MEVLÂNA’NIN ANLATIMI
Mevlâna’nın anlatımı hem nicelik hem de nitelik olarak oldukça zengindir. Nicelik olarak zengindir, çünkü çok az eserde görülen konu çe şitliliğine yer vermiştir. Nitelik olarak zengindir, çünkü anlatımın anlatan, dinleyen ve söz bağlamındaki bütün imkânlarından yararlanmıştır. Mevlâna’nın anlatımın...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Necmettin Erbakan University Press
2007-12-01
|
| Series: | İstem |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/260730 |
| _version_ | 1797403508215906304 |
|---|---|
| author | Ali Çavuşoğlu |
| author_facet | Ali Çavuşoğlu |
| author_sort | Ali Çavuşoğlu |
| collection | DOAJ |
| description | Mevlâna’nın anlatımı hem nicelik hem de nitelik olarak oldukça zengindir. Nicelik olarak zengindir, çünkü çok az eserde görülen konu çe şitliliğine yer vermiştir. Nitelik olarak zengindir, çünkü anlatımın anlatan, dinleyen ve söz bağlamındaki bütün imkânlarından yararlanmıştır. Mevlâna’nın anlatımındaki zenginlikle bilgi arasında doğrudan bir ilişki olduğu da görülür; anlatımını bilgi temelinden hareketle ve somuttan soyuta doğru giden bir düzen içinde yapmıştır. Ona göre görünmeyen âlem görünen âlemin ardındadır; ancak bu görünenin anlatımıyla görünmeyen kavranabilir. Mevlâna’nın bütün anlatımlarında göz önünde bulundurduğu temel ise fayda/yarardır. Çünkü bir anlatımdan herhangi bir kimse bir yarar elde etmiyorsa, anlatımın temel işlevi olan mesajın doğru algılanması gereği gerçekleşmemiş demektir. Bu nedenle, herkesin anlayabileceği oranda söz söylemeye büyük bir özen göstermiştir. Onun eserlerini, bilhassa Mesnevi’yi okuyan herkes, ister halktan ister yüksek zümreden olsun, kendine göre bir şeyler anlar. Mevlâna’nın eserlerini herkesin anlayabilmesi, ifade edilmek istenen anlamın bu kadar olduğu anlamına gelmediği gibi, anlatımının sanatsız ve çok sade olduğu anlamına da gelmemektedir. Çünkü kendisi herkese her şeyin söylenemeyeceğini belirttiği gibi, herkesin her şeyi anlamasının gerekmediğini de söylemektedir. Bu bağlamda onda bir “sehl-i mümteni”den bahsetmek de mümkündür. Hikâyeyi dinleyen halk ya da çocuk bir yandan masal zevki alırken, başka bir kişi aynı zevkle tasavvuf yüklü anlamlar çıkarabilmektedir. Mevlâna, söz sanatlarından ve etkin anlatım yollarından yararlanmıştır. En çok kullandığı söz sanatı benzetme, anlatım yolu ise hikâye etmedir. Ancak bu sanat ve anlatım yolu, gösterişli sözler etmek uğrunda bir amaç olmamış, varoluşu anlamak için birer araç olarak kullanılmışlardır. Bu araçla Mevlâna amacına ulaşır ve ona kulak kabartan herkesi, hangi dinden ve ırktan olursa olsun yeryüzü semahanesindeki minberinin önünde toplamayı başarır |
| first_indexed | 2024-03-09T02:39:32Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-8eee2b30add44961b047573e03cb8024 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1304-0618 2602-408X |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-09T02:39:32Z |
| publishDate | 2007-12-01 |
| publisher | Necmettin Erbakan University Press |
| record_format | Article |
| series | İstem |
| spelling | doaj.art-8eee2b30add44961b047573e03cb80242023-12-06T06:52:36ZengNecmettin Erbakan University Pressİstem1304-06182602-408X2007-12-0110127142370MEVLÂNA’NIN ANLATIMIAli Çavuşoğlu0ERCİYES ÜNİVERSİTESİ, İLAHİYAT FAKÜLTESİMevlâna’nın anlatımı hem nicelik hem de nitelik olarak oldukça zengindir. Nicelik olarak zengindir, çünkü çok az eserde görülen konu çe şitliliğine yer vermiştir. Nitelik olarak zengindir, çünkü anlatımın anlatan, dinleyen ve söz bağlamındaki bütün imkânlarından yararlanmıştır. Mevlâna’nın anlatımındaki zenginlikle bilgi arasında doğrudan bir ilişki olduğu da görülür; anlatımını bilgi temelinden hareketle ve somuttan soyuta doğru giden bir düzen içinde yapmıştır. Ona göre görünmeyen âlem görünen âlemin ardındadır; ancak bu görünenin anlatımıyla görünmeyen kavranabilir. Mevlâna’nın bütün anlatımlarında göz önünde bulundurduğu temel ise fayda/yarardır. Çünkü bir anlatımdan herhangi bir kimse bir yarar elde etmiyorsa, anlatımın temel işlevi olan mesajın doğru algılanması gereği gerçekleşmemiş demektir. Bu nedenle, herkesin anlayabileceği oranda söz söylemeye büyük bir özen göstermiştir. Onun eserlerini, bilhassa Mesnevi’yi okuyan herkes, ister halktan ister yüksek zümreden olsun, kendine göre bir şeyler anlar. Mevlâna’nın eserlerini herkesin anlayabilmesi, ifade edilmek istenen anlamın bu kadar olduğu anlamına gelmediği gibi, anlatımının sanatsız ve çok sade olduğu anlamına da gelmemektedir. Çünkü kendisi herkese her şeyin söylenemeyeceğini belirttiği gibi, herkesin her şeyi anlamasının gerekmediğini de söylemektedir. Bu bağlamda onda bir “sehl-i mümteni”den bahsetmek de mümkündür. Hikâyeyi dinleyen halk ya da çocuk bir yandan masal zevki alırken, başka bir kişi aynı zevkle tasavvuf yüklü anlamlar çıkarabilmektedir. Mevlâna, söz sanatlarından ve etkin anlatım yollarından yararlanmıştır. En çok kullandığı söz sanatı benzetme, anlatım yolu ise hikâye etmedir. Ancak bu sanat ve anlatım yolu, gösterişli sözler etmek uğrunda bir amaç olmamış, varoluşu anlamak için birer araç olarak kullanılmışlardır. Bu araçla Mevlâna amacına ulaşır ve ona kulak kabartan herkesi, hangi dinden ve ırktan olursa olsun yeryüzü semahanesindeki minberinin önünde toplamayı başarırhttps://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/260730mevlâna anlatım somut hikâye benzetmemawlana expression concrete narration simile |
| spellingShingle | Ali Çavuşoğlu MEVLÂNA’NIN ANLATIMI İstem mevlâna anlatım somut hikâye benzetme mawlana expression concrete narration simile |
| title | MEVLÂNA’NIN ANLATIMI |
| title_full | MEVLÂNA’NIN ANLATIMI |
| title_fullStr | MEVLÂNA’NIN ANLATIMI |
| title_full_unstemmed | MEVLÂNA’NIN ANLATIMI |
| title_short | MEVLÂNA’NIN ANLATIMI |
| title_sort | mevlana nin anlatimi |
| topic | mevlâna anlatım somut hikâye benzetme mawlana expression concrete narration simile |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/260730 |
| work_keys_str_mv | AT alicavusoglu mevlananinanlatimi |