تعیین مناطق مستعد سیل‌خیزی با استفاده از مدل‌های تصمیمگیری چند معیاره در منطقه باقران بیرجند
سیل در مناطق خشک و نیمهخشک به دلیل بارشهای رگباری و کمبود پوشش گیاهی بیشتر اتفاق میافتد و باعث خسارت جانی و مالی زیادی در کل جهان میشود؛ بنابراین تعیین مناطق مولد سیل و مناطق پرخطر میتواند کمک زیادی در مدیریت و کنترل سیل داشته باشد. این تحقیق برای تعیین مناطق مستعد سیل‌خیزی با استفاده از روشه...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2022-07-01
|
| Series: | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://geoeh.um.ac.ir/article_41536_6f1780ea27d17246386ab2c757755020.pdf |
| _version_ | 1797905480189739008 |
|---|---|
| author | جواد چزگی فرشید جهانبخشی |
| author_facet | جواد چزگی فرشید جهانبخشی |
| author_sort | جواد چزگی |
| collection | DOAJ |
| description | سیل در مناطق خشک و نیمهخشک به دلیل بارشهای رگباری و کمبود پوشش گیاهی بیشتر اتفاق میافتد و باعث خسارت جانی و مالی زیادی در کل جهان میشود؛ بنابراین تعیین مناطق مولد سیل و مناطق پرخطر میتواند کمک زیادی در مدیریت و کنترل سیل داشته باشد. این تحقیق برای تعیین مناطق مستعد سیل‌خیزی با استفاده از روشهای تصمیمگیری چند معیاره در منطقه باقران شهرستان بیرجند استان خراسان جنوبی انجام گرفت. ابتدا 10 پارامتر مؤثر در سیل‌خیزی بر اساس نظرات کارشناسان انتخاب و با استفاده از روشهای تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و بهترین-بدترین (BWM) اهمیت نسبی آن‌ها به دست آمد. نتایج نشان داد پارامترهای شاخص رطوبت توپوگرافی و فاصله از آبراهه کمترین امتیاز را در هر دو روش AHP و BWM داشتهاند؛ بهطوریکه پارامتر بارش با اهمیت نسبی 0.265 و 0.137 در روشهای AHP و BWM بیشترین امتیاز را داشته است و بیشترین تأثیر را در پهنهبندی دارد. نتایج پهنهبندی به پنج کلاس خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تقسیم شد که در هر دو روش کلاس زیاد بیشترین مساحت و کلاس خیلی کم کمترین مساحت داشته است. کلاس زیاد در روش BWM نزدیک به 48 درصد منطقه را شامل میشود که میتواند برای مناطق مسکونی شهر بیرجند در پایین‌دست خسارات جبران‌ناپذیری را به وجود آورد. |
| first_indexed | 2024-04-10T10:06:00Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-afc2d8d113a54c7a9eeb73e06f11e6e7 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2322-1682 2383-3076 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-10T10:06:00Z |
| publishDate | 2022-07-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | جغرافیا و مخاطرات محیطی |
| spelling | doaj.art-afc2d8d113a54c7a9eeb73e06f11e6e72023-02-15T17:45:28ZengFerdowsi University of Mashhadجغرافیا و مخاطرات محیطی2322-16822383-30762022-07-01112233910.22067/geoeh.2021.72600.110941536تعیین مناطق مستعد سیل‌خیزی با استفاده از مدل‌های تصمیمگیری چند معیاره در منطقه باقران بیرجندجواد چزگی0فرشید جهانبخشی1استادیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایراندانش‌آموخته علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه یزد، یزد، ایرانسیل در مناطق خشک و نیمهخشک به دلیل بارشهای رگباری و کمبود پوشش گیاهی بیشتر اتفاق میافتد و باعث خسارت جانی و مالی زیادی در کل جهان میشود؛ بنابراین تعیین مناطق مولد سیل و مناطق پرخطر میتواند کمک زیادی در مدیریت و کنترل سیل داشته باشد. این تحقیق برای تعیین مناطق مستعد سیل‌خیزی با استفاده از روشهای تصمیمگیری چند معیاره در منطقه باقران شهرستان بیرجند استان خراسان جنوبی انجام گرفت. ابتدا 10 پارامتر مؤثر در سیل‌خیزی بر اساس نظرات کارشناسان انتخاب و با استفاده از روشهای تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و بهترین-بدترین (BWM) اهمیت نسبی آن‌ها به دست آمد. نتایج نشان داد پارامترهای شاخص رطوبت توپوگرافی و فاصله از آبراهه کمترین امتیاز را در هر دو روش AHP و BWM داشتهاند؛ بهطوریکه پارامتر بارش با اهمیت نسبی 0.265 و 0.137 در روشهای AHP و BWM بیشترین امتیاز را داشته است و بیشترین تأثیر را در پهنهبندی دارد. نتایج پهنهبندی به پنج کلاس خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تقسیم شد که در هر دو روش کلاس زیاد بیشترین مساحت و کلاس خیلی کم کمترین مساحت داشته است. کلاس زیاد در روش BWM نزدیک به 48 درصد منطقه را شامل میشود که میتواند برای مناطق مسکونی شهر بیرجند در پایین‌دست خسارات جبران‌ناپذیری را به وجود آورد.https://geoeh.um.ac.ir/article_41536_6f1780ea27d17246386ab2c757755020.pdfسیل‌خیزیahpbwm و منطقه باقران |
| spellingShingle | جواد چزگی فرشید جهانبخشی تعیین مناطق مستعد سیل‌خیزی با استفاده از مدل‌های تصمیمگیری چند معیاره در منطقه باقران بیرجند جغرافیا و مخاطرات محیطی سیل‌خیزی ahp bwm و منطقه باقران |
| title | تعیین مناطق مستعد سیل‌خیزی با استفاده از مدل‌های تصمیمگیری چند معیاره در منطقه باقران بیرجند |
| title_full | تعیین مناطق مستعد سیل‌خیزی با استفاده از مدل‌های تصمیمگیری چند معیاره در منطقه باقران بیرجند |
| title_fullStr | تعیین مناطق مستعد سیل‌خیزی با استفاده از مدل‌های تصمیمگیری چند معیاره در منطقه باقران بیرجند |
| title_full_unstemmed | تعیین مناطق مستعد سیل‌خیزی با استفاده از مدل‌های تصمیمگیری چند معیاره در منطقه باقران بیرجند |
| title_short | تعیین مناطق مستعد سیل‌خیزی با استفاده از مدل‌های تصمیمگیری چند معیاره در منطقه باقران بیرجند |
| title_sort | تعیین مناطق مستعد سیل‌خیزی با استفاده از مدل‌های تصمیمگیری چند معیاره در منطقه باقران بیرجند |
| topic | سیل‌خیزی ahp bwm و منطقه باقران |
| url | https://geoeh.um.ac.ir/article_41536_6f1780ea27d17246386ab2c757755020.pdf |
| work_keys_str_mv | AT jwạdcẖzgy tʿyynmnạṭqmstʿdsylkẖyzybạạstfạdhạzmdlhạytṣmymgyrycẖndmʿyạrhdrmnṭqhbạqrạnbyrjnd AT frsẖydjhạnbkẖsẖy tʿyynmnạṭqmstʿdsylkẖyzybạạstfạdhạzmdlhạytṣmymgyrycẖndmʿyạrhdrmnṭqhbạqrạnbyrjnd |