Systemy klasyfikacji warzyw w polskiej literaturze ogrodniczej
W pracy przedstawiono systemy klasyfikacji warzyw stosowane w polskiej literaturze ogrodniczej od XVI wieku do czasów współczesnych. Oparto się wyłącznie na publikacjach polskojęzycznych. Pierwsze prace, w których można wyodrębnić rozdziały w dużym stopniu dotyczące roślin uważanych za warzywa, poja...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
University of Life Sciences in Lublin - Publishing House
2014-12-01
|
| Series: | Annales Horticulturae |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.up.lublin.pl/index.php/ah/article/view/539 |
| _version_ | 1819025526001500160 |
|---|---|
| author | ROBERT GRUSZECKI |
| author_facet | ROBERT GRUSZECKI |
| author_sort | ROBERT GRUSZECKI |
| collection | DOAJ |
| description | W pracy przedstawiono systemy klasyfikacji warzyw stosowane w polskiej literaturze ogrodniczej od XVI wieku do czasów współczesnych. Oparto się wyłącznie na publikacjach polskojęzycznych. Pierwsze prace, w których można wyodrębnić rozdziały w dużym stopniu dotyczące roślin uważanych za warzywa, pojawiły się już w XVI [Crescentyn 1549, 1571] i na początku XVII wieku [Syrenius 1613]. Książki, w których wyodrębniono rozdziały omawiające wyłącznie warzywa, powstały w drugiej połowie XVII wieku [Haur 1675], ale takie, których podstawową tematyką była uprawa warzyw, opublikowano dopiero w drugiej połowie XIX wieku [Lompa 1858, Stelmasiewicz 1862, Lucas 1876, Kaczyński 1886]. W analizowanej literaturze występuje wiele systemów podziału warzyw, powstały również prace, zwłaszcza na początku analizowanego okresu, w których układ gatunków był dość swobodny. Systemy te tworzono według różnych kryteriów: porządku alfabetycznego, systematyki botanicznej, części użytkowych, długości okresu wegetacji czy kolejności uprawy po oborniku. Stosowano również układy łączące powyższe systemy klasyfikacji warzyw. Szczególnie duże bogactwo systemów klasyfikacji występuje w pracach powstałych od drugiej połowy XVIII wieku do drugiej wojny światowej. W późniejszym okresie dominuje klasyfikacja oparta na połączeniu dwóch kryteriów: systematyki botanicznej i części użytkowych roślin. Klasyfikacja ta została zaproponowana przez Kaczyńskiego w 1886 roku, a uzupełnili ją Brzeziński [1920] i Lityński [1955]. Stosowana jest przez większość autorów, często z niewielkimi zmianami, do dnia dzisiejszego. W nowszych opracowaniach coraz mniej uwagi poświęca się roślinom przyprawowym i leczniczym, które były szeroko omawiane w pierwszych pracach z tego zakresu. |
| first_indexed | 2024-12-21T05:12:05Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-9e68fb92bf0346b39884f96250b1a5ca |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2544-4484 2544-8013 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-12-21T05:12:05Z |
| publishDate | 2014-12-01 |
| publisher | University of Life Sciences in Lublin - Publishing House |
| record_format | Article |
| series | Annales Horticulturae |
| spelling | doaj.art-9e68fb92bf0346b39884f96250b1a5ca2022-12-21T19:15:02ZengUniversity of Life Sciences in Lublin - Publishing HouseAnnales Horticulturae2544-44842544-80132014-12-01242Systemy klasyfikacji warzyw w polskiej literaturze ogrodniczejROBERT GRUSZECKI0Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 LublinW pracy przedstawiono systemy klasyfikacji warzyw stosowane w polskiej literaturze ogrodniczej od XVI wieku do czasów współczesnych. Oparto się wyłącznie na publikacjach polskojęzycznych. Pierwsze prace, w których można wyodrębnić rozdziały w dużym stopniu dotyczące roślin uważanych za warzywa, pojawiły się już w XVI [Crescentyn 1549, 1571] i na początku XVII wieku [Syrenius 1613]. Książki, w których wyodrębniono rozdziały omawiające wyłącznie warzywa, powstały w drugiej połowie XVII wieku [Haur 1675], ale takie, których podstawową tematyką była uprawa warzyw, opublikowano dopiero w drugiej połowie XIX wieku [Lompa 1858, Stelmasiewicz 1862, Lucas 1876, Kaczyński 1886]. W analizowanej literaturze występuje wiele systemów podziału warzyw, powstały również prace, zwłaszcza na początku analizowanego okresu, w których układ gatunków był dość swobodny. Systemy te tworzono według różnych kryteriów: porządku alfabetycznego, systematyki botanicznej, części użytkowych, długości okresu wegetacji czy kolejności uprawy po oborniku. Stosowano również układy łączące powyższe systemy klasyfikacji warzyw. Szczególnie duże bogactwo systemów klasyfikacji występuje w pracach powstałych od drugiej połowy XVIII wieku do drugiej wojny światowej. W późniejszym okresie dominuje klasyfikacja oparta na połączeniu dwóch kryteriów: systematyki botanicznej i części użytkowych roślin. Klasyfikacja ta została zaproponowana przez Kaczyńskiego w 1886 roku, a uzupełnili ją Brzeziński [1920] i Lityński [1955]. Stosowana jest przez większość autorów, często z niewielkimi zmianami, do dnia dzisiejszego. W nowszych opracowaniach coraz mniej uwagi poświęca się roślinom przyprawowym i leczniczym, które były szeroko omawiane w pierwszych pracach z tego zakresu.https://czasopisma.up.lublin.pl/index.php/ah/article/view/539historia warzywnictwazasady podziałuXVI–XXI wiekrośliny przyprawowe |
| spellingShingle | ROBERT GRUSZECKI Systemy klasyfikacji warzyw w polskiej literaturze ogrodniczej Annales Horticulturae historia warzywnictwa zasady podziału XVI–XXI wiek rośliny przyprawowe |
| title | Systemy klasyfikacji warzyw w polskiej literaturze ogrodniczej |
| title_full | Systemy klasyfikacji warzyw w polskiej literaturze ogrodniczej |
| title_fullStr | Systemy klasyfikacji warzyw w polskiej literaturze ogrodniczej |
| title_full_unstemmed | Systemy klasyfikacji warzyw w polskiej literaturze ogrodniczej |
| title_short | Systemy klasyfikacji warzyw w polskiej literaturze ogrodniczej |
| title_sort | systemy klasyfikacji warzyw w polskiej literaturze ogrodniczej |
| topic | historia warzywnictwa zasady podziału XVI–XXI wiek rośliny przyprawowe |
| url | https://czasopisma.up.lublin.pl/index.php/ah/article/view/539 |
| work_keys_str_mv | AT robertgruszecki systemyklasyfikacjiwarzywwpolskiejliteraturzeogrodniczej |