UYGUR TÜRKLERİNİN İNANÇ VE UYGULAMALARINDA TOPRAK
Uygurlar kendinden önce hâkim olmuş Hun ve Köktürklerin kültür mirası üzerine kurulmuş olmakla beraber, bu devletlere nazaran tam bir yerleşik hayata geçmesi ve artık taş üzerine yazılmış belgeler yerine kâğıtlar üzerine yazılmış belgeler bırakmaları eski Türk kültür hayatı bakımından çok önemli net...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi
2018-06-01
|
| Series: | Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://dergipark.org.tr/tr/pub/uygur/issue/38119/402178?publisher=adem-oger |
| _version_ | 1797917948998844416 |
|---|---|
| author | Kübra Yıldız Altın |
| author_facet | Kübra Yıldız Altın |
| author_sort | Kübra Yıldız Altın |
| collection | DOAJ |
| description | Uygurlar
kendinden önce hâkim olmuş Hun ve Köktürklerin kültür mirası üzerine kurulmuş
olmakla beraber, bu devletlere nazaran tam bir yerleşik hayata geçmesi ve artık
taş üzerine yazılmış belgeler yerine kâğıtlar üzerine yazılmış belgeler
bırakmaları eski Türk kültür hayatı bakımından çok önemli neticeler
doğurmuştur. Uygurlar, Orta Asya Türk tarihi bakımından hem devlet olarak
yaşadıkları dönemde hem de yıkılışlarından sonra çok uzun süre kültürlerini
yaşatabilmişlerdir.Uzun
bir kültürel geçmişe sahip olan Uygurların inanç ve uygulamalarındaki zengin çeşitliliği
görmek mümkündür. Tabiata ilişkin önemli bir unsur olan toprak, diğer Türk
boylarında olduğu gibi Uygurlar arasında da kültleşmiş durumdadır. Toprak, Uygurların
köken ve türeyiş mitlerinde; destan, efsane, halk hikâyesi, atasözü gibi sözlü
edebiyat ürünlerinde; halk hekimliği gibi sağaltma uygulamalarında yer
almıştır. Bu durum, Uygurların yaşamında toprağın konumunu ve üstlendiği
işlevleri tespit etmeyi gerekli kılmaktadır.
Uygur
Türklerinde toprak kültünün ele aldığı bu çalışmada “yapısal ve işlevsel
yaklaşım” çerçevesinde bir değerlendirme yapılmıştır. Bu kapsamda ilk olarak
Uygur Türklerinin kozmogoni ve türeyiş mitleri ile inanç ve uygulamalarındaki
toprak olgusu değerlendirilip bunların sözlü edebiyat ürünlerine yansımaları
tespit edilmiştir. Böylece Uygurlarda toprağa ilişkin inançlar ile toprağın Uygurların
sosyal ve kültürel yaşamındaki işlevleri ortaya konulmuştur. |
| first_indexed | 2024-04-10T13:21:36Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-9f2fb4b38cf243a58d505b2efbc00f18 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2458-827X |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-10T13:21:36Z |
| publishDate | 2018-06-01 |
| publisher | Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi |
| record_format | Article |
| series | Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi |
| spelling | doaj.art-9f2fb4b38cf243a58d505b2efbc00f182023-02-15T16:12:02ZengNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiUluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi2458-827X2018-06-01113648854UYGUR TÜRKLERİNİN İNANÇ VE UYGULAMALARINDA TOPRAKKübra Yıldız AltınUygurlar kendinden önce hâkim olmuş Hun ve Köktürklerin kültür mirası üzerine kurulmuş olmakla beraber, bu devletlere nazaran tam bir yerleşik hayata geçmesi ve artık taş üzerine yazılmış belgeler yerine kâğıtlar üzerine yazılmış belgeler bırakmaları eski Türk kültür hayatı bakımından çok önemli neticeler doğurmuştur. Uygurlar, Orta Asya Türk tarihi bakımından hem devlet olarak yaşadıkları dönemde hem de yıkılışlarından sonra çok uzun süre kültürlerini yaşatabilmişlerdir.Uzun bir kültürel geçmişe sahip olan Uygurların inanç ve uygulamalarındaki zengin çeşitliliği görmek mümkündür. Tabiata ilişkin önemli bir unsur olan toprak, diğer Türk boylarında olduğu gibi Uygurlar arasında da kültleşmiş durumdadır. Toprak, Uygurların köken ve türeyiş mitlerinde; destan, efsane, halk hikâyesi, atasözü gibi sözlü edebiyat ürünlerinde; halk hekimliği gibi sağaltma uygulamalarında yer almıştır. Bu durum, Uygurların yaşamında toprağın konumunu ve üstlendiği işlevleri tespit etmeyi gerekli kılmaktadır. Uygur Türklerinde toprak kültünün ele aldığı bu çalışmada “yapısal ve işlevsel yaklaşım” çerçevesinde bir değerlendirme yapılmıştır. Bu kapsamda ilk olarak Uygur Türklerinin kozmogoni ve türeyiş mitleri ile inanç ve uygulamalarındaki toprak olgusu değerlendirilip bunların sözlü edebiyat ürünlerine yansımaları tespit edilmiştir. Böylece Uygurlarda toprağa ilişkin inançlar ile toprağın Uygurların sosyal ve kültürel yaşamındaki işlevleri ortaya konulmuştur.http://dergipark.org.tr/tr/pub/uygur/issue/38119/402178?publisher=adem-ogertoprakkültuygur türklerigeleneki̇nançsoilcultuyghur turkstraditionbelief |
| spellingShingle | Kübra Yıldız Altın UYGUR TÜRKLERİNİN İNANÇ VE UYGULAMALARINDA TOPRAK Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi toprak kült uygur türkleri gelenek i̇nanç soil cult uyghur turks tradition belief |
| title | UYGUR TÜRKLERİNİN İNANÇ VE UYGULAMALARINDA TOPRAK |
| title_full | UYGUR TÜRKLERİNİN İNANÇ VE UYGULAMALARINDA TOPRAK |
| title_fullStr | UYGUR TÜRKLERİNİN İNANÇ VE UYGULAMALARINDA TOPRAK |
| title_full_unstemmed | UYGUR TÜRKLERİNİN İNANÇ VE UYGULAMALARINDA TOPRAK |
| title_short | UYGUR TÜRKLERİNİN İNANÇ VE UYGULAMALARINDA TOPRAK |
| title_sort | uygur turklerinin inanc ve uygulamalarinda toprak |
| topic | toprak kült uygur türkleri gelenek i̇nanç soil cult uyghur turks tradition belief |
| url | http://dergipark.org.tr/tr/pub/uygur/issue/38119/402178?publisher=adem-oger |
| work_keys_str_mv | AT kubrayıldızaltın uygurturklerinininancveuygulamalarindatoprak |