Domniemany cmentarz ludności ewangelickiej i mennonickiej w Pniu w świetle badań archeologicznych
Cmentarzysko w miejscowości Pień (stanowisko 9), leżące w zachodniej części ziemi chełmińskiej, jest pozostałością jednej z nowożytnych nekropoli, na której stwierdzono groby o niejednoznacznej przynależności do określonej grupy wyznaniowej, chociaż można sądzić, że chowano tam protestantów. Ratowni...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences
2018-01-01
|
| Series: | Kwartalnik Historii Kultury Materialnej |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/1017 |
| _version_ | 1818567398208307200 |
|---|---|
| author | Dariusz Poliński |
| author_facet | Dariusz Poliński |
| author_sort | Dariusz Poliński |
| collection | DOAJ |
| description | Cmentarzysko w miejscowości Pień (stanowisko 9), leżące w zachodniej części ziemi chełmińskiej, jest pozostałością jednej z nowożytnych nekropoli, na której stwierdzono groby o niejednoznacznej przynależności do określonej grupy wyznaniowej, chociaż można sądzić, że chowano tam protestantów. Ratownicze prace archeologiczne na tym stanowisku zostały przeprowadzone w latach 2005-2009. Nekropola była użytkowana we wczesnym średniowieczu oraz w okresie nowożytnym, zapewne od końca XVI wieku, być może nawet do przełomu XVIII i XIX w. W artykule zostały zreferowane najistotniejsze wyniki prac badawczych nad nowożytną fazą cmentarza w Pniu, w tym interpretacje niektórych zaobserwowanych zwyczajów pogrzebowych. Miało to pomóc w ustaleniu, czy teza o ewangelickim charakterze badanego cmentarza jest uzasadniona. Na podstawie przeprowadzonych badań nie jest możliwe jednoznaczne przyporządkowanie go do konkretnej grupy wyznaniowej. Jednakże niektóre elementy, a szczególnie brak dewocjonaliów, wskazują, że chowano tam protestantów (ewangelików), przypuszczalnie nawet mennonitów. Problem pobytu Olędrów oraz mennonitów w Pniu i okolicach, a także ich domniemanych pochówków na nekropoli pieńskiej, wymaga dalszych, szczegółowych studiów, przede wszystkim kwerendy w źródłach pisanych. Niezależnie od tej kluczowej kwestii, uzyskane do tej pory wyniki stanowią ważne uzupełnienie obrazu nowożytnego obrządku pogrzebowego w strefie wiejskiej ziem Polski, a mogą być znaczącym wkładem w rozwój tzw. archeologii protestantyzmu, jednego z nowych nurtów w polskiej archeologii historycznej. |
| first_indexed | 2024-12-14T06:22:53Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-a8dda99086844ca6af23b96a74b0ed37 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0023-5881 2719-6496 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-12-14T06:22:53Z |
| publishDate | 2018-01-01 |
| publisher | Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences |
| record_format | Article |
| series | Kwartalnik Historii Kultury Materialnej |
| spelling | doaj.art-a8dda99086844ca6af23b96a74b0ed372022-12-21T23:13:46ZengInstitute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of SciencesKwartalnik Historii Kultury Materialnej0023-58812719-64962018-01-01663Domniemany cmentarz ludności ewangelickiej i mennonickiej w Pniu w świetle badań archeologicznychDariusz Poliński0Instytut Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. Szosa Bydgoska 44, 87-100 ToruńCmentarzysko w miejscowości Pień (stanowisko 9), leżące w zachodniej części ziemi chełmińskiej, jest pozostałością jednej z nowożytnych nekropoli, na której stwierdzono groby o niejednoznacznej przynależności do określonej grupy wyznaniowej, chociaż można sądzić, że chowano tam protestantów. Ratownicze prace archeologiczne na tym stanowisku zostały przeprowadzone w latach 2005-2009. Nekropola była użytkowana we wczesnym średniowieczu oraz w okresie nowożytnym, zapewne od końca XVI wieku, być może nawet do przełomu XVIII i XIX w. W artykule zostały zreferowane najistotniejsze wyniki prac badawczych nad nowożytną fazą cmentarza w Pniu, w tym interpretacje niektórych zaobserwowanych zwyczajów pogrzebowych. Miało to pomóc w ustaleniu, czy teza o ewangelickim charakterze badanego cmentarza jest uzasadniona. Na podstawie przeprowadzonych badań nie jest możliwe jednoznaczne przyporządkowanie go do konkretnej grupy wyznaniowej. Jednakże niektóre elementy, a szczególnie brak dewocjonaliów, wskazują, że chowano tam protestantów (ewangelików), przypuszczalnie nawet mennonitów. Problem pobytu Olędrów oraz mennonitów w Pniu i okolicach, a także ich domniemanych pochówków na nekropoli pieńskiej, wymaga dalszych, szczegółowych studiów, przede wszystkim kwerendy w źródłach pisanych. Niezależnie od tej kluczowej kwestii, uzyskane do tej pory wyniki stanowią ważne uzupełnienie obrazu nowożytnego obrządku pogrzebowego w strefie wiejskiej ziem Polski, a mogą być znaczącym wkładem w rozwój tzw. archeologii protestantyzmu, jednego z nowych nurtów w polskiej archeologii historycznej.https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/1017Pieńcmentarzźródłaprotestanciarcheologianowożytność |
| spellingShingle | Dariusz Poliński Domniemany cmentarz ludności ewangelickiej i mennonickiej w Pniu w świetle badań archeologicznych Kwartalnik Historii Kultury Materialnej Pień cmentarz źródła protestanci archeologia nowożytność |
| title | Domniemany cmentarz ludności ewangelickiej i mennonickiej w Pniu w świetle badań archeologicznych |
| title_full | Domniemany cmentarz ludności ewangelickiej i mennonickiej w Pniu w świetle badań archeologicznych |
| title_fullStr | Domniemany cmentarz ludności ewangelickiej i mennonickiej w Pniu w świetle badań archeologicznych |
| title_full_unstemmed | Domniemany cmentarz ludności ewangelickiej i mennonickiej w Pniu w świetle badań archeologicznych |
| title_short | Domniemany cmentarz ludności ewangelickiej i mennonickiej w Pniu w świetle badań archeologicznych |
| title_sort | domniemany cmentarz ludnosci ewangelickiej i mennonickiej w pniu w swietle badan archeologicznych |
| topic | Pień cmentarz źródła protestanci archeologia nowożytność |
| url | https://journals.iaepan.pl/khkm/article/view/1017 |
| work_keys_str_mv | AT dariuszpolinski domniemanycmentarzludnosciewangelickiejimennonickiejwpniuwswietlebadanarcheologicznych |