Artyleria i ręczna broń palna zamku kamienieckiego w epoce jagiellońskiej
Artykuł jest poświęcony artylerii i ręcznej broni palnej, będącej na stanie uzbrojenia i przechowywanej na zamku w Kamieńcu Podolskim (ówczesne województwo podolskie, współcześnie miasto Kamianets-Podilskyi obwodu chmielnickiego w Ukrainie) w epoce jagiellońskiej. Zamek ten był kluczowym elementem w...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | English |
| Published: |
Lodz University Press
2022-12-01
|
| Series: | Acta Universitatis Lodziensis: Folia Historica |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://czasopisma.uni.lodz.pl/historica/article/view/16389 |
| _version_ | 1797847929658015744 |
|---|---|
| author | Oleg Hański |
| author_facet | Oleg Hański |
| author_sort | Oleg Hański |
| collection | DOAJ |
| description | Artykuł jest poświęcony artylerii i ręcznej broni palnej, będącej na stanie uzbrojenia i przechowywanej na zamku w Kamieńcu Podolskim (ówczesne województwo podolskie, współcześnie miasto Kamianets-Podilskyi obwodu chmielnickiego w Ukrainie) w epoce jagiellońskiej. Zamek ten był kluczowym elementem w systemie obronnym całego państwa Jagiellonów, a w szczególności Podola. Badanie opiera się na opracowaniu źródłowym i statystycznym inwentarzy zamkowych z lat 1494, 1535, 1543, 1544, 1570 i 1572, przechowywanych w Archiwum Głównym Aktów Dawnych w Warszawie, w większości opublikowanych przez badaczy polskich i ukraińskich. Z opisów zamkowych wynika, że początkowo artyleria zamkowa była przedstawiona według rodzajów dział starszych średniowiecznych typów (taraśnice, półtaraśnice, półhufnice), a zaczynając od lat trzydziestych XVI w. modernizowana za pomocą wczesnonowożytnych dział z rodziny szlangów (serpentyn), falkonetów, foglerzy oraz wielolufowych organek. Działa i zapasy artyleryjskie na zamek kamieniecki epizodycznie dostarczano z arsenałów Krakowa i Lwowa, a w razie potrzeby sam Kamieniec oddawał część swoich dział i hakownic dla pobliskich zamków. Ręczna broń palna też stopniowo podlegała ewolucji, garnizon jednocześnie korzystał zarówno ze starszych typów (piszczele, hakownice, rusznice), jak i nowoczesnych arkebuz. Znaczna część uzbrojenia była nie w najlepszym stanie, lecz nie odpisywano jej, ponieważ istniała szansa na naprawę. Artyleria, ręczna broń palna oraz zapas artyleryjski były przechowywane w basztach oraz pomieszczeniach zamkowych. |
| first_indexed | 2024-04-09T18:19:12Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-bb81c3c212a44500930284a0cb9ac30a |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 0208-6050 2450-6990 |
| language | English |
| last_indexed | 2024-04-09T18:19:12Z |
| publishDate | 2022-12-01 |
| publisher | Lodz University Press |
| record_format | Article |
| series | Acta Universitatis Lodziensis: Folia Historica |
| spelling | doaj.art-bb81c3c212a44500930284a0cb9ac30a2023-04-12T13:58:12ZengLodz University PressActa Universitatis Lodziensis: Folia Historica0208-60502450-69902022-12-0111192810.18778/0208-6050.111.0216138Artyleria i ręczna broń palna zamku kamienieckiego w epoce jagiellońskiejOleg Hański0https://orcid.org/0000-0002-1957-0631Uniwersytet Łódzki / University of LodzArtykuł jest poświęcony artylerii i ręcznej broni palnej, będącej na stanie uzbrojenia i przechowywanej na zamku w Kamieńcu Podolskim (ówczesne województwo podolskie, współcześnie miasto Kamianets-Podilskyi obwodu chmielnickiego w Ukrainie) w epoce jagiellońskiej. Zamek ten był kluczowym elementem w systemie obronnym całego państwa Jagiellonów, a w szczególności Podola. Badanie opiera się na opracowaniu źródłowym i statystycznym inwentarzy zamkowych z lat 1494, 1535, 1543, 1544, 1570 i 1572, przechowywanych w Archiwum Głównym Aktów Dawnych w Warszawie, w większości opublikowanych przez badaczy polskich i ukraińskich. Z opisów zamkowych wynika, że początkowo artyleria zamkowa była przedstawiona według rodzajów dział starszych średniowiecznych typów (taraśnice, półtaraśnice, półhufnice), a zaczynając od lat trzydziestych XVI w. modernizowana za pomocą wczesnonowożytnych dział z rodziny szlangów (serpentyn), falkonetów, foglerzy oraz wielolufowych organek. Działa i zapasy artyleryjskie na zamek kamieniecki epizodycznie dostarczano z arsenałów Krakowa i Lwowa, a w razie potrzeby sam Kamieniec oddawał część swoich dział i hakownic dla pobliskich zamków. Ręczna broń palna też stopniowo podlegała ewolucji, garnizon jednocześnie korzystał zarówno ze starszych typów (piszczele, hakownice, rusznice), jak i nowoczesnych arkebuz. Znaczna część uzbrojenia była nie w najlepszym stanie, lecz nie odpisywano jej, ponieważ istniała szansa na naprawę. Artyleria, ręczna broń palna oraz zapas artyleryjski były przechowywane w basztach oraz pomieszczeniach zamkowych.https://czasopisma.uni.lodz.pl/historica/article/view/16389kamieniec podolskizamekartyleriabroń palnaopis zamku |
| spellingShingle | Oleg Hański Artyleria i ręczna broń palna zamku kamienieckiego w epoce jagiellońskiej Acta Universitatis Lodziensis: Folia Historica kamieniec podolski zamek artyleria broń palna opis zamku |
| title | Artyleria i ręczna broń palna zamku kamienieckiego w epoce jagiellońskiej |
| title_full | Artyleria i ręczna broń palna zamku kamienieckiego w epoce jagiellońskiej |
| title_fullStr | Artyleria i ręczna broń palna zamku kamienieckiego w epoce jagiellońskiej |
| title_full_unstemmed | Artyleria i ręczna broń palna zamku kamienieckiego w epoce jagiellońskiej |
| title_short | Artyleria i ręczna broń palna zamku kamienieckiego w epoce jagiellońskiej |
| title_sort | artyleria i reczna bron palna zamku kamienieckiego w epoce jagiellonskiej |
| topic | kamieniec podolski zamek artyleria broń palna opis zamku |
| url | https://czasopisma.uni.lodz.pl/historica/article/view/16389 |
| work_keys_str_mv | AT oleghanski artyleriairecznabronpalnazamkukamienieckiegowepocejagiellonskiej |