Murat Ak. Şair ve Peygamber Naʻt Geleneğinde Hz. Peygamber İmgesi. İstanbul: KETEBE Yayınları / Publishing, 2018
Edebî türler bağlamında Hz. Peygamber; doğumu (mevlid), mucizeleri (miʻrâciyye), fazileti (fazîletnâme), risâleti (bi’setnâme), savaşları (gazavât), sözleri (kırk, yüz, bin hadîs), fizikî ve ahlakî yönleriyle şemâili (şemâil, hilye), isimleri-sıfatları (esmâ-i nebî, evsâf-ı nebî), nesebi (neseb-i şe...
Main Author: | |
---|---|
Format: | Article |
Language: | Arabic |
Published: |
Atatürk University
2019-12-01
|
Series: | İlahiyat Tetkikleri Dergisi |
Subjects: | |
Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilted/issue/51362/595788?publisher=atauni |
Summary: | Edebî türler bağlamında Hz. Peygamber;
doğumu (mevlid), mucizeleri (miʻrâciyye), fazileti
(fazîletnâme), risâleti (bi’setnâme), savaşları (gazavât), sözleri (kırk, yüz,
bin hadîs), fizikî ve ahlakî yönleriyle şemâili (şemâil, hilye),
isimleri-sıfatları (esmâ-i nebî, evsâf-ı nebî), nesebi (neseb-i şerîf), vefatı
(vefât-ı nebî) kısacası hayatının (siyer/sîre) tüm yönleri mensûr, manzûm,
manzûm-mensûr gibi tarzlarla çeşitli şekillerde ele alınmıştır. Bunların
dışında ilk dönem ürünlerinden itibaren Türk İslam Edebiyatında O’nu övmek
maksadıyla hemen her şair tarafından kaleme alınan naʻtların
nitelik ve nicelik itibariyle Hz. Peygamber ile ilgili edebî türler içerisinde
ayrı bir yeri bulunmaktadır. Bu türün özellikle nicelik bakımından ön plana
çıkmasında; Hz. Peygamber’e duyulan derin sevginin tezahür etmesinin yanı sıra
İslâmî telîf tertibinde kitaplara besmele ve hamdelenin yanı sıra salvele ile
başlanması, dîvân ya da mesnevîlere tevhîd ve münâcâttan sonra naʻt
ile devam edilmesi geleneği de etki etmiştir. Hatta edebî eser özelinde her
şair naʻt yazmaya çalıştığı gibi tertip ettikleri
eserlerini sadece naʻtlardan oluşturan (dîvân-ı nuʻût)
şairler de mevcuttur. Ayrıca farklı şairlerin gerek dinî gerekse de tasavvufî
biçim ve muhtevayla kaleme aldıkları naʻtların derlenerek naʻt
mecmualarının oluşturulduğu da görülmektedir. Tanıtmaya
ve değerlendirmeye temel alınan eserin de hareket merkezini bu mecmualarda yer
alan naʻtlar oluşturmaktadır.
Tasavvuf düşüncesindeki Hz. Peygamber telakkisinin/tasavvururun Türk İslam
toplumuna, kültürüne özelde ise naʻtlara
etkisinin ve kaynaklığının yansımasını hedef alan çalışma; varlık, bilgi ve
ahlak konuları ekseninde naʻt
yazarlarının, metinlerini oluştururken temellerine bu düşünceden neleri
koyduklarını ilmî veriler ışığında ve örnekler eşliğinde ele almaktadır. |
---|---|
ISSN: | 2458-7508 2602-3946 |