Fenomen „bułgarskich głosów” – od archaicznej diafonii do współczesnej chóralistyki
Polifonia bułgarska kojarzona jest powszechnie z żeńskimi chórami, wykonującymi utwory bułgarskich kompozytorów z lat 50-80 XX wieku, inspirowane pieśnią ludową. Oryginalny styl wykonawczy, wykorzystujący tradycyjne ludowe techniki emisji głosu, przyczynił się do postrzegania tych zespołów oraz twó...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Institute of Art of the Polish Academy of Sciences
2020-11-01
|
| Series: | Muzyka |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.ispan.pl/index.php/m/article/view/571 |
| _version_ | 1827357013758181376 |
|---|---|
| author | Weronika Grozdew-Kołacińska |
| author_facet | Weronika Grozdew-Kołacińska |
| author_sort | Weronika Grozdew-Kołacińska |
| collection | DOAJ |
| description |
Polifonia bułgarska kojarzona jest powszechnie z żeńskimi chórami, wykonującymi utwory bułgarskich kompozytorów z lat 50-80 XX wieku, inspirowane pieśnią ludową. Oryginalny styl wykonawczy, wykorzystujący tradycyjne ludowe techniki emisji głosu, przyczynił się do postrzegania tych zespołów oraz twórczości przez nie prezentowanej jako reprezentatywnych form współczesnego bułgarskiego folkloru muzycznego. W artykule została podjęta próba przedstawiania idei i procesów społeczno-kulturowych, które doprowadziły do popularności „bułgarskich głosów” na świecie oraz do powstania charakterystycznego gatunku kompozytorskiego zwanego „obrabotką”. Procesy te – jak się wydaje – mają trojakie podłoże: 1. występowania archaicznych form wielogłosu; 2. ruch społeczno-artystyczny związany ze śpiewem chóralnym i polifonią w duchu zachodnioeuropejskim (na fali budzenia się idei wolnościowo-narodowych i „powracania do Europy”); 3. muzyka religijna – jej najstarsze i reformowane gatunki. W artykule zostały scharakteryzowane wszystkie przejawy tradycyjnego wielogłosu bułgarskiego wraz ze szczegółowym zasięgiem ich występowania oraz najważniejszymi etapami badań nad nimi. Wyłuszczone zostały cechy i elementy charakterystyczne śpiewów wielogłosowych, często o charakterze reliktowym, które nie tylko stanowią o specyfice tradycyjnej polifonii w Bułgarii, ale także miały znaczenie, jako tworzywo i źródło inspiracji, w powojennej twórczości chóralnej. Opisane zostały także konteksty historyczno-społeczne powstania ruchu chóralistycznego i narodzin nowożytnej muzyki bułgarskiej, która czerpała przede wszystkim z doskonale zachowanych pokładów bardzo zróżnicowanej muzyki ludowej (bo tylko ta mogła się rozwijać w dobie osmańskiego panowania na Bałkanach) oraz cerkiewnej tradycji starobułgarskiej, wykorzystując jednocześnie zdobycze europejskiej sztuki komponowania, do której dostęp mieli twórcy bułgarscy poprzez edukację w zagranicznych konserwatoriach muzycznych oraz w szkołach i gimnazjach, prowadzonych na terenach bułgarskich przez katolickich misjonarzy. Odnotowane zostały także polskie ślady w życiu muzycznym Bułgarów. W artykule przedstawiono również najbardziej charakterystyczne morfologiczne i brzmieniowe cechy twórczości chóralnej wybranych kompozytorów bułgarskich pierwszego i drugiego pokolenia, ze wskazaniem na ewolucję sposobu myślenia o ludowym substracie, będącym źródłem twórczej inspiracji
|
| first_indexed | 2024-03-08T05:19:12Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-986c446f7e0f43e6b53918198e2510b1 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0027-5344 2720-7021 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-08T05:19:12Z |
| publishDate | 2020-11-01 |
| publisher | Institute of Art of the Polish Academy of Sciences |
| record_format | Article |
| series | Muzyka |
| spelling | doaj.art-986c446f7e0f43e6b53918198e2510b12024-02-06T14:21:14ZengInstitute of Art of the Polish Academy of SciencesMuzyka0027-53442720-70212020-11-0165310.36744/m.571Fenomen „bułgarskich głosów” – od archaicznej diafonii do współczesnej chóralistykiWeronika Grozdew-Kołacińska0Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk Polifonia bułgarska kojarzona jest powszechnie z żeńskimi chórami, wykonującymi utwory bułgarskich kompozytorów z lat 50-80 XX wieku, inspirowane pieśnią ludową. Oryginalny styl wykonawczy, wykorzystujący tradycyjne ludowe techniki emisji głosu, przyczynił się do postrzegania tych zespołów oraz twórczości przez nie prezentowanej jako reprezentatywnych form współczesnego bułgarskiego folkloru muzycznego. W artykule została podjęta próba przedstawiania idei i procesów społeczno-kulturowych, które doprowadziły do popularności „bułgarskich głosów” na świecie oraz do powstania charakterystycznego gatunku kompozytorskiego zwanego „obrabotką”. Procesy te – jak się wydaje – mają trojakie podłoże: 1. występowania archaicznych form wielogłosu; 2. ruch społeczno-artystyczny związany ze śpiewem chóralnym i polifonią w duchu zachodnioeuropejskim (na fali budzenia się idei wolnościowo-narodowych i „powracania do Europy”); 3. muzyka religijna – jej najstarsze i reformowane gatunki. W artykule zostały scharakteryzowane wszystkie przejawy tradycyjnego wielogłosu bułgarskiego wraz ze szczegółowym zasięgiem ich występowania oraz najważniejszymi etapami badań nad nimi. Wyłuszczone zostały cechy i elementy charakterystyczne śpiewów wielogłosowych, często o charakterze reliktowym, które nie tylko stanowią o specyfice tradycyjnej polifonii w Bułgarii, ale także miały znaczenie, jako tworzywo i źródło inspiracji, w powojennej twórczości chóralnej. Opisane zostały także konteksty historyczno-społeczne powstania ruchu chóralistycznego i narodzin nowożytnej muzyki bułgarskiej, która czerpała przede wszystkim z doskonale zachowanych pokładów bardzo zróżnicowanej muzyki ludowej (bo tylko ta mogła się rozwijać w dobie osmańskiego panowania na Bałkanach) oraz cerkiewnej tradycji starobułgarskiej, wykorzystując jednocześnie zdobycze europejskiej sztuki komponowania, do której dostęp mieli twórcy bułgarscy poprzez edukację w zagranicznych konserwatoriach muzycznych oraz w szkołach i gimnazjach, prowadzonych na terenach bułgarskich przez katolickich misjonarzy. Odnotowane zostały także polskie ślady w życiu muzycznym Bułgarów. W artykule przedstawiono również najbardziej charakterystyczne morfologiczne i brzmieniowe cechy twórczości chóralnej wybranych kompozytorów bułgarskich pierwszego i drugiego pokolenia, ze wskazaniem na ewolucję sposobu myślenia o ludowym substracie, będącym źródłem twórczej inspiracji https://czasopisma.ispan.pl/index.php/m/article/view/571bułgarskie głosybułgarska polifoniabułgarskie chórybułgarski śpiew tradycyjnyobrabotka |
| spellingShingle | Weronika Grozdew-Kołacińska Fenomen „bułgarskich głosów” – od archaicznej diafonii do współczesnej chóralistyki Muzyka bułgarskie głosy bułgarska polifonia bułgarskie chóry bułgarski śpiew tradycyjny obrabotka |
| title | Fenomen „bułgarskich głosów” – od archaicznej diafonii do współczesnej chóralistyki |
| title_full | Fenomen „bułgarskich głosów” – od archaicznej diafonii do współczesnej chóralistyki |
| title_fullStr | Fenomen „bułgarskich głosów” – od archaicznej diafonii do współczesnej chóralistyki |
| title_full_unstemmed | Fenomen „bułgarskich głosów” – od archaicznej diafonii do współczesnej chóralistyki |
| title_short | Fenomen „bułgarskich głosów” – od archaicznej diafonii do współczesnej chóralistyki |
| title_sort | fenomen bulgarskich glosow od archaicznej diafonii do wspolczesnej choralistyki |
| topic | bułgarskie głosy bułgarska polifonia bułgarskie chóry bułgarski śpiew tradycyjny obrabotka |
| url | https://czasopisma.ispan.pl/index.php/m/article/view/571 |
| work_keys_str_mv | AT weronikagrozdewkołacinska fenomenbułgarskichgłosowodarchaicznejdiafoniidowspołczesnejchoralistyki |