An Analytical Evaluation on the Concept Network of the Term Iḥsān in Ṣūfism
İhsan, bir eylem olarak “iyilik etmek” ve “yaptığı işi güzel yapmak [itkân]” şeklinde kısmen farklı iki anlamda kullanılmaktadır. Cibril hadisinin delaletiyle ihsan kelimesinin yüklendiği üçüncü anlam ise Allah’ı görüyormuş gibi ibadet etmektir. Bu son anlam, ahlâkî vurgusunun yanında bir taraftan i...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Atatürk University
2021-12-01
|
| Series: | İlahiyat Tetkikleri Dergisi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1640559 |
| _version_ | 1797413070384922624 |
|---|---|
| author | Soner Gündüzöz Güldane Gündüzöz |
| author_facet | Soner Gündüzöz Güldane Gündüzöz |
| author_sort | Soner Gündüzöz |
| collection | DOAJ |
| description | İhsan, bir eylem olarak “iyilik etmek” ve “yaptığı işi güzel yapmak [itkân]” şeklinde kısmen farklı iki anlamda kullanılmaktadır. Cibril hadisinin delaletiyle ihsan kelimesinin yüklendiği üçüncü anlam ise Allah’ı görüyormuş gibi ibadet etmektir. Bu son anlam, ahlâkî vurgusunun yanında bir taraftan insanın ibadette ihlaslı olması gereğine göndermede bulunmakta, diğer taraftan ise beşerî varlığın ontolojik ve epistemolojik derinliğine işaret etmektedir. Bu çerçevede ihsan ve onunla bağlantılı olan adalet, Allah’ın Esmâ-i Hüsnâ’sı içerisinde birer niteliktir. İslâm düşüncesinde, özellikle tasavvufî bağlamda bu düşünüşün özelliklerine uygun semantik ilişkiler ağı oluşturulmuştur. Terminoloji alanında otoritelerden biri olan Ebü’l-Bekâ el-Kefevî’nin (öl. 1095/1684) kavram şemasında adalet, ihsandan üstünken, Râgıb el-İsfahânî’nin şemasında adalet, ihsandan sonra gelmektedir. Ne var ki bu son şemada adalet ve ihsan kavramlarının sadece i‘tâ’ (verme) edimi üzerinden inşa edildiği, kavramının rü’yet ve Müşâhede bağlantısının devre dışı bırakıldığı anlaşılmaktadır. Tasavvuf düşüncesinin oluşturduğu kavram şemasında ise ihsan kavramı, adaletten sonra yerleştirilmiş ve Müşâhede, hayâ ve inzi‘âc gibi kavramlarla bağlantılı değerlendirilmiştir. |
| first_indexed | 2024-03-09T05:12:15Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-ba9f51de2276422fb83273ee4794070d |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2458-7508 2602-3946 |
| language | Arabic |
| last_indexed | 2024-03-09T05:12:15Z |
| publishDate | 2021-12-01 |
| publisher | Atatürk University |
| record_format | Article |
| series | İlahiyat Tetkikleri Dergisi |
| spelling | doaj.art-ba9f51de2276422fb83273ee4794070d2023-12-03T12:48:06ZaraAtatürk Universityİlahiyat Tetkikleri Dergisi2458-75082602-39462021-12-0156719310.29288/ilted.89744955An Analytical Evaluation on the Concept Network of the Term Iḥsān in ṢūfismSoner Gündüzöz0Güldane Gündüzöz1ANKARA ÜNİVERSİTESİ, İLAHİYAT FAKÜLTESİ, TEMEL İSLAM BİLİMLERİ BÖLÜMÜ, ARAP DİLİ VE BELAGATI ANABİLİM DALIKırıkkale Üniversitesi İslami İlimler Fakültesiİhsan, bir eylem olarak “iyilik etmek” ve “yaptığı işi güzel yapmak [itkân]” şeklinde kısmen farklı iki anlamda kullanılmaktadır. Cibril hadisinin delaletiyle ihsan kelimesinin yüklendiği üçüncü anlam ise Allah’ı görüyormuş gibi ibadet etmektir. Bu son anlam, ahlâkî vurgusunun yanında bir taraftan insanın ibadette ihlaslı olması gereğine göndermede bulunmakta, diğer taraftan ise beşerî varlığın ontolojik ve epistemolojik derinliğine işaret etmektedir. Bu çerçevede ihsan ve onunla bağlantılı olan adalet, Allah’ın Esmâ-i Hüsnâ’sı içerisinde birer niteliktir. İslâm düşüncesinde, özellikle tasavvufî bağlamda bu düşünüşün özelliklerine uygun semantik ilişkiler ağı oluşturulmuştur. Terminoloji alanında otoritelerden biri olan Ebü’l-Bekâ el-Kefevî’nin (öl. 1095/1684) kavram şemasında adalet, ihsandan üstünken, Râgıb el-İsfahânî’nin şemasında adalet, ihsandan sonra gelmektedir. Ne var ki bu son şemada adalet ve ihsan kavramlarının sadece i‘tâ’ (verme) edimi üzerinden inşa edildiği, kavramının rü’yet ve Müşâhede bağlantısının devre dışı bırakıldığı anlaşılmaktadır. Tasavvuf düşüncesinin oluşturduğu kavram şemasında ise ihsan kavramı, adaletten sonra yerleştirilmiş ve Müşâhede, hayâ ve inzi‘âc gibi kavramlarla bağlantılı değerlendirilmiştir.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1640559ṣūfismhierarchy of conceptjusticeiḥsānmushāhadahhayāinzi‘āctasavvufkavram hiyerarşisiadaleti̇hsanmüşâhedehayâi̇nzi‘âc |
| spellingShingle | Soner Gündüzöz Güldane Gündüzöz An Analytical Evaluation on the Concept Network of the Term Iḥsān in Ṣūfism İlahiyat Tetkikleri Dergisi ṣūfism hierarchy of concept justice iḥsān mushāhadah hayā inzi‘āc tasavvuf kavram hiyerarşisi adalet i̇hsan müşâhede hayâ i̇nzi‘âc |
| title | An Analytical Evaluation on the Concept Network of the Term Iḥsān in Ṣūfism |
| title_full | An Analytical Evaluation on the Concept Network of the Term Iḥsān in Ṣūfism |
| title_fullStr | An Analytical Evaluation on the Concept Network of the Term Iḥsān in Ṣūfism |
| title_full_unstemmed | An Analytical Evaluation on the Concept Network of the Term Iḥsān in Ṣūfism |
| title_short | An Analytical Evaluation on the Concept Network of the Term Iḥsān in Ṣūfism |
| title_sort | analytical evaluation on the concept network of the term ihsan in sufism |
| topic | ṣūfism hierarchy of concept justice iḥsān mushāhadah hayā inzi‘āc tasavvuf kavram hiyerarşisi adalet i̇hsan müşâhede hayâ i̇nzi‘âc |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1640559 |
| work_keys_str_mv | AT sonergunduzoz ananalyticalevaluationontheconceptnetworkofthetermihsaninsufism AT guldanegunduzoz ananalyticalevaluationontheconceptnetworkofthetermihsaninsufism AT sonergunduzoz analyticalevaluationontheconceptnetworkofthetermihsaninsufism AT guldanegunduzoz analyticalevaluationontheconceptnetworkofthetermihsaninsufism |