Nahivciler Nezdinde Takdîm-Te'hîr Olgusu
Takdîm-te’hîr konusu, belâgatın furû’larından olan meânî ilminin önemli mevzularından biridir. Takdîm-te’hîr; mütekellime söz üzerinde tasarrufta bulunma hakkı vererek zihninde tasavvur ettiği manayı daha iyi aktarabilmesine katkı sağlayan bir ifade biçimidir. Her ne kadar takdîm-te’hîr belâgatın ba...
| Main Authors: | , |
|---|---|
| Format: | Article |
| Language: | Arabic |
| Published: |
Journal of Analytic Divinity
2020-06-01
|
| Series: | Journal of Analytic Divinity |
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/jad/issue/54816/719257?publisher=ozcangungor |
| _version_ | 1797907942241992704 |
|---|---|
| author | Hatice KESKİNOĞLU Mehmet Ali Kılay ARAZ |
| author_facet | Hatice KESKİNOĞLU Mehmet Ali Kılay ARAZ |
| author_sort | Hatice KESKİNOĞLU |
| collection | DOAJ |
| description | Takdîm-te’hîr konusu, belâgatın furû’larından olan meânî ilminin önemli mevzularından biridir. Takdîm-te’hîr; mütekellime söz üzerinde tasarrufta bulunma hakkı vererek zihninde tasavvur ettiği manayı daha iyi aktarabilmesine katkı sağlayan bir ifade biçimidir. Her ne kadar takdîm-te’hîr belâgatın bahsi olsa da belâgat müstakil bir ilim olarak teşekkül etmeden önce nahivle iç içe olmuştur. Nahiv alimleri, belâgatın bazı konularına kitaplarında dağınık bir şekilde yer vermişlerdir. İlk nahiv kitabı olan El-Kitâb’da takdîm-te’hîre değinilmiş olması, söylediklerimizi teyit etmektedir. Halil b. Ahmed el-Ferâhîdî, her ne kadar bu konuya ilk değinen alim olsa da takdîm-te’hîrin mana üzerindeki etkisine bir yorum yapmamıştır. Sîbeveyhi ise, bu konunun manaya olan tesirini ele alması hasebiyle anlamsal yorum arayışına giren ve bu bahsi belâgî açıdan ilk kez ele alan alim olmuştur. Sîbeveyhi, takdîmi-te’hîri, inâyet/ihtimâm hususlarıyla gerekçelendirmiştir. Dolayısıyla belâgat ilmi açısından konumuzun gövdesini oluşturan takdîm-te’hîr ile ilgili Sîbeveyhi’nin yorumları daha fazla önem arzetmektedir. Sîbeveyhi’nin takdîm-te’hîr konusunu El-Kitâb’ına dahil etmesi, daha sonraki nahiv alimlerinin de inceleme alanlarına yansımış ve bu konuya ehemmiyet vermelerini gerektirmiştir. Biz de bu makalemizde nahiv alimlerinin takdîm-te’hîr konusundaki görüşlerini beyân ederek bu alimlerin takdîm-te’hîri hangi açıdan ele alıp eserlerinde incelediklerini derledik. Bu makale “Kur’an’ın 30. Cüzü Örnekliğinde Takdîm-Te’hîr Olgusu” isimli yüksek lisans tezinden üretilmiştir. |
| first_indexed | 2024-04-10T10:44:46Z |
| format | Article |
| id | doaj.art-bd1304f0d56d4cf0a93708d5d03b3371 |
| institution | Directory Open Access Journal |
| issn | 2602-3792 |
| language | Arabic |
| last_indexed | 2024-04-10T10:44:46Z |
| publishDate | 2020-06-01 |
| publisher | Journal of Analytic Divinity |
| record_format | Article |
| series | Journal of Analytic Divinity |
