KONYA MÜZESİNDE BULUNAN İLHANLI HÜKÜMDARI EBU SAİD BAHADIR HAN DÖNEMİNE AİT SİKKELERDEN ÖRNEKLER
Konya Müzesi'nde müze envanterine kayıtlı İlhanlı hükümdarı Ebû Said Bahadır Han'a ait sikke örnekleri çalışılmıştır. İlhanlılar (İran Moğolları) H.654-744 M. (1256-1344) tarihleri arasında Ortadoğu (İran) ve Anadolu'da hüküm sürmüşlerdir. İlk Hanları ve Hülâgû Han'...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Necmettin Erbakan University Press
2017-12-01
|
| Series: | İstem |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/394764 |
| Summary: | Konya
Müzesi'nde müze envanterine kayıtlı İlhanlı hükümdarı Ebû Said Bahadır Han'a
ait sikke örnekleri çalışılmıştır.
İlhanlılar (İran Moğolları)
H.654-744 M. (1256-1344) tarihleri arasında Ortadoğu (İran) ve Anadolu'da hüküm
sürmüşlerdir. İlk Hanları ve Hülâgû Han'dır.
Argun Han ve Keyhatu Han döneminde
ekonomik krizler ve düzensizlikler dolayısıyla altın piyasadan çekilmiştir.
Gâzân Mahmud Han'ın ıslahatlarıyla yine ortaya çıkmıştır. Gâzân Mahmud'un cülûsu H.693 (M.1293) te dir. Gâzân Mahmud H.694'te
(m.1294) Müslümanlığı kabul edip; adına hutbe okutarak, cülûs ettikten sonra
"Gazanus" ismi altında yüksek ayarlı vasat bir altın sikke
bastırmıştır. Bu tarz sikkeler bilhassa Bizans Devletince de iyi
karşılanmıştır.
Ebû Said Bahadır Han zamanında altın
sikkeler düzenini tamamen kaybetmiş durumdadır. İlhanlı sikkelerinde
kompozisyon genel olarak yazı ön plandadır. Bunun yanında geometriksel bezeme
kullanılmıştır. İnci dizisi birçok kompozisyon da yer almaktadır. Musul,
Tebriz, Berda, Medinet-Gence, Amasya, Bağdad, Erzincan, Medineti-Konya gibi
birçok şehirde sikke bastırmışlardır. İlhanlılar devrinde en çok sikke bastıran
Sultan Ebû Said Bahadır Han olmuştur.
İlhanlı
Devletinin son hanı Anuşirvan'dır. Hangi tarihe kadar hükümran olduğu belli
değildir. Bununla beraber kendisinin H.754 (M.1344) tarihli adına kesilmiş
sikkesi bulunmuş olduğundan, bazı tarihçiler bu seneyi İlhanlıların yıkılış
tarihi olarak gösterirler. İlhanlıların yıkılışı sırasında bir takım rakip
hanlar, serdârlar, vezirler ve sâir erkân devlet işlerine müdahaleye başlamışlar,
birbirlerine besledikleri kin ve kıskançlıktan dolayı memleket için hakiki bir
tehlike teşkil etmişlerdir. Rakip hanların sonuncusu Anuşirvan’dır.
İlhanlı
devletinin maliyesinin temelini gümüş madeninden kesilen sikkeler oluşturur.
Sikke devletin kontrolü altında kesilmiştir. Altın sikke alışverişlerde
kullanılmayıp bilhassa bazı merasimlerde kullanılmıştır. Moğollar devrinde gümüş, altın para
hesaplarında dinar, dirhem, miskal, tenke, baliş, tümen kullanıldığı
bilinmektedir.
Sikkeler
bir devletin inanç düşüncelerini yansıtmaktadır. Sikkelerde görülen bir çok öğe
diğer sanat dallarındaki öğelerle paralellik gösterir. Orta Asya, Şamanizm,
İslâm, Geç Antik ve Bizans etkilerinin görülmesine rağmen bütün bu etkileşimler
özümlenerek kendine has özgün sanat anlayışları ortaya çıkarmıştır. |
|---|---|
| ISSN: | 1304-0618 2602-408X |