تغییرات مکانی سیستم‌های اجتماعی- بوم‌شناختی با استفاده از ارزیابی چندمعیاره در شمال استان اردبیل
یکی از الزامات توانمندسازی بهره‌برداران مرتع و برطرف کردن چالش‌های اجتماعی، اقتصادی و بوم‌شناختی، تحلیل روابط بهره‌برداران و محیط اطراف آن‌ها است. رابطه دوطرفه و تعامل انسان و طبیعت به‌عنوان سیستم‌های اجتماعی-بوم‌شناختی شناخته می‌شوند. آسیب‌پذیری، تاب‌آوری و ظرفیت سازگاری به‌عنوان سه ویژگی مرتبط با...
| Main Authors: | , , , , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | fas |
| Published: |
Agricultural Planning, Economics and Rural Development Research Institute
2023-12-01
|
| Series: | روستا و توسعه |
| Subjects: | |
| Online Access: | http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_129488_d9683d52390a3f2fb953653afde57d64.pdf |
| _version_ | 1827292256082591744 |
|---|---|
| author | عسگر حسین زاده مهدی معمری اردوان قربانی رئوف مصطفی زاده مرتضی مفیدی چلان |
| author_facet | عسگر حسین زاده مهدی معمری اردوان قربانی رئوف مصطفی زاده مرتضی مفیدی چلان |
| author_sort | عسگر حسین زاده |
| collection | DOAJ |
| description | یکی از الزامات توانمندسازی بهره‌برداران مرتع و برطرف کردن چالش‌های اجتماعی، اقتصادی و بوم‌شناختی، تحلیل روابط بهره‌برداران و محیط اطراف آن‌ها است. رابطه دوطرفه و تعامل انسان و طبیعت به‌عنوان سیستم‌های اجتماعی-بوم‌شناختی شناخته می‌شوند. آسیب‌پذیری، تاب‌آوری و ظرفیت سازگاری به‌عنوان سه ویژگی مرتبط با سیستم اجتماعی-بوم‌شناختی مشخص شده است. لذا، هدف از این پژوهش بررسی تغییرات مکانی سیستم‌های اجتماعی-بوم‌شناختی بر اساس معیارهای آسیب‌پذیری، تاب‌آوری و ظرفیت سازگاری و اولویت‌بندی دهستان‌های شمال استان اردبیل با استفاده از ارزیابی چندمعیاره است. بر اساس هدف تحقیق و ابعاد مختلف سیستم‌های اجتماعی-اکولوژیک، زیرمعیارهای پژوهش انتخاب شد. در ادامه مقادیر زیرمعیارها با استفاده از نقشه‌های پایه، اطلاعات اقلیمی و نیز تهیه پرسشنامه به دست آمد. با توجه به ماهیت متفاوت معیارها، مقادیر آن ها در هر دهستان با استفاده از روش حداکثر استاندارد شد. در ادامه رویکردهای مختلف وزندهی در ارزیابی و اولویت‌بندی دهستان‌ها به کار گرفته شد. نتایج نشان داد شاخص سیستم‌های اجتماعی-بوم‌شناختی دهستان‌های دشت، لاهرود، قره‌سو، مشگین غربی و مشگین شرقی در هر چهار حالت (با وزندهی یکسان، تأکید بر معیار آسیب‌پذیری، تأکید بر معیار تاب‌آوری و تأکید بر معیار ظرفیت سازگاری) نسبت به سایر دهستان‌ها وضعیت مطلوب‌تری دارند. |
| first_indexed | 2024-04-24T12:58:57Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-b6add3a2a74744fc9e68b7ce0d57e663 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 1563-3322 2645-6486 |
| language | fas |
| last_indexed | 2024-04-24T12:58:57Z |
| publishDate | 2023-12-01 |
| publisher | Agricultural Planning, Economics and Rural Development Research Institute |
| record_format | Article |
| series | روستا و توسعه |
| spelling | doaj.art-b6add3a2a74744fc9e68b7ce0d57e6632024-04-05T16:20:19ZfasAgricultural Planning, Economics and Rural Development Research Instituteروستا و توسعه1563-33222645-64862023-12-0126315718210.30490/rvt.2023.360813.1501129488تغییرات مکانی سیستم‌های اجتماعی- بوم‌شناختی با استفاده از ارزیابی چندمعیاره در شمال استان اردبیلعسگر حسین زاده0مهدی معمری1اردوان قربانی2رئوف مصطفی زاده3مرتضی مفیدی چلان4دکترای علوم مرتع، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.دانشیار گروه علوم گیاهی و گیاهان داروئی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.استاد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.یکی از الزامات توانمندسازی بهره‌برداران مرتع و برطرف کردن چالش‌های اجتماعی، اقتصادی و بوم‌شناختی، تحلیل روابط بهره‌برداران و محیط اطراف آن‌ها است. رابطه دوطرفه و تعامل انسان و طبیعت به‌عنوان سیستم‌های اجتماعی-بوم‌شناختی شناخته می‌شوند. آسیب‌پذیری، تاب‌آوری و ظرفیت سازگاری به‌عنوان سه ویژگی مرتبط با سیستم اجتماعی-بوم‌شناختی مشخص شده است. لذا، هدف از این پژوهش بررسی تغییرات مکانی سیستم‌های اجتماعی-بوم‌شناختی بر اساس معیارهای آسیب‌پذیری، تاب‌آوری و ظرفیت سازگاری و اولویت‌بندی دهستان‌های شمال استان اردبیل با استفاده از ارزیابی چندمعیاره است. بر اساس هدف تحقیق و ابعاد مختلف سیستم‌های اجتماعی-اکولوژیک، زیرمعیارهای پژوهش انتخاب شد. در ادامه مقادیر زیرمعیارها با استفاده از نقشه‌های پایه، اطلاعات اقلیمی و نیز تهیه پرسشنامه به دست آمد. با توجه به ماهیت متفاوت معیارها، مقادیر آن ها در هر دهستان با استفاده از روش حداکثر استاندارد شد. در ادامه رویکردهای مختلف وزندهی در ارزیابی و اولویت‌بندی دهستان‌ها به کار گرفته شد. نتایج نشان داد شاخص سیستم‌های اجتماعی-بوم‌شناختی دهستان‌های دشت، لاهرود، قره‌سو، مشگین غربی و مشگین شرقی در هر چهار حالت (با وزندهی یکسان، تأکید بر معیار آسیب‌پذیری، تأکید بر معیار تاب‌آوری و تأکید بر معیار ظرفیت سازگاری) نسبت به سایر دهستان‌ها وضعیت مطلوب‌تری دارند.http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_129488_d9683d52390a3f2fb953653afde57d64.pdfظرفیت سازگاریآسیب‌پذیریتاب‌آوریآنالیز حساسیت |
| spellingShingle | عسگر حسین زاده مهدی معمری اردوان قربانی رئوف مصطفی زاده مرتضی مفیدی چلان تغییرات مکانی سیستم‌های اجتماعی- بوم‌شناختی با استفاده از ارزیابی چندمعیاره در شمال استان اردبیل روستا و توسعه ظرفیت سازگاری آسیب‌پذیری تاب‌آوری آنالیز حساسیت |
| title | تغییرات مکانی سیستم‌های اجتماعی- بوم‌شناختی با استفاده از ارزیابی چندمعیاره در شمال استان اردبیل |
| title_full | تغییرات مکانی سیستم‌های اجتماعی- بوم‌شناختی با استفاده از ارزیابی چندمعیاره در شمال استان اردبیل |
| title_fullStr | تغییرات مکانی سیستم‌های اجتماعی- بوم‌شناختی با استفاده از ارزیابی چندمعیاره در شمال استان اردبیل |
| title_full_unstemmed | تغییرات مکانی سیستم‌های اجتماعی- بوم‌شناختی با استفاده از ارزیابی چندمعیاره در شمال استان اردبیل |
| title_short | تغییرات مکانی سیستم‌های اجتماعی- بوم‌شناختی با استفاده از ارزیابی چندمعیاره در شمال استان اردبیل |
| title_sort | تغییرات مکانی سیستم‌های اجتماعی بوم‌شناختی با استفاده از ارزیابی چندمعیاره در شمال استان اردبیل |
| topic | ظرفیت سازگاری آسیب‌پذیری تاب‌آوری آنالیز حساسیت |
| url | http://rvt.agri-peri.ac.ir/article_129488_d9683d52390a3f2fb953653afde57d64.pdf |
| work_keys_str_mv | AT ʿsgrḥsynzạdh tgẖyyrạtmḵạnysystmhạyạjtmạʿybwmsẖnạkẖtybạạstfạdhạzạrzyạbycẖndmʿyạrhdrsẖmạlạstạnạrdbyl AT mhdymʿmry tgẖyyrạtmḵạnysystmhạyạjtmạʿybwmsẖnạkẖtybạạstfạdhạzạrzyạbycẖndmʿyạrhdrsẖmạlạstạnạrdbyl AT ạrdwạnqrbạny tgẖyyrạtmḵạnysystmhạyạjtmạʿybwmsẖnạkẖtybạạstfạdhạzạrzyạbycẖndmʿyạrhdrsẖmạlạstạnạrdbyl AT rỷwfmṣṭfyzạdh tgẖyyrạtmḵạnysystmhạyạjtmạʿybwmsẖnạkẖtybạạstfạdhạzạrzyạbycẖndmʿyạrhdrsẖmạlạstạnạrdbyl AT mrtḍymfydycẖlạn tgẖyyrạtmḵạnysystmhạyạjtmạʿybwmsẖnạkẖtybạạstfạdhạzạrzyạbycẖndmʿyạrhdrsẖmạlạstạnạrdbyl |