Шымкент қаласы аумағындағы антропотопонимикалық әпсаналардың поэтологиялық пішіні
Мақалада Шымкент қаласы аумағында орналасқан Ұлы Жібек жолының тарихи топонимдерінің атаулары зерттеледі. Топонимдерді атауда этникалық тілдің қорына сіңген және халықтың мәдениеті мен тұрмысында ерекше көркемдік-танымдық мәні бар фольклорлық материалдың маңызы зор. Сондықтан топонимиканы лингвис...
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
L.N. Gumilyov Eurasian National University
2022-06-01
|
| Series: | Turkic Studies Journal |
| Online Access: | https://tsj.enu.kz/index.php/new/article/view/147 |
| _version_ | 1797347296534331392 |
|---|---|
| author | Zhanat Aimukhambet Marzhan Mirazova Kuanyshbek Kenzhalin |
| author_facet | Zhanat Aimukhambet Marzhan Mirazova Kuanyshbek Kenzhalin |
| author_sort | Zhanat Aimukhambet |
| collection | DOAJ |
| description |
Мақалада Шымкент қаласы аумағында орналасқан Ұлы Жібек жолының
тарихи топонимдерінің атаулары зерттеледі. Топонимдерді атауда этникалық
тілдің қорына сіңген және халықтың мәдениеті мен тұрмысында ерекше
көркемдік-танымдық мәні бар фольклорлық материалдың маңызы зор.
Сондықтан топонимиканы лингвистикалық аспектіде ғана емес, әдебиеттануда,
фольклорда тарихи дереккөздер негізінде зерттеу өзекті және сұранысқа
ие. Бұл мақалада Шымкент қаласының Қошқар ата, Субұрған ата, Дәруіш
ата, Қамбар ата сынды тарихи орындарының атаулары антропотопономика
тұрғысынан зерделенді.
Антропотопонимия кісі аттарына, мифологиялық кейіпкерлерге, халықтық
мифтер мен аңыздарға байланысты нысандарды және елді мекен атауларын
зерттейді. Мақаламызда тарихи тұлғалардың, фольклорлық-мифологиялық
қаһармандардың, әпсана кейіпкерлерінің есімдерімен байланысты топо-
нимдерді де антропотопонимикалық деп таныдық.
Мақала авторлары фольклорлық мәтіндерді мотивтік салыстыру
негізінде жекелеген жер-су атауларының антропотопонимиялық әпсаналарда
бейнеленуін және ерекше ісімен ел жадында сақталған тұлғалардың
әңгімелерін қарастырады. Шетел әдебиеттануында «поэтикалық ономастика»
деген ұғым бар екені ескеріліп, бұл ұғымның пайда болуы фольклорлық
топонимдердің көркемдік құрылымы мен ондағы қолданылған бейнелеу
тәсілдеріне байланысты екені көрсетілді.
Зерттеу нысанына алынған әпсаналарды талдау нәтижесінде Ұлы Жібек
жолының тек сауда қатынасы ғана емес, мәдени-рухани байланыста да
маңызды қызмет атқарғандығына назар аударылды.
|
| first_indexed | 2024-03-08T11:45:43Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-a5a208b21cd344b49be70e1400501c08 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2664-5157 2708-7360 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-08T11:45:43Z |
| publishDate | 2022-06-01 |
| publisher | L.N. Gumilyov Eurasian National University |
| record_format | Article |
| series | Turkic Studies Journal |
| spelling | doaj.art-a5a208b21cd344b49be70e1400501c082024-01-24T19:45:35ZengL.N. Gumilyov Eurasian National UniversityTurkic Studies Journal2664-51572708-73602022-06-014210.32523/2664-5157-2022-2-7-21Шымкент қаласы аумағындағы антропотопонимикалық әпсаналардың поэтологиялық пішіні Zhanat Aimukhambet 0Marzhan Mirazova 1Kuanyshbek Kenzhalin 2Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Мақалада Шымкент қаласы аумағында орналасқан Ұлы Жібек жолының тарихи топонимдерінің атаулары зерттеледі. Топонимдерді атауда этникалық тілдің қорына сіңген және халықтың мәдениеті мен тұрмысында ерекше көркемдік-танымдық мәні бар фольклорлық материалдың маңызы зор. Сондықтан топонимиканы лингвистикалық аспектіде ғана емес, әдебиеттануда, фольклорда тарихи дереккөздер негізінде зерттеу өзекті және сұранысқа ие. Бұл мақалада Шымкент қаласының Қошқар ата, Субұрған ата, Дәруіш ата, Қамбар ата сынды тарихи орындарының атаулары антропотопономика тұрғысынан зерделенді. Антропотопонимия кісі аттарына, мифологиялық кейіпкерлерге, халықтық мифтер мен аңыздарға байланысты нысандарды және елді мекен атауларын зерттейді. Мақаламызда тарихи тұлғалардың, фольклорлық-мифологиялық қаһармандардың, әпсана кейіпкерлерінің есімдерімен байланысты топо- нимдерді де антропотопонимикалық деп таныдық. Мақала авторлары фольклорлық мәтіндерді мотивтік салыстыру негізінде жекелеген жер-су атауларының антропотопонимиялық әпсаналарда бейнеленуін және ерекше ісімен ел жадында сақталған тұлғалардың әңгімелерін қарастырады. Шетел әдебиеттануында «поэтикалық ономастика» деген ұғым бар екені ескеріліп, бұл ұғымның пайда болуы фольклорлық топонимдердің көркемдік құрылымы мен ондағы қолданылған бейнелеу тәсілдеріне байланысты екені көрсетілді. Зерттеу нысанына алынған әпсаналарды талдау нәтижесінде Ұлы Жібек жолының тек сауда қатынасы ғана емес, мәдени-рухани байланыста да маңызды қызмет атқарғандығына назар аударылды. https://tsj.enu.kz/index.php/new/article/view/147 |
| spellingShingle | Zhanat Aimukhambet Marzhan Mirazova Kuanyshbek Kenzhalin Шымкент қаласы аумағындағы антропотопонимикалық әпсаналардың поэтологиялық пішіні Turkic Studies Journal |
| title | Шымкент қаласы аумағындағы антропотопонимикалық әпсаналардың поэтологиялық пішіні |
| title_full | Шымкент қаласы аумағындағы антропотопонимикалық әпсаналардың поэтологиялық пішіні |
| title_fullStr | Шымкент қаласы аумағындағы антропотопонимикалық әпсаналардың поэтологиялық пішіні |
| title_full_unstemmed | Шымкент қаласы аумағындағы антропотопонимикалық әпсаналардың поэтологиялық пішіні |
| title_short | Шымкент қаласы аумағындағы антропотопонимикалық әпсаналардың поэтологиялық пішіні |
| title_sort | шымкент қаласы аумағындағы антропотопонимикалық әпсаналардың поэтологиялық пішіні |
| url | https://tsj.enu.kz/index.php/new/article/view/147 |
| work_keys_str_mv | AT zhanataimukhambet šymkentkˌalasyaumaġyndaġyantropotoponimikalykˌəpsanalardyңpoétologiâlykˌpíšíní AT marzhanmirazova šymkentkˌalasyaumaġyndaġyantropotoponimikalykˌəpsanalardyңpoétologiâlykˌpíšíní AT kuanyshbekkenzhalin šymkentkˌalasyaumaġyndaġyantropotoponimikalykˌəpsanalardyңpoétologiâlykˌpíšíní |