معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه «تلّ» در قرآن کریم
نگارش پیش رو، معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه «تلّ» است که ازجمله واژگان تک کاربرد (hapax legomenon) قرآن کریم به شمار می‌آید. شناخت واژگان به‌عنوان ارکان اصلی تشکیل‌دهنده ساختار جمله در فهم مقصود گوینده نقش بسزایی دارد ازاین‌رو کنکاش در سیر تحول واژگان و روابط معنایی آن‌ها را ضروری دانسته و بدین پژو...
| Main Authors: | , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Ferdowsi University of Mashhad
2022-08-01
|
| Series: | مجله زبان و ادبیات عربی |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://jall.um.ac.ir/article_42170_31a0d60eb9d9fb11659929fbb12bc072.pdf |
| _version_ | 1828012202734387200 |
|---|---|
| author | حسن دهقان سید حسین سیدی حسین ناظری |
| author_facet | حسن دهقان سید حسین سیدی حسین ناظری |
| author_sort | حسن دهقان |
| collection | DOAJ |
| description | نگارش پیش رو، معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه «تلّ» است که ازجمله واژگان تک کاربرد (hapax legomenon) قرآن کریم به شمار می‌آید. شناخت واژگان به‌عنوان ارکان اصلی تشکیل‌دهنده ساختار جمله در فهم مقصود گوینده نقش بسزایی دارد ازاین‌رو کنکاش در سیر تحول واژگان و روابط معنایی آن‌ها را ضروری دانسته و بدین پژوهش اقدام کرده‌ایم. آشنایی مختصر با معناشناسی و دو گونه تاریخی و توصیفی آن و اشاره‌ای گذرا به رویکرد «تک کاربرد» و سابقه تاریخی آن، و بررسی این واژه در بستر تاریخ و آورده‌های معنایی آن به‌ویژه در عصر نزول و واکاوی آن در قالب معناشناسی توصیفی با روش تحقیق «توصیفی – تحلیلی»، هدف اصلی این مقاله می‌باشد. در گونه تاریخی، با کاوش در سیر تحول معنایی آن، مبرهن شد که در دوران قبل از نزول، در زبان‌های سامی به معنای «عَلّقَ» و «رَفَعَ» و در عصر جاهلی، اسم‌های «تلّ، تلیل، مِتلّ» به معنای «تپه، گردن و نیزه»، متضمّن معنای مرکزی برافراشتگی بوده است. در عصر نزول نیز این نتیجه حاصل شد که واژه «تلّ» با رویکرد گسترش معنایی، به معنای «بر زمین انداختن از بلندی» با آمیزه‌ای از مضامین قبل، معنایی جامع را با خود به ارمغان آورده است. در رهگذر معناشناسی توصیفی، به تبیین ژرفای لغوی آن و گزاره‌های جانشین و متقابل این واژه، دست یافتیم. ازاین‌رو بر محور جانشینی با أفعال: «خَرّ، هَوی، کَبَّ» و بر محور تقابل معنایی با افعال: «رَفَعَ،َ صَعِدَ، رَقی» رابطه معنایی دارد. |
| first_indexed | 2024-04-10T09:30:10Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-b020cf5f43ec41d593a2791c75e2c301 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2008-7217 2383-2681 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-04-10T09:30:10Z |
| publishDate | 2022-08-01 |
| publisher | Ferdowsi University of Mashhad |
| record_format | Article |
| series | مجله زبان و ادبیات عربی |
| spelling | doaj.art-b020cf5f43ec41d593a2791c75e2c3012023-02-19T08:16:16ZfasFerdowsi University of Mashhadمجله زبان و ادبیات عربی2008-72172383-26812022-08-0114212110.22067/jallv14.i2.8548542170معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه «تلّ» در قرآن کریمحسن دهقان0سید حسین سیدی1حسین ناظری2دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، ایراناستاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، ایراندانشیارگروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، ایراننگارش پیش رو، معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه «تلّ» است که ازجمله واژگان تک کاربرد (hapax legomenon) قرآن کریم به شمار می‌آید. شناخت واژگان به‌عنوان ارکان اصلی تشکیل‌دهنده ساختار جمله در فهم مقصود گوینده نقش بسزایی دارد ازاین‌رو کنکاش در سیر تحول واژگان و روابط معنایی آن‌ها را ضروری دانسته و بدین پژوهش اقدام کرده‌ایم. آشنایی مختصر با معناشناسی و دو گونه تاریخی و توصیفی آن و اشاره‌ای گذرا به رویکرد «تک کاربرد» و سابقه تاریخی آن، و بررسی این واژه در بستر تاریخ و آورده‌های معنایی آن به‌ویژه در عصر نزول و واکاوی آن در قالب معناشناسی توصیفی با روش تحقیق «توصیفی – تحلیلی»، هدف اصلی این مقاله می‌باشد. در گونه تاریخی، با کاوش در سیر تحول معنایی آن، مبرهن شد که در دوران قبل از نزول، در زبان‌های سامی به معنای «عَلّقَ» و «رَفَعَ» و در عصر جاهلی، اسم‌های «تلّ، تلیل، مِتلّ» به معنای «تپه، گردن و نیزه»، متضمّن معنای مرکزی برافراشتگی بوده است. در عصر نزول نیز این نتیجه حاصل شد که واژه «تلّ» با رویکرد گسترش معنایی، به معنای «بر زمین انداختن از بلندی» با آمیزه‌ای از مضامین قبل، معنایی جامع را با خود به ارمغان آورده است. در رهگذر معناشناسی توصیفی، به تبیین ژرفای لغوی آن و گزاره‌های جانشین و متقابل این واژه، دست یافتیم. ازاین‌رو بر محور جانشینی با أفعال: «خَرّ، هَوی، کَبَّ» و بر محور تقابل معنایی با افعال: «رَفَعَ،َ صَعِدَ، رَقی» رابطه معنایی دارد.https://jall.um.ac.ir/article_42170_31a0d60eb9d9fb11659929fbb12bc072.pdfمعناشناسیتک کاربردمحور جانشینیمحور تقابل معناییتلّ |
| spellingShingle | حسن دهقان سید حسین سیدی حسین ناظری معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه «تلّ» در قرآن کریم مجله زبان و ادبیات عربی معناشناسی تک کاربرد محور جانشینی محور تقابل معنایی تلّ |
| title | معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه «تلّ» در قرآن کریم |
| title_full | معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه «تلّ» در قرآن کریم |
| title_fullStr | معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه «تلّ» در قرآن کریم |
| title_full_unstemmed | معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه «تلّ» در قرآن کریم |
| title_short | معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه «تلّ» در قرآن کریم |
| title_sort | معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه تلّ در قرآن کریم |
| topic | معناشناسی تک کاربرد محور جانشینی محور تقابل معنایی تلّ |
| url | https://jall.um.ac.ir/article_42170_31a0d60eb9d9fb11659929fbb12bc072.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ḥsndhqạn mʿnạsẖnạsytạrykẖywtwṣyfywạzẖhtldrqrậnḵrym AT sydḥsynsydy mʿnạsẖnạsytạrykẖywtwṣyfywạzẖhtldrqrậnḵrym AT ḥsynnạẓry mʿnạsẖnạsytạrykẖywtwṣyfywạzẖhtldrqrậnḵrym |