İslam Hukukunda Hibeden Dönmeyi Engelleyen Sebepler (Osmanlı Uygulaması)
İslam hukukunda, insanın fıtratında taşıdığı yardımseverliğin bir tezahürü olan hibe konusu ile ilgili ayrıntılı hükümler bulunmaktadır. Bir malı başkasına karşılıksız olarak hemen temlik etmek şeklinde tanımlanan hibe akdinin kuruluş ve geçerlilik şartları ile hibeden rücuun mümkün olup olmayacağı,...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Çankırı Karatekin University
2022-06-01
|
| Series: | Darulhadis İslami Araştırmalar Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2517154 |
| _version_ | 1797916921489784832 |
|---|---|
| author | Mehmet Koç |
| author_facet | Mehmet Koç |
| author_sort | Mehmet Koç |
| collection | DOAJ |
| description | İslam hukukunda, insanın fıtratında taşıdığı yardımseverliğin bir tezahürü olan hibe konusu ile ilgili ayrıntılı hükümler bulunmaktadır. Bir malı başkasına karşılıksız olarak hemen temlik etmek şeklinde tanımlanan hibe akdinin kuruluş ve geçerlilik şartları ile hibeden rücuun mümkün olup olmayacağı, rücu mümkün ise kimlere yapılan hibeden hangi şartlarda dönülebileceği hususlarıyla alakalı mezhepler farklı ictihadlara sahiptir. Hanefîler hibe akdinin teberru yönünü öne çıkararak, bir karşılık almadığı sürece hibe yapanın o malda hala tasarruf yetkisinin olduğunu düşünmektedirler. Bundan dolayı onlara göre kişi ahlaken uygun olmasa da hukuken hibesinden dönebilir. Bununla beraber yedi durum Hanefîlerde de kabzı gerçekleşen hibeden dönüşü engellemektedir. Cumhur ise hibe akdini satım akdine benzeterek onun bağlayıcı bir akid olduğu kanaatini taşır. Bundan dolayı baba ve bazı durumlarda annenin çocuğuna yaptığı hibe dışındaki hibelerden hukuken dönülmesinin caiz olmadığı görüşündedirler. Hanefî mezhebi Osmanlı’da resmi mezhep olarak kabul edilerek mahkeme kararları buna göre alınmıştır. Bu çalışmada Osmanlı dönemi fetvaları ve mahkeme kararlarından hareketle hibeden dönme meselesinde Hanefî mezhebinin ictihadlarına ne kadar uyulup uyulmadığı tespit edilmeye çalışıldı. Netice olarak hibeden dönme konusu ile ilgili Osmanlı dönemi özelinde incelenen fetva ve mahkeme kararlarında Hanefî mezhebinin görüşlerinin uygulandığı tespit edildi. Çalışmamızın hibeden dönme konusu özelinde İslam ve Osmanlı hukuk tarihine mütevazi bir katkı sunması ümit edilmektedir. |
| first_indexed | 2024-04-10T13:05:00Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-8fa1199bc18f4702bb6c8b92ee61ad87 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2792-0755 |
| language | Arabic |
| last_indexed | 2024-04-10T13:05:00Z |
| publishDate | 2022-06-01 |
| publisher | Çankırı Karatekin University |
| record_format | Article |
| series | Darulhadis İslami Araştırmalar Dergisi |
| spelling | doaj.art-8fa1199bc18f4702bb6c8b92ee61ad872023-02-15T16:12:59ZaraÇankırı Karatekin UniversityDarulhadis İslami Araştırmalar Dergisi2792-07552022-06-012137261İslam Hukukunda Hibeden Dönmeyi Engelleyen Sebepler (Osmanlı Uygulaması)Mehmet Koç0NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİİslam hukukunda, insanın fıtratında taşıdığı yardımseverliğin bir tezahürü olan hibe konusu ile ilgili ayrıntılı hükümler bulunmaktadır. Bir malı başkasına karşılıksız olarak hemen temlik etmek şeklinde tanımlanan hibe akdinin kuruluş ve geçerlilik şartları ile hibeden rücuun mümkün olup olmayacağı, rücu mümkün ise kimlere yapılan hibeden hangi şartlarda dönülebileceği hususlarıyla alakalı mezhepler farklı ictihadlara sahiptir. Hanefîler hibe akdinin teberru yönünü öne çıkararak, bir karşılık almadığı sürece hibe yapanın o malda hala tasarruf yetkisinin olduğunu düşünmektedirler. Bundan dolayı onlara göre kişi ahlaken uygun olmasa da hukuken hibesinden dönebilir. Bununla beraber yedi durum Hanefîlerde de kabzı gerçekleşen hibeden dönüşü engellemektedir. Cumhur ise hibe akdini satım akdine benzeterek onun bağlayıcı bir akid olduğu kanaatini taşır. Bundan dolayı baba ve bazı durumlarda annenin çocuğuna yaptığı hibe dışındaki hibelerden hukuken dönülmesinin caiz olmadığı görüşündedirler. Hanefî mezhebi Osmanlı’da resmi mezhep olarak kabul edilerek mahkeme kararları buna göre alınmıştır. Bu çalışmada Osmanlı dönemi fetvaları ve mahkeme kararlarından hareketle hibeden dönme meselesinde Hanefî mezhebinin ictihadlarına ne kadar uyulup uyulmadığı tespit edilmeye çalışıldı. Netice olarak hibeden dönme konusu ile ilgili Osmanlı dönemi özelinde incelenen fetva ve mahkeme kararlarında Hanefî mezhebinin görüşlerinin uygulandığı tespit edildi. Çalışmamızın hibeden dönme konusu özelinde İslam ve Osmanlı hukuk tarihine mütevazi bir katkı sunması ümit edilmektedir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2517154islamic lawottoman lawreversion from grantfatwacourti̇slam hukukuosmanlı hukukuhibeden dönmefetvamahkeme |
| spellingShingle | Mehmet Koç İslam Hukukunda Hibeden Dönmeyi Engelleyen Sebepler (Osmanlı Uygulaması) Darulhadis İslami Araştırmalar Dergisi islamic law ottoman law reversion from grant fatwa court i̇slam hukuku osmanlı hukuku hibeden dönme fetva mahkeme |
| title | İslam Hukukunda Hibeden Dönmeyi Engelleyen Sebepler (Osmanlı Uygulaması) |
| title_full | İslam Hukukunda Hibeden Dönmeyi Engelleyen Sebepler (Osmanlı Uygulaması) |
| title_fullStr | İslam Hukukunda Hibeden Dönmeyi Engelleyen Sebepler (Osmanlı Uygulaması) |
| title_full_unstemmed | İslam Hukukunda Hibeden Dönmeyi Engelleyen Sebepler (Osmanlı Uygulaması) |
| title_short | İslam Hukukunda Hibeden Dönmeyi Engelleyen Sebepler (Osmanlı Uygulaması) |
| title_sort | islam hukukunda hibeden donmeyi engelleyen sebepler osmanli uygulamasi |
| topic | islamic law ottoman law reversion from grant fatwa court i̇slam hukuku osmanlı hukuku hibeden dönme fetva mahkeme |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2517154 |
| work_keys_str_mv | AT mehmetkoc islamhukukundahibedendonmeyiengelleyensebeplerosmanlıuygulaması |