Dzieło jako proces. Wokół spójności tekstów Tadeusza Różewicza
Artykuł poświęcony jest analizie twórczości Tadeusza Różewicza, rozpatrywanej ze względu na zagadnienie spójności tekstu. Utwory Różewicza sprawiają wrażenie otwartych w tym sensie, że nie zamykają się w jednej formie, którą można by uznać za ostateczną, ale wciąż ewoluują, publikowane w kolejnych t...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Lodz University Press
2017-12-01
|
| Series: | Czytanie Literatury |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.uni.lodz.pl/czytanieliteratury/article/view/3534 |
| _version_ | 1818602768815882240 |
|---|---|
| author | Marta Bukowiecka |
| author_facet | Marta Bukowiecka |
| author_sort | Marta Bukowiecka |
| collection | DOAJ |
| description | Artykuł poświęcony jest analizie twórczości Tadeusza Różewicza, rozpatrywanej ze względu na zagadnienie spójności tekstu. Utwory Różewicza sprawiają wrażenie otwartych w tym sensie, że nie zamykają się w jednej formie, którą można by uznać za ostateczną, ale wciąż ewoluują, publikowane w kolejnych tomikach lub w dwóch równolegle drukowanych wersjach, rękopiśmiennej i sprawiającej wrażenie ostatecznej. Autor wykracza w swojej twórczości poza ramy gatunków literackich czy stylu artystycznego, a także poza sferę tekstu, którą można zidentyfikować z jego głosem, i twórczo wykorzystuje elementy gotowych wypowiedzi użytkowych. Pozwala to wskazać w jego twórczości dominację dwu strategii tekstotwórczych: eksponowaniu procesualności tworzenia i literackiego recyklingu polegającego na eksperymentalnym przetwarzaniu języka nieartystycznego. Utwory Różewicza, pozornie otwarte, labilne i nietrwałe, w istocie tworzą jednak całościową i spójną koncepcję literackości. Trudno ją uchwycić w analizie pojedynczego utworu czy nawet całego tomiku, tę właściwość pisarstwa Różewicza ujawnia całościowe spojrzenie na jego dorobek. Znaczenia w jego utworach formują się nie tyle w obrębie pojedynczego tekstu, ile między różnymi jego wariantami, a więc znaczące są tu i teksty, i łączące je relacje. Otwierając kompozycję swoich utworów, Różewicz projektuje lekturę wielokierunkową, skontekstualizowaną, równoległą i zespajającą rozproszone w całym dorobku wersje utworu w jedną złożoną całość. Sankcjonuje tym samym swój otwarty warsztat pracy nad tekstem jako metaliteracki problem, przedmiot reprezentacji i zarazem integralny składnik utworu literackiego, a samo dzieło traktuje jako dynamiczny proces, a nie strukturę zamkniętą w scalających utwór formach. Teoretycznym punktem odniesienia moich rozważań jest koncepcja zamiennika gatunkowego Kazimierza Wyki, koncepcje spójności tekstu Marii Renaty Mayenowej i Włodzimierza Boleckiego oraz założenia krytyki genetycznej. |
| first_indexed | 2024-12-16T13:12:32Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-9b633aac22484fba99092aa7af121fa2 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2299-7458 2449-8386 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-12-16T13:12:32Z |
| publishDate | 2017-12-01 |
| publisher | Lodz University Press |
| record_format | Article |
| series | Czytanie Literatury |
| spelling | doaj.art-9b633aac22484fba99092aa7af121fa22022-12-21T22:30:35ZengLodz University PressCzytanie Literatury2299-74582449-83862017-12-01616118210.18778/2299-7458.06.083053Dzieło jako proces. Wokół spójności tekstów Tadeusza RóżewiczaMarta Bukowiecka0Instytut Badań Literackich PANArtykuł poświęcony jest analizie twórczości Tadeusza Różewicza, rozpatrywanej ze względu na zagadnienie spójności tekstu. Utwory Różewicza sprawiają wrażenie otwartych w tym sensie, że nie zamykają się w jednej formie, którą można by uznać za ostateczną, ale wciąż ewoluują, publikowane w kolejnych tomikach lub w dwóch równolegle drukowanych wersjach, rękopiśmiennej i sprawiającej wrażenie ostatecznej. Autor wykracza w swojej twórczości poza ramy gatunków literackich czy stylu artystycznego, a także poza sferę tekstu, którą można zidentyfikować z jego głosem, i twórczo wykorzystuje elementy gotowych wypowiedzi użytkowych. Pozwala to wskazać w jego twórczości dominację dwu strategii tekstotwórczych: eksponowaniu procesualności tworzenia i literackiego recyklingu polegającego na eksperymentalnym przetwarzaniu języka nieartystycznego. Utwory Różewicza, pozornie otwarte, labilne i nietrwałe, w istocie tworzą jednak całościową i spójną koncepcję literackości. Trudno ją uchwycić w analizie pojedynczego utworu czy nawet całego tomiku, tę właściwość pisarstwa Różewicza ujawnia całościowe spojrzenie na jego dorobek. Znaczenia w jego utworach formują się nie tyle w obrębie pojedynczego tekstu, ile między różnymi jego wariantami, a więc znaczące są tu i teksty, i łączące je relacje. Otwierając kompozycję swoich utworów, Różewicz projektuje lekturę wielokierunkową, skontekstualizowaną, równoległą i zespajającą rozproszone w całym dorobku wersje utworu w jedną złożoną całość. Sankcjonuje tym samym swój otwarty warsztat pracy nad tekstem jako metaliteracki problem, przedmiot reprezentacji i zarazem integralny składnik utworu literackiego, a samo dzieło traktuje jako dynamiczny proces, a nie strukturę zamkniętą w scalających utwór formach. Teoretycznym punktem odniesienia moich rozważań jest koncepcja zamiennika gatunkowego Kazimierza Wyki, koncepcje spójności tekstu Marii Renaty Mayenowej i Włodzimierza Boleckiego oraz założenia krytyki genetycznej.https://czasopisma.uni.lodz.pl/czytanieliteratury/article/view/3534tadeusz różewiczspójność tekstu literackiegoproces twórczyrecykling literacki |
| spellingShingle | Marta Bukowiecka Dzieło jako proces. Wokół spójności tekstów Tadeusza Różewicza Czytanie Literatury tadeusz różewicz spójność tekstu literackiego proces twórczy recykling literacki |
| title | Dzieło jako proces. Wokół spójności tekstów Tadeusza Różewicza |
| title_full | Dzieło jako proces. Wokół spójności tekstów Tadeusza Różewicza |
| title_fullStr | Dzieło jako proces. Wokół spójności tekstów Tadeusza Różewicza |
| title_full_unstemmed | Dzieło jako proces. Wokół spójności tekstów Tadeusza Różewicza |
| title_short | Dzieło jako proces. Wokół spójności tekstów Tadeusza Różewicza |
| title_sort | dzielo jako proces wokol spojnosci tekstow tadeusza rozewicza |
| topic | tadeusz różewicz spójność tekstu literackiego proces twórczy recykling literacki |
| url | https://czasopisma.uni.lodz.pl/czytanieliteratury/article/view/3534 |
| work_keys_str_mv | AT martabukowiecka dziełojakoproceswokołspojnoscitekstowtadeuszarozewicza |