Urzędnicy sądowi departamentu / izby cywilnej Wileńskiego Sądu Głównego w latach 1802–1853
Lata zaborów to czas przemian zachodzących na terenach całej byłej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W każdej części zaborowej zachodziły określone procesy asymilacyjne z okupującymi je państwami. Unifikacja administracji państwowej na ziemiach polskich wcielonych do Rosji postępowała etapowo. Stosun...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Polish |
| Published: |
Lodz University Press
2023-04-01
|
| Series: | Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/17960 |
| _version_ | 1797837586450874368 |
|---|---|
| author | Jolanta Kowalik |
| author_facet | Jolanta Kowalik |
| author_sort | Jolanta Kowalik |
| collection | DOAJ |
| description | Lata zaborów to czas przemian zachodzących na terenach całej byłej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W każdej części zaborowej zachodziły określone procesy asymilacyjne z okupującymi je państwami. Unifikacja administracji państwowej na ziemiach polskich wcielonych do Rosji postępowała etapowo. Stosunkowo najdłużej przebiegała w systemie prawnym i administracji sądowej. Decyzją Katarzyny II w guberni wileńskiej najważniejszym źródłem prawa pozostał III Statut Litewski, językiem urzędowym nadal był polski, a szlachta zbierała się co trzy lata na sejmiki elekcyjne w celu wyłonienia kandydatów na urzędy ziemskie. Zasady te potwierdzali kolejni carowie zasiadający na rosyjskim tronie. Nieuchronne zmiany w wymiarze sprawiedliwości zaszły za panowania Mikołaja I, a do całkowitego zniesienia polsko-litewskich norm prawnych w guberniach zachodnich doszło ostatecznie w 1840 r.
Celem niniejszego artykułu jest prześledzenie składu personalnego urzędników departamentu cywilnego (następnie izby cywilnej) Wileńskiego Sądu Głównego oraz nakreślenie ich portretu zbiorowego. W analizie będą brane pod uwagę: pochodzenie, wykształcenie, wyznanie, majątek, przebieg kariery, otrzymane nagrody oraz osiągnięte stopnie awansu według obowiązującej w Cesarstwie Rosyjskim tabeli rang. Interpretacja zebranego materiału pozwoli także na prześledzenie procesów zachodzących w sądownictwie guberni wileńskiej pod wpływem zmieniającej się sytuacji politycznej, wynikającej z postępującej rusyfikacji. |
| first_indexed | 2024-04-09T15:28:11Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-a0bdc2d8075a40beaa5eef5cd657b451 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2080-8313 2450-6796 |
| language | Polish |
| last_indexed | 2024-04-09T15:28:11Z |
| publishDate | 2023-04-01 |
| publisher | Lodz University Press |
| record_format | Article |
| series | Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku |
| spelling | doaj.art-a0bdc2d8075a40beaa5eef5cd657b4512023-04-28T11:21:00ZpolLodz University PressStudia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku2080-83132450-67962023-04-012472810.18778/2080-8313.24.0117709Urzędnicy sądowi departamentu / izby cywilnej Wileńskiego Sądu Głównego w latach 1802–1853Jolanta Kowalik0https://orcid.org/0000-0003-4801-5896Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Lata zaborów to czas przemian zachodzących na terenach całej byłej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W każdej części zaborowej zachodziły określone procesy asymilacyjne z okupującymi je państwami. Unifikacja administracji państwowej na ziemiach polskich wcielonych do Rosji postępowała etapowo. Stosunkowo najdłużej przebiegała w systemie prawnym i administracji sądowej. Decyzją Katarzyny II w guberni wileńskiej najważniejszym źródłem prawa pozostał III Statut Litewski, językiem urzędowym nadal był polski, a szlachta zbierała się co trzy lata na sejmiki elekcyjne w celu wyłonienia kandydatów na urzędy ziemskie. Zasady te potwierdzali kolejni carowie zasiadający na rosyjskim tronie. Nieuchronne zmiany w wymiarze sprawiedliwości zaszły za panowania Mikołaja I, a do całkowitego zniesienia polsko-litewskich norm prawnych w guberniach zachodnich doszło ostatecznie w 1840 r. Celem niniejszego artykułu jest prześledzenie składu personalnego urzędników departamentu cywilnego (następnie izby cywilnej) Wileńskiego Sądu Głównego oraz nakreślenie ich portretu zbiorowego. W analizie będą brane pod uwagę: pochodzenie, wykształcenie, wyznanie, majątek, przebieg kariery, otrzymane nagrody oraz osiągnięte stopnie awansu według obowiązującej w Cesarstwie Rosyjskim tabeli rang. Interpretacja zebranego materiału pozwoli także na prześledzenie procesów zachodzących w sądownictwie guberni wileńskiej pod wpływem zmieniającej się sytuacji politycznej, wynikającej z postępującej rusyfikacji.https://czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/17960formularze osobowegubernia wileńskaimperium rosyjskieurzędnicy sądowiwileński sąd główny |
| spellingShingle | Jolanta Kowalik Urzędnicy sądowi departamentu / izby cywilnej Wileńskiego Sądu Głównego w latach 1802–1853 Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku formularze osobowe gubernia wileńska imperium rosyjskie urzędnicy sądowi wileński sąd główny |
| title | Urzędnicy sądowi departamentu / izby cywilnej Wileńskiego Sądu Głównego w latach 1802–1853 |
| title_full | Urzędnicy sądowi departamentu / izby cywilnej Wileńskiego Sądu Głównego w latach 1802–1853 |
| title_fullStr | Urzędnicy sądowi departamentu / izby cywilnej Wileńskiego Sądu Głównego w latach 1802–1853 |
| title_full_unstemmed | Urzędnicy sądowi departamentu / izby cywilnej Wileńskiego Sądu Głównego w latach 1802–1853 |
| title_short | Urzędnicy sądowi departamentu / izby cywilnej Wileńskiego Sądu Głównego w latach 1802–1853 |
| title_sort | urzednicy sadowi departamentu izby cywilnej wilenskiego sadu glownego w latach 1802 1853 |
| topic | formularze osobowe gubernia wileńska imperium rosyjskie urzędnicy sądowi wileński sąd główny |
| url | https://czasopisma.uni.lodz.pl/histspol/article/view/17960 |
| work_keys_str_mv | AT jolantakowalik urzednicysadowidepartamentuizbycywilnejwilenskiegosadugłownegowlatach18021853 |