| spelling | doaj.art-bd1304f0d56d4cf0a93708d5d03b33712023-02-15T16:20:22ZaraJournal of Analytic DivinityJournal of Analytic Divinity2602-37922020-06-014115316610.46595/jad.7192571279Nahivciler Nezdinde Takdîm-Te'hîr OlgusuHatice KESKİNOĞLUMehmet Ali Kılay ARAZTakdîm-te’hîr konusu, belâgatın furû’larından olan meânî ilminin önemli mevzularından biridir. Takdîm-te’hîr; mütekellime söz üzerinde tasarrufta bulunma hakkı vererek zihninde tasavvur ettiği manayı daha iyi aktarabilmesine katkı sağlayan bir ifade biçimidir. Her ne kadar takdîm-te’hîr belâgatın bahsi olsa da belâgat müstakil bir ilim olarak teşekkül etmeden önce nahivle iç içe olmuştur. Nahiv alimleri, belâgatın bazı konularına kitaplarında dağınık bir şekilde yer vermişlerdir. İlk nahiv kitabı olan El-Kitâb’da takdîm-te’hîre değinilmiş olması, söylediklerimizi teyit etmektedir. Halil b. Ahmed el-Ferâhîdî, her ne kadar bu konuya ilk değinen alim olsa da takdîm-te’hîrin mana üzerindeki etkisine bir yorum yapmamıştır. Sîbeveyhi ise, bu konunun manaya olan tesirini ele alması hasebiyle anlamsal yorum arayışına giren ve bu bahsi belâgî açıdan ilk kez ele alan alim olmuştur. Sîbeveyhi, takdîmi-te’hîri, inâyet/ihtimâm hususlarıyla gerekçelendirmiştir. Dolayısıyla belâgat ilmi açısından konumuzun gövdesini oluşturan takdîm-te’hîr ile ilgili Sîbeveyhi’nin yorumları daha fazla önem arzetmektedir. Sîbeveyhi’nin takdîm-te’hîr konusunu El-Kitâb’ına dahil etmesi, daha sonraki nahiv alimlerinin de inceleme alanlarına yansımış ve bu konuya ehemmiyet vermelerini gerektirmiştir. Biz de bu makalemizde nahiv alimlerinin takdîm-te’hîr konusundaki görüşlerini beyân ederek bu alimlerin takdîm-te’hîri hangi açıdan ele alıp eserlerinde incelediklerini derledik. Bu makale “Kur’an’ın 30. Cüzü Örnekliğinde Takdîm-Te’hîr Olgusu” isimli yüksek lisans tezinden üretilmiştir.https://dergipark.org.tr/tr/pub/jad/issue/54816/719257?publisher=ozcangungortaqdīm and ta’khīrsyntaxarabic rhetoricsibawayharabic languagetakdîm-te'hîrnahivbelâgatsîbeveyhiarap dili |
| spellingShingle | Hatice KESKİNOĞLU Mehmet Ali Kılay ARAZ Nahivciler Nezdinde Takdîm-Te'hîr Olgusu Journal of Analytic Divinity taqdīm and ta’khīr syntax arabic rhetoric sibawayh arabic language takdîm-te'hîr nahiv belâgat sîbeveyhi arap dili |
| title | Nahivciler Nezdinde Takdîm-Te'hîr Olgusu |
| title_full | Nahivciler Nezdinde Takdîm-Te'hîr Olgusu |
| title_fullStr | Nahivciler Nezdinde Takdîm-Te'hîr Olgusu |
| title_full_unstemmed | Nahivciler Nezdinde Takdîm-Te'hîr Olgusu |
| title_short | Nahivciler Nezdinde Takdîm-Te'hîr Olgusu |
| title_sort | nahivciler nezdinde takdim te hir olgusu |
| topic | taqdīm and ta’khīr syntax arabic rhetoric sibawayh arabic language takdîm-te'hîr nahiv belâgat sîbeveyhi arap dili |
| url | https://dergipark.org.tr/tr/pub/jad/issue/54816/719257?publisher=ozcangungor |
| work_keys_str_mv | AT haticekeskinoglu nahivcilernezdindetakdimtehirolgusu AT mehmetalikılayaraz nahivcilernezdindetakdimtehirolgusu |