Modern Çağın Cenderesinde Sanatta Geleneğe Bağlı Kalabilmek (2018 Yeditepe Bienali Münasebetiyle)
Türk Dil Kurumu, gelenekseli “Geleneğe dayanan, gelenekle ilgili olan, ananevi, tradisyonel” şeklinde tarif etmiştir. Bu tariften hareketle Geleneksel sanatlar denince bir geleneği olan, geleneğe bağlı sanat dalları anlaşılır. Ancak bir geleneğe dayanmanın ve bağlanmanın ölçüsünü ayarlamak biraz zor...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Necmettin Erbakan University Press
2022-06-01
|
| Series: | İstem |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2503306 |
| _version_ | 1797403512173232128 |
|---|---|
| author | Aziz Doğanay |
| author_facet | Aziz Doğanay |
| author_sort | Aziz Doğanay |
| collection | DOAJ |
| description | Türk Dil Kurumu, gelenekseli “Geleneğe dayanan, gelenekle ilgili olan, ananevi, tradisyonel” şeklinde tarif etmiştir. Bu tariften hareketle Geleneksel sanatlar denince bir geleneği olan, geleneğe bağlı sanat dalları anlaşılır. Ancak bir geleneğe dayanmanın ve bağlanmanın ölçüsünü ayarlamak biraz zordur. Çünkü geleneksel, durağan bir şey değil aynı zamanda yenilenen bir şeydir. Günümüzde geleneksel adı altında yapılan sanat çalışmalarının birçoğunun geleneksel olup olmadığı bir yana, gerçek manada sanat olup olmadığının da tartışılmasının zamanının geldiği bilinen fakat söylenmekten imtina edilen bir gerçektir. Osmanlı asırlarında Saray'da kurulan ehli-i hiref teşkilâtları sayesinde kadim sanatlarımız usta çırak ilişkisiyle öğretilip, ustabaşı tarafından kontrol ediliyordu. Bu sayede her devrin sanat üslûbu yurt çapında aynı veya benzer özellikleri taşıyabiliyordu. Mahallî sanatkârlar kendilerine has, özgün çalışmalar ortaya koysalar da ekseriyetle merkezî sanat üslûbuna öykünüyordu. Günümüzde merkezî denetimi sağlayacak bir üst teşkilât olmadığı için kadim sanatlarımızda bir çözülme yaşanmış, ortak bir dönem üslûbu geliştirmek yerine, ferdî çalışmalar veya bazı ustaların çevresinde öbeklenmiş grup çalışmaları geleneksel tepsisinde sunulmaktadır. Çoğu zaman bu guruplar veya fertler modern yaklaşımların etkisiyle, millî gelenekten tamamen uzaklaşarak, modern arayışlar içinde ananevî yolunu kaybetmiştir. Bu yazıda modern çağın cenderesine sıkışmış kadim Türk-İslam sanatlarının nereye gittiği sorgulanarak, modern arzu ve hevesler doğrultusunda geldiği son durumu ve sanatkârların geleneksele yaklaşımları ele alınacaktır. |
| first_indexed | 2024-03-09T02:39:36Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-a0e0a5d803e84723bb991cdf74f5e5d7 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1304-0618 2602-408X |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-09T02:39:36Z |
| publishDate | 2022-06-01 |
| publisher | Necmettin Erbakan University Press |
| record_format | Article |
| series | İstem |
| spelling | doaj.art-a0e0a5d803e84723bb991cdf74f5e5d72023-12-06T06:53:01ZengNecmettin Erbakan University Pressİstem1304-06182602-408X2022-06-013912010.31591/istem.1134797370Modern Çağın Cenderesinde Sanatta Geleneğe Bağlı Kalabilmek (2018 Yeditepe Bienali Münasebetiyle)Aziz Doğanay0MARMARA ÜNİVERSİTESİTürk Dil Kurumu, gelenekseli “Geleneğe dayanan, gelenekle ilgili olan, ananevi, tradisyonel” şeklinde tarif etmiştir. Bu tariften hareketle Geleneksel sanatlar denince bir geleneği olan, geleneğe bağlı sanat dalları anlaşılır. Ancak bir geleneğe dayanmanın ve bağlanmanın ölçüsünü ayarlamak biraz zordur. Çünkü geleneksel, durağan bir şey değil aynı zamanda yenilenen bir şeydir. Günümüzde geleneksel adı altında yapılan sanat çalışmalarının birçoğunun geleneksel olup olmadığı bir yana, gerçek manada sanat olup olmadığının da tartışılmasının zamanının geldiği bilinen fakat söylenmekten imtina edilen bir gerçektir. Osmanlı asırlarında Saray'da kurulan ehli-i hiref teşkilâtları sayesinde kadim sanatlarımız usta çırak ilişkisiyle öğretilip, ustabaşı tarafından kontrol ediliyordu. Bu sayede her devrin sanat üslûbu yurt çapında aynı veya benzer özellikleri taşıyabiliyordu. Mahallî sanatkârlar kendilerine has, özgün çalışmalar ortaya koysalar da ekseriyetle merkezî sanat üslûbuna öykünüyordu. Günümüzde merkezî denetimi sağlayacak bir üst teşkilât olmadığı için kadim sanatlarımızda bir çözülme yaşanmış, ortak bir dönem üslûbu geliştirmek yerine, ferdî çalışmalar veya bazı ustaların çevresinde öbeklenmiş grup çalışmaları geleneksel tepsisinde sunulmaktadır. Çoğu zaman bu guruplar veya fertler modern yaklaşımların etkisiyle, millî gelenekten tamamen uzaklaşarak, modern arayışlar içinde ananevî yolunu kaybetmiştir. Bu yazıda modern çağın cenderesine sıkışmış kadim Türk-İslam sanatlarının nereye gittiği sorgulanarak, modern arzu ve hevesler doğrultusunda geldiği son durumu ve sanatkârların geleneksele yaklaşımları ele alınacaktır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2503306geleneksel türk sanatlarıhattezhipminyatür resimyeditepe bienalitraditional turkish artscalligraphyilluminationminiature paintingyeditepe biennial |
| spellingShingle | Aziz Doğanay Modern Çağın Cenderesinde Sanatta Geleneğe Bağlı Kalabilmek (2018 Yeditepe Bienali Münasebetiyle) İstem geleneksel türk sanatları hat tezhip minyatür resim yeditepe bienali traditional turkish arts calligraphy illumination miniature painting yeditepe biennial |
| title | Modern Çağın Cenderesinde Sanatta Geleneğe Bağlı Kalabilmek (2018 Yeditepe Bienali Münasebetiyle) |
| title_full | Modern Çağın Cenderesinde Sanatta Geleneğe Bağlı Kalabilmek (2018 Yeditepe Bienali Münasebetiyle) |
| title_fullStr | Modern Çağın Cenderesinde Sanatta Geleneğe Bağlı Kalabilmek (2018 Yeditepe Bienali Münasebetiyle) |
| title_full_unstemmed | Modern Çağın Cenderesinde Sanatta Geleneğe Bağlı Kalabilmek (2018 Yeditepe Bienali Münasebetiyle) |
| title_short | Modern Çağın Cenderesinde Sanatta Geleneğe Bağlı Kalabilmek (2018 Yeditepe Bienali Münasebetiyle) |
| title_sort | modern cagin cenderesinde sanatta gelenege bagli kalabilmek 2018 yeditepe bienali munasebetiyle |
| topic | geleneksel türk sanatları hat tezhip minyatür resim yeditepe bienali traditional turkish arts calligraphy illumination miniature painting yeditepe biennial |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2503306 |
| work_keys_str_mv | AT azizdoganay moderncagıncenderesindesanattagelenegebaglıkalabilmek2018yeditepebienalimunasebetiyle |