Hünkâr Mahfillerinin Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Osmanlı Dönemi Örnekleri
Bu çalışmada sanat ve mimarlık tarihi terminolojisinde yaygın bir kullanıma sahip olan “maksure/hünkâr mahfili” terimi, hünkâr mahfillerinin ortaya çıkışı, ilk örnekleri ile hünkâr mahfillerinin Selçuklu ve Osmanlımimarlığındaki gelişimi üzerinde durulacaktır. “Toplanılacak yer, toplantıyeri” anlamı...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Selçuk University
2013-02-01
|
| Series: | Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1724673 |
| _version_ | 1797686444458770432 |
|---|---|
| author | Mustafa Çetinaslan |
| author_facet | Mustafa Çetinaslan |
| author_sort | Mustafa Çetinaslan |
| collection | DOAJ |
| description | Bu çalışmada sanat ve mimarlık tarihi terminolojisinde yaygın bir kullanıma sahip olan “maksure/hünkâr mahfili” terimi, hünkâr mahfillerinin ortaya çıkışı, ilk örnekleri ile hünkâr mahfillerinin Selçuklu ve Osmanlımimarlığındaki gelişimi üzerinde durulacaktır. “Toplanılacak yer, toplantıyeri” anlamına gelen mahfil terimi ile cami harimi içerisinde özel konuma sahip alanlar tanımlanmaktadır. Mahfil olarak adlandırılan mimari kuruluşlar, etrafıparmaklıklarla çevrili ya da yerden yüksek olarak yapılmışlardır. Genel olarak farklıişlevlere uygun olarak biçimlendirilmişmüezzin, bey-hünkâr ve kadınlar mahfili olmak üzere üç çeşit mahfilden söz etmek mümkün olmakla birlikte; bu çalışmada sadece hünkâr mahfilleri incelenecektir. Hz. Muhammed döneminde yaptırılan Mescid-i Nebevi’de bulunmayan maksure/hünkâr mahfilleri, halifelere karşıgerçekleştirilen suikast girişimlerinin sonucunda bir zorunluluk olarak doğmuştur. Devlet başkanının hayatının korunmasına yönelik bir mecburiyetin sonucunda ortaya çıkan cami içerisindeki bu birimler, dinin siyasallaşmasısürecinde özellikle 11. ve 12. yüzyıllarda yaygınlık kazanmışlardır. Anadolu’da Selçuklu döneminde inşa edilen camilerde görülmeye başlanan hünkâr mahfilleri, Osmanlıdöneminde Sultanlar tarafından yaptırılan camilerin tamamında yer bulan önemli mimari kuruluşlar halini almışlar ve asıl gelişimlerini de Osmanlımimarlığında göstermişlerdir. Özellikle Osmanlıbaşkentlerindeki camilerde inşa edilen hünkâr mahfilleri, inşa edildikleri dönemin mimari ve tasarım anlayışınıen iyi şekilde yansıtan birimler olmanın yanında; çeşitli sembolik ögelerle de donatılarak, siyasi otoritenin cami içerisindeki yansımasıolmuşlardır. |
| first_indexed | 2024-03-12T01:05:11Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-aaa458ff02c84f86b914977b712659e9 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2667-4750 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-03-12T01:05:11Z |
| publishDate | 2013-02-01 |
| publisher | Selçuk University |
| record_format | Article |
| series | Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi |
| spelling | doaj.art-aaa458ff02c84f86b914977b712659e92023-09-14T08:49:23ZengSelçuk UniversitySelçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi2667-47502013-02-01296174154Hünkâr Mahfillerinin Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Osmanlı Dönemi ÖrnekleriMustafa Çetinaslan0Selçuk ÜniversitesiBu çalışmada sanat ve mimarlık tarihi terminolojisinde yaygın bir kullanıma sahip olan “maksure/hünkâr mahfili” terimi, hünkâr mahfillerinin ortaya çıkışı, ilk örnekleri ile hünkâr mahfillerinin Selçuklu ve Osmanlımimarlığındaki gelişimi üzerinde durulacaktır. “Toplanılacak yer, toplantıyeri” anlamına gelen mahfil terimi ile cami harimi içerisinde özel konuma sahip alanlar tanımlanmaktadır. Mahfil olarak adlandırılan mimari kuruluşlar, etrafıparmaklıklarla çevrili ya da yerden yüksek olarak yapılmışlardır. Genel olarak farklıişlevlere uygun olarak biçimlendirilmişmüezzin, bey-hünkâr ve kadınlar mahfili olmak üzere üç çeşit mahfilden söz etmek mümkün olmakla birlikte; bu çalışmada sadece hünkâr mahfilleri incelenecektir. Hz. Muhammed döneminde yaptırılan Mescid-i Nebevi’de bulunmayan maksure/hünkâr mahfilleri, halifelere karşıgerçekleştirilen suikast girişimlerinin sonucunda bir zorunluluk olarak doğmuştur. Devlet başkanının hayatının korunmasına yönelik bir mecburiyetin sonucunda ortaya çıkan cami içerisindeki bu birimler, dinin siyasallaşmasısürecinde özellikle 11. ve 12. yüzyıllarda yaygınlık kazanmışlardır. Anadolu’da Selçuklu döneminde inşa edilen camilerde görülmeye başlanan hünkâr mahfilleri, Osmanlıdöneminde Sultanlar tarafından yaptırılan camilerin tamamında yer bulan önemli mimari kuruluşlar halini almışlar ve asıl gelişimlerini de Osmanlımimarlığında göstermişlerdir. Özellikle Osmanlıbaşkentlerindeki camilerde inşa edilen hünkâr mahfilleri, inşa edildikleri dönemin mimari ve tasarım anlayışınıen iyi şekilde yansıtan birimler olmanın yanında; çeşitli sembolik ögelerle de donatılarak, siyasi otoritenin cami içerisindeki yansımasıolmuşlardır.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1724673maksuremahfilhünkâr mahfiliosmanlıcamileriterminolojimaksuremahfilhünkâr mahfiliottoman mosqueterminology the type of research: research |
| spellingShingle | Mustafa Çetinaslan Hünkâr Mahfillerinin Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Osmanlı Dönemi Örnekleri Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi maksure mahfil hünkâr mahfili osmanlıcamileri terminoloji maksure mahfil hünkâr mahfili ottoman mosque terminology the type of research: research |
| title | Hünkâr Mahfillerinin Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Osmanlı Dönemi Örnekleri |
| title_full | Hünkâr Mahfillerinin Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Osmanlı Dönemi Örnekleri |
| title_fullStr | Hünkâr Mahfillerinin Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Osmanlı Dönemi Örnekleri |
| title_full_unstemmed | Hünkâr Mahfillerinin Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Osmanlı Dönemi Örnekleri |
| title_short | Hünkâr Mahfillerinin Ortaya Çıkışı, Gelişimi ve Osmanlı Dönemi Örnekleri |
| title_sort | hunkar mahfillerinin ortaya cikisi gelisimi ve osmanli donemi ornekleri |
| topic | maksure mahfil hünkâr mahfili osmanlıcamileri terminoloji maksure mahfil hünkâr mahfili ottoman mosque terminology the type of research: research |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1724673 |
| work_keys_str_mv | AT mustafacetinaslan hunkarmahfillerininortayacıkısıgelisimiveosmanlıdonemiornekleri |