_sort | فتح الله نادری |
| collection | DOAJ |
| description | امروزه مخاطرات محیطی و مقابله با آن‌ها ازجمله مهم‌ترین دغدغه‌های پژوهشگران در زمینه برنامه‌ریزی محیطی و مدیریت بحران است. از میان این مخاطرات، پدیده سیل به‌عنوان یکی از پرخطرترین بلایای طبیعی است که در مدیریت بحران باید نگاه ویژه‌ای را به آن معطوف داشت؛ بنابراین اولویت‌بندی زیرحوضه‌ها جهت اجرای عملیات آبخیزداری با نگاه مقابله با سیل و کنترل آن، امری ضروری به نظر می‌رسد. در این تحقیق سعی شده تا حوضه‌های حوضه آبخیز گنجوان در استان ایلام جهت اجرای طرح‌های آبخیزداری مقابله با سیل‌خیزی با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره الکتره اولویت‌بندی شود. برای این منظور حوضه آبخیز موردمطالعه به پنج زیرحوضه ریزه وند، سرچم ده‌هارون، سرپتک، سرتنگ بیجار و گنجوان تقسیم گردید. معیارهای مورد نظر جهت اولویت‌بندی شامل سنگ‌شناسی، شیب، ارتفاع، بارش، کاربری‌اراضی و تراکم زهکشی می‌باشد. وزن معیارها بر اساس مدل آنتروپی آن‌ها به‌دست‌آمده و با استفاده از مدل الکتره زیرحوضه‌های آبخیز در منطقه اولویت‌بندی، بررسی و سپس نقشه‌ی اولویت‌بندی این زیرحوضه‌ها تهیه شد. نقشه‌ی اولویت‌بندی خطر سیل در منطقه‌ی موردمطالعه نشان می‌دهد که زیرحوضه‌ی گنجوان با بیشترین پتانسیل سیل‌خیزی در اولویت اول و زیرحوضه‌ی سرتنگ بیجار در اولویت دوم جهت اجرای طرح‌های آبخیزداری مقابله با سیل قرار دارند. دلیل بالا بودن خطر سیل‌خیزی این زیرحوضه، ساختار زمین‌شناسی منطقه است که در قسمت بالادست از سازند گچساران با نفوذپذیری کم و در قسمت پایین‌دست از سازندهای بسیار حساس به فرسایش رسوبات آبرفتی دوران چهارم زمین‌شناسی پوشیده شده‌اند. |
| first_indexed | 2024-04-10T10:05:51Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-8eeb7cd277f2442e97dcca959d692e0a |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-10T10:05:51Z |
| publishDate | 2022-10-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj.art-8eeb7cd277f2442e97dcca959d692e0a2023-02-15T17:46:35ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762022-10-0111312110.22067/geoeh.2022.73531.113141815اولویت‌بندی خطر سیل در حوضه آبخیز گنجوان استان ایلام با استفاده از مدل الکترهفتح الله نادری0بهروز ناصری1یاسم خانمحمدیان2عماد سلامت3محمدتقی کوشا4دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی گرایش مدیریت محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایراناستادیار گروه مرتع و آبخیزداری، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایراندانشجوی دکتری علوم زیستی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایرانکارشناس ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ایرانکارشناسی ارشد منابع طبیعی، گرایش جنگلداری، دانشگاه ایلام، ایلام، ایرانامروزه مخاطرات محیطی و مقابله با آن‌ها ازجمله مهم‌ترین دغدغه‌های پژوهشگران در زمینه برنامه‌ریزی محیطی و مدیریت بحران است. از میان این مخاطرات، پدیده سیل به‌عنوان یکی از پرخطرترین بلایای طبیعی است که در مدیریت بحران باید نگاه ویژه‌ای را به آن معطوف داشت؛ بنابراین اولویت‌بندی زیرحوضه‌ها جهت اجرای عملیات آبخیزداری با نگاه مقابله با سیل و کنترل آن، امری ضروری به نظر می‌رسد. در این تحقیق سعی شده تا حوضه‌های حوضه آبخیز گنجوان در استان ایلام جهت اجرای طرح‌های آبخیزداری مقابله با سیل‌خیزی با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره الکتره اولویت‌بندی شود. برای این منظور حوضه آبخیز موردمطالعه به پنج زیرحوضه ریزه وند، سرچم ده‌هارون، سرپتک، سرتنگ بیجار و گنجوان تقسیم گردید. معیارهای مورد نظر جهت اولویت‌بندی شامل سنگ‌شناسی، شیب، ارتفاع، بارش، کاربری‌اراضی و تراکم زهکشی می‌باشد. وزن معیارها بر اساس مدل آنتروپی آن‌ها به‌دست‌آمده و با استفاده از مدل الکتره زیرحوضه‌های آبخیز در منطقه اولویت‌بندی، بررسی و سپس نقشه‌ی اولویت‌بندی این زیرحوضه‌ها تهیه شد. نقشه‌ی اولویت‌بندی خطر سیل در منطقه‌ی موردمطالعه نشان می‌دهد که زیرحوضه‌ی گنجوان با بیشترین پتانسیل سیل‌خیزی در اولویت اول و زیرحوضه‌ی سرتنگ بیجار در اولویت دوم جهت اجرای طرح‌های آبخیزداری مقابله با سیل قرار دارند. دلیل بالا بودن خطر سیل‌خیزی این زیرحوضه، ساختار زمین‌شناسی منطقه است که در قسمت بالادست از سازند گچساران با نفوذپذیری کم و در قسمت پایین‌دست از سازندهای بسیار حساس به فرسایش رسوبات آبرفتی دوران چهارم زمین‌شناسی پوشیده شده‌اند.https://geoeh.um.ac.ir/article_41815_dac3b0934d959f2292084fde11169860.pdfآبخیزداریآنتروپیالکترهسیل‌خیزیگنجوان |
| spellingShingle | فتح الله نادری بهروز ناصری یاسم خانمحمدیان عماد سلامت محمدتقی کوشا اولویت‌بندی خطر سیل در حوضه آبخیز گنجوان استان ایلام با استفاده از مدل الکتره جغرافیا و مخاطرات محیطی آبخیزداری آنتروپی الکتره سیل‌خیزی گنجوان |
| title | اولویت‌بندی خطر سیل در حوضه آبخیز گنجوان استان ایلام با استفاده از مدل الکتره |
| title_full | اولویت‌بندی خطر سیل در حوضه آبخیز گنجوان استان ایلام با استفاده از مدل الکتره |
| title_fullStr | اولویت‌بندی خطر سیل در حوضه آبخیز گنجوان استان ایلام با استفاده از مدل الکتره |
| title_full_unstemmed | اولویت‌بندی خطر سیل در حوضه آبخیز گنجوان استان ایلام با استفاده از مدل الکتره |
| title_short | اولویت‌بندی خطر سیل در حوضه آبخیز گنجوان استان ایلام با استفاده از مدل الکتره |
| title_sort | اولویت‌بندی خطر سیل در حوضه آبخیز گنجوان استان ایلام با استفاده از مدل الکتره |
| topic | آبخیزداری آنتروپی الکتره سیل‌خیزی گنجوان |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_41815_dac3b0934d959f2292084fde11169860.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ftḥạllhnạdry ạwlwytbndykẖṭrsyldrḥwḍhậbkẖyzgnjwạnạstạnạylạmbạạstfạdhạzmdlạlḵtrh AT bhrwznạṣry ạwlwytbndykẖṭrsyldrḥwḍhậbkẖyzgnjwạnạstạnạylạmbạạstfạdhạzmdlạlḵtrh AT yạsmkẖạnmḥmdyạn ạwlwytbndykẖṭrsyldrḥwḍhậbkẖyzgnjwạnạstạnạylạmbạạstfạdhạzmdlạlḵtrh AT ʿmạdslạmt ạwlwytbndykẖṭrsyldrḥwḍhậbkẖyzgnjwạnạstạnạylạmbạạstfạdhạzmdlạlḵtrh AT mḥmdtqyḵwsẖạ ạwlwytbndykẖṭrsyldrḥwḍhậbkẖyzgnjwạnạstạnạylạmbạạstfạdhạzmdlạlḵtrh |