ارتباط اخلاق و زیباییشناسی در فلسفه هیوم
اخلاق و زیباییشناسی همواره در مباحث فلسفه جایگاهی ویژه داشتهاند؛ معیار تشخیص و ارتباط آنها نیز از دغدغههای فیلسوفان بوده است. اغلب فیلسوفان معتقدند این معیار، توسط عقل تعیین میشود، اما هیوم در اینباره نظری جدید و بدیع آورده و معتقد است که آنها بر احساس و ذوق مبتنی بوده و از یک جنساند. از نظر...
| Main Authors: | , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
University of Tabriz, Faculty of Literature and Forigen Languages
2019-06-01
|
| Series: | Journal of Philosophical Investigations |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://philosophy.tabrizu.ac.ir/article_8889_c04167c90ecad7f3c18d3de1a3cb817b.pdf |
| _version_ | 1797723859325026304 |
|---|---|
| author | ذوالفقار همتی سیدمصطفی شهرآیینی جلال پیکانی محمود صوفیانی |
| author_facet | ذوالفقار همتی سیدمصطفی شهرآیینی جلال پیکانی محمود صوفیانی |
| author_sort | ذوالفقار همتی |
| collection | DOAJ |
| description | اخلاق و زیباییشناسی همواره در مباحث فلسفه جایگاهی ویژه داشتهاند؛ معیار تشخیص و ارتباط آنها نیز از دغدغههای فیلسوفان بوده است. اغلب فیلسوفان معتقدند این معیار، توسط عقل تعیین میشود، اما هیوم در اینباره نظری جدید و بدیع آورده و معتقد است که آنها بر احساس و ذوق مبتنی بوده و از یک جنساند. از نظر او در اخلاق، هرآنچه به واسطة زیبایی و یا فایده، لذت به بار آورد، امری فضیلتمند به شمار میآید. فایدهمندی نیز گاهی بهطور مستقیم و گاهی نیز بهواسطه زیبایی و بهدلیل اینکه زیبا مینماید، لذت به وجود میآورد. همچنین زیبایی نیز بر اساس نظر هیوم، امری ذهنی و وابسته به لذت است؛ پس لذت و رنج مبنای ذوق برای تشخیص فضیلت و رذیلت اخلاقی و ارزش اثر هنری است. ما در اینمقاله ابتدا ارتباط اخلاق و زیباییشناسی را از چهار جنبه مختلف با یکدیگر مقایسه کرده؛ سپس با تکیه بر دیدگاه مفسران شاخص هیوم، نسبت زیبایی و اخلاق را در فلسفه او بررسی کرده و نهایتاً از این دیدگاه دفاع میکنیم که زیبایی از مولفههای مهم تبیین اخلاق در نظام فلسفی هیوم است، اما زیباییشناسی به طور کلی بر اخلاق تفوق ندارد؛ در نتیجه در این مقاله از «اصالت اخلاق» در مقابل «اصالت زیباییشناسی» دفاع شده است. |
| first_indexed | 2024-03-12T10:07:37Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-a9a79ceb2efa486f8a2a09b3a900a075 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2251-7960 2423-4419 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-12T10:07:37Z |
| publishDate | 2019-06-01 |
| publisher | University of Tabriz, Faculty of Literature and Forigen Languages |
| record_format | Article |
| series | Journal of Philosophical Investigations |
| spelling | doaj.art-a9a79ceb2efa486f8a2a09b3a900a0752023-09-02T11:06:09ZengUniversity of Tabriz, Faculty of Literature and Forigen LanguagesJournal of Philosophical Investigations2251-79602423-44192019-06-0113263954178889ارتباط اخلاق و زیباییشناسی در فلسفه هیومذوالفقار همتی0سیدمصطفی شهرآیینی1جلال پیکانی2محمود صوفیانی3فلسفه، موسسه پژوهشی سه علامه، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.دانشیار گروه فلسفه دانشگاه تبریزدانشیار دانشگاه پیام نور تبریزاستادیار گروه فلسفه دانشگاه تبریزاخلاق و زیباییشناسی همواره در مباحث فلسفه جایگاهی ویژه داشتهاند؛ معیار تشخیص و ارتباط آنها نیز از دغدغههای فیلسوفان بوده است. اغلب فیلسوفان معتقدند این معیار، توسط عقل تعیین میشود، اما هیوم در اینباره نظری جدید و بدیع آورده و معتقد است که آنها بر احساس و ذوق مبتنی بوده و از یک جنساند. از نظر او در اخلاق، هرآنچه به واسطة زیبایی و یا فایده، لذت به بار آورد، امری فضیلتمند به شمار میآید. فایدهمندی نیز گاهی بهطور مستقیم و گاهی نیز بهواسطه زیبایی و بهدلیل اینکه زیبا مینماید، لذت به وجود میآورد. همچنین زیبایی نیز بر اساس نظر هیوم، امری ذهنی و وابسته به لذت است؛ پس لذت و رنج مبنای ذوق برای تشخیص فضیلت و رذیلت اخلاقی و ارزش اثر هنری است. ما در اینمقاله ابتدا ارتباط اخلاق و زیباییشناسی را از چهار جنبه مختلف با یکدیگر مقایسه کرده؛ سپس با تکیه بر دیدگاه مفسران شاخص هیوم، نسبت زیبایی و اخلاق را در فلسفه او بررسی کرده و نهایتاً از این دیدگاه دفاع میکنیم که زیبایی از مولفههای مهم تبیین اخلاق در نظام فلسفی هیوم است، اما زیباییشناسی به طور کلی بر اخلاق تفوق ندارد؛ در نتیجه در این مقاله از «اصالت اخلاق» در مقابل «اصالت زیباییشناسی» دفاع شده است.https://philosophy.tabrizu.ac.ir/article_8889_c04167c90ecad7f3c18d3de1a3cb817b.pdfهیوماخلاقزیبایی‌شناسیذوقاحساس |
| spellingShingle | ذوالفقار همتی سیدمصطفی شهرآیینی جلال پیکانی محمود صوفیانی ارتباط اخلاق و زیباییشناسی در فلسفه هیوم Journal of Philosophical Investigations هیوم اخلاق زیباییشناسی ذوق احساس |
| title | ارتباط اخلاق و زیباییشناسی در فلسفه هیوم |
| title_full | ارتباط اخلاق و زیباییشناسی در فلسفه هیوم |
| title_fullStr | ارتباط اخلاق و زیباییشناسی در فلسفه هیوم |
| title_full_unstemmed | ارتباط اخلاق و زیباییشناسی در فلسفه هیوم |
| title_short | ارتباط اخلاق و زیباییشناسی در فلسفه هیوم |
| title_sort | ارتباط اخلاق و زیباییشناسی در فلسفه هیوم |
| topic | هیوم اخلاق زیباییشناسی ذوق احساس |
| url | https://philosophy.tabrizu.ac.ir/article_8889_c04167c90ecad7f3c18d3de1a3cb817b.pdf |
| work_keys_str_mv | AT dẖwạlfqạrhmty ạrtbạṭạkẖlạqwzybạyysẖnạsydrflsfhhywm AT sydmṣṭfysẖhrậyyny ạrtbạṭạkẖlạqwzybạyysẖnạsydrflsfhhywm AT jlạlpyḵạny ạrtbạṭạkẖlạqwzybạyysẖnạsydrflsfhhywm AT mḥmwdṣwfyạny ạrtbạṭạkẖlạqwzybạyysẖnạsydrflsfhhywm |