İlletin Tespitinde Münâsebet Metodu: Detaylı Bir İnceleme
Bu çalışma kıyasta şart olan illetin bilinmesini sağlayan; ihâle, istidlâl ve makâsıda riayet gibi farklı isimlerle isimlendirilen yolları açıklamaktadır. Bu, (hükümdeki) münasip illete ulaştıran aklî bir yöntemdir. Usûl alimlerine göre bunun netice verebilmesi için ya menfaat-mefsedet ya da ehl-i...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Mardin Artuklu University
2016-12-01
|
| Series: | Artuklu Akademi |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/366162 |
| Summary: | Bu çalışma kıyasta şart olan illetin bilinmesini sağlayan; ihâle, istidlâl ve
makâsıda riayet gibi farklı isimlerle isimlendirilen yolları açıklamaktadır. Bu, (hükümdeki) münasip illete ulaştıran aklî bir yöntemdir. Usûl alimlerine göre
bunun netice verebilmesi için ya menfaat-mefsedet ya da ehl-i akıl kişilerin
fiilerine göre olması gerekir.
İlletteki münasebet, en fazla zannı gâlip ile tespit edilmesine rağmen kullanmak
kaçışı olmayan bir durumdur. Onunla amel etmek hususundada güzel örnek
sahabe-i kiramdır. Zira onlar gerçek hayatta uygulamışlar. Hüküm ile illet
arasındaki münasebet üç kısımdır: Zarûrî, hâcî ve tahsînî. Zarûrî olan bütün
semâvî şeraitler nezdinde “el-Mekâsıd’ül-Hamse el-Ulyâ” olarak bilinen
maksadlardır. O da din, can, akıl, nesil ve malın korunmasıdır ki bunlar
münasebet mertebelerinin en yücesidir.
Münasebet bu denli önemli olduğundan, onunla illete üç yolla ulaşılabilir. Ya
bir nas ile ya icma’ ile ya da istinbât ile ulaşılır. Bazen de illetin anlaşılması
mümkün olmaz. Bununla birlikte hükme riayet illetin açığa çıkmasına bağlı
değildir. Aksi takdirde yapılan kulluk mutlak teslimiyet üzerine kurulmuş
hakiki kulluk olmaz. |
|---|---|
| ISSN: | 2148-3264 2687-427X